Coi chừng ngộ độc thuốc kháng sinh

Ảnh minh họa.

Thói quen tùy tiện

Vừa qua, BV Nhi trung ương đã điều trị cho trường hợp bệnh nhi T.V.D. (2 tuổi ở huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ) bị suy gan, sau khi ngộ độc thuốc hạ sốt paracetamol. Trước khi nhập viện, gia đình đã cho bé uống paracetamol 4 viên/ngày để hạ sốt và sau 4 ngày, bé đã bị ngộ độc thuốc.

Bác sĩ Lê Ngọc Duy -Trưởng khoa Cấp cứu và Chống độc, BV Nhi Trung ương cho biết, ngộ độc paracetamol không phải là hiếm gặp. BV Nhi trung ương từng tiếp nhận nhiều trường hợp nặng, thậm chí đã có trẻ tử vong. Mặc dù paracetamol là loại thuốc giảm đau, hạ sốt khá an toàn, nhưng khi sử dụng cần có chỉ định của bác sĩ, vì nếu dùng quá liều sẽ dẫn đến biến chứng nguy hiểm. Thế nhưng, nhiều phụ huynh cứ thấy con ốm là tự ý mua thuốc cho sử dụng.

Thống kê cho thấy, tại BV Bạch Mai, có khoảng 80-90% bệnh nhi tìm đến bác sĩ, sau khi đã sử dụng kháng sinh ở nhà không hiệu quả. PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng- nguyên Trưởng khoa Nhi, BV Bạch Mai chia sẻ, có trẻ mới chỉ 2-3 tuổi bị viêm phổi nhưng đã “làm khó” các bác sĩ khi phải dùng đến kháng sinh thế hệ 2, 3 (loại mạnh) mới khỏi. Có bệnh nhi 8 tháng tuổi bị viêm màng não mủ phải trải qua 2 tháng điều trị với phác đồ kháng sinh liều cao mới thoát khỏi tử thần.

Những trường hợp này là hậu quả của việc nhiều cha mẹ cứ thấy con có biểu hiệu ốm là đến ngay cửa hàng thuốc, nhờ nhân viên tư vấn, rồi mua thuốc, bất kể đó là thuốc gì...

Do đó, nếu không tập trung cảnh báo và quản lý việc sử dụng thuốc, nhất là thuốc kháng sinh thì rất nguy hiểm, dẫn đến gia tăng tình trạng kháng thuốc, gây khó khăn trong điều trị. Không những vậy, chi phí điều trị cũng đội lên hàng chục lần.

Siết quản lý nhà thuốc

Theo các chuyên gia y tế, khi trẻ sốt, ho cần phải được đi khám bác sĩ chuyên khoa và dùng thuốc theo đơn, đúng liều lượng và đúng hướng dẫn, không được tự ý dùng thuốc. Với các bà mẹ đang cho con bú, khi dùng thuốc phải có sự tư vấn của bác sĩ điều trị, vì có một số loại thuốc có thể truyền qua sữa mẹ gây ngộ độc cho trẻ khi bú sữa mẹ. Để thuốc ngoài tầm với của trẻ, tốt nhất là nên cất giữ thuốc trong tủ có khóa an toàn.

Theo PGS.TS Nguyễn Tiến Dũng, paracetamol là loại thuốc hạ sốt dùng quá phổ biến và chính sự phổ biến này khiến tình trạng ngộ độc paracetamol ngày càng có xu hướng tăng lên.

Có những người vừa cho con uống thuốc hạ sốt efferalgan, lại uống thêm Decolgen để chữa sổ mũi trong khi loại thuốc này cũng chứa paracetamol. Hay khi chưa được 4 tiếng con đã sốt lại, nhiều người vẫn dùng, vì nghĩ cứ sốt là uống mà không lường hết nguy cơ của việc lạm dụng thuốc.

Triệu chứng của ngộ độc thuốc: Chán ăn, buồn nôn, vã mồ hôi, khó chịu, có thể đau hạ sườn phải. Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể tử vong do suy đa tạng (thận, gan). Do vậy, cần thận trọng khi cho trẻ dùng paracetamol để hạ sốt. Nếu trẻ sốt cao, từ 38,5oC trở lên có thể dùng paracetamol nhưng không được dùng quá 15mg/kg cân nặng/lần và chỉ dùng tối đa 4 lần/ngày, mỗi lần cách nhau 4 - 6 tiếng.

Các bác sĩ khuyến cáo, ngoài ngộ độc thuốc hạ sốt, có những trẻ ngộ độc thuốc dùng điều trị tiêu chảy (loperamid), thuốc nhỏ mũi (Naptazoline), hạ huyết áp, chống dị ứng, thuốc á phiện, thuốc ngủ… do người nhà tự ý mua thuốc điều trị cho trẻ mà chưa có chỉ định của bác sĩ; phụ huynh vì muốn trẻ nhanh khỏi bệnh đã tự ý tăng liều thuốc cho trẻ.

Theo thống kê của Sở Y tế Hà Nội, hiện trên địa bàn thành phố có 7.728 cơ sở hành nghề dược, trong đó có khoảng 6.000 nhà thuốc và quầy thuốc, còn lại là cơ sở bán buôn thuốc và nguyên liệu làm thuốc. Mới đây, Đoàn giám sát của Ban Văn hóa - Xã hội, HĐND TP Hà Nội đã khảo sát 4 nhà thuốc. Tại thời điểm khảo sát, cả 4/4 nhà thuốc đều không có mặt dược sĩ phụ trách chuyên môn. Nhân viên đứng quầy kiêm luôn dược sĩ và bác sĩ, sẵn sàng kê đơn, bốc thuốc cho người bệnh.

Ông Nguyễn Khắc Hiền- Giám đốc Sở Y tế Hà Nội cho biết, để đưa hoạt động mua, bán thuốc vào nền nếp, hiện Sở đang phối hợp với cơ quan chức năng tiếp tục kiểm tra, giám sát việc thực hiện kết nối liên thông tại nhà thuốc, quầy thuốc. Qua kiểm tra, nếu phát hiện nhà thuốc nào không kết nối mạng và bán thuốc không có đơn thuốc sẽ bị thu hồi giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược; đồng thời, các nhà thuốc phải lưu giữ thông tin về đơn thuốc và dữ liệu bệnh nhân để truy xuất khi cần thiết. Cùng với đó, người dân nên bỏ thói quen tự ý mua thuốc khi không có chỉ định của thầy thuốc, để tránh những hậu quả đáng tiếc.