Công nghiệp thực phẩm: Thách thức doanh nghiệp nội

Tại Diễn đàn cấp cao của ngành sản xuất thực phẩm diễn ra ở TP HCM ngày 19/5, ông Châu Thịnh Lân – Giám đốc Công ty TNHH chế biến thực phẩm Việt Ấn – Vianco nhận định: Xu hướng tiêu dùng thực phẩm tại thị trường Việt Nam trong tương lai theo hướng xã hội công nghiệp là sẽ giảm sử dụng các sản phẩm thực phẩm theo lối truyền thống mà chuyển dần sang các sản phẩm chế biến sẵn. Riêng những sản phẩm thực phẩm sử dụng liền, vẫn còn dư địa lớn, các doanh nghiệp (DN) nhỏ có thể nhảy vào đầu tư ở phân khúc này để không phải cạnh tranh với các DN lớn. Các DN nhỏ có thể khai thác phân khúc thị trường mới này có thể đi thẳng vào siêu thị.

Với các ngành thực phẩm thô như bột nêm, gia vị, bột ngọt, mì ăn liền…vốn đã và đang được các DN trong và ngoài nước liên tục tạo ra những sản phẩm mới. Muốn cạnh tranh được thì các DN Việt phải có liên tục phát triển đa dạng để có phân khúc thị trường riêng.

Mặt khác, ông Lân cũng lưu ý, thách thức lớn của ngành công nghiệp thực phẩm chính là mạng lưới cung cấp nguyên liệu thực phẩm ở trong nước vẫn còn khá truyền thống, thủ công và thô sơ.

Riêng với ngành thực phẩm là đồ uống, theo Ths. Lê Viết Thắng (Công ty CP VianBeco), lương tiêu thụ nước giải khát trên đầu người của Việt Nam vẫn còn nhỏ so với các quốc gia khác ở châu Á như Thái Lan, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hồng Kông…Tuy nhiên, với kết cấu dân số trẻ và thu nhập bình quân tăng, Việt Nam luôn là một thị trường đầy tiềm năng với các nhà sản xuất nước giải khát nói chung và bia rượu nói riêng.

Giới chuyên gia chỉ ra rằng, đầu tư cho R&D (nghiên cứu và phát triển) trong lĩnh vực thực phẩm và đồ uống nói chung thấp hơn so với các lĩnh vực khác từ 0,3 đến 0,8% doanh thu so với 20% trong ngành thực phẩm và 10% trong ngành điện tử. So với các ngành khác, các nhà quản lý DN trong ngành thực phẩm và đồ uống ít có nền tảng kỹ thuật của ngành này mà chủ yếu là tài chính và marketting.

So sánh giữa Thái Lan và Việt Nam hiện nay, giới phân tích đặt vấn đề tại sao ở Thái Lan chỉ có 65 triệu dân nhưng thị trường, công nghiệp thực phẩm của họ lại phát triển rất lớn ? Rõ ràng, với quy mô 91 triệu dân thì tiềm năng để phát triển công nghiệp thực phẩm của Việt Nam lẽ ra phải lớn hơn Thái Lan rất nhiều.

PGS. Chutima Waisaravutt (Đại học Kasetsart, Thái Lan) đã chỉ ra rằng, các DN thực phẩm của Việt Nam phải lắng nghe và thấu hiểu người tiêu dùng Việt đang cần gì. Bởi vì người tiêu dùng hiện nay coi thực phẩm không chỉ để đưa vào dạ dày mà còn là lối sống của họ. Bên cạnh đó, các DN Việt cũng không thể mãi chủ quan khi hiện nay các nhà sản xuất và phân phối từ nước ngoài đã đến với người tiêu dùng Việt một cách trực tiếp hơn nhờ vào hệ thống internet.

Rõ ràng, các DN thực phẩm nội sẽ còn nhiều việc phải làm để nâng cao sức cạnh tranh. Nói như bà Đặng Thị Phương Ninh - Phó tổng giám đốc Công ty Vissan, nhiều rào cản hiện nay buộc các DN Việt cần tập trung mạnh vào khâu R&D và đổi mạnh công nghệ, chẳng hạn như trong ngành thực phẩm thịt. Năng suất thấp cộng với nạn thịt bẩn sẽ là những thách thức lớn nếu các DN Việt muốn cạnh tranh trên thị trường quốc tế.