Cựu Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long kháng cáo

Các bị cáo kháng cáo đề nghị HĐXX cấp phúc thẩm đánh giá động cơ, mục đích, tính chất, mức độ hành vi, hoàn cảnh, nhân thân... để xem xét giảm nhẹ hình phạt hoặc cho hưởng án treo.

Các bị cáo xin giảm nhẹ hình phạt có bị cáo Phan Quốc Việt (Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á), Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Y tế), Trịnh Thanh Hùng (cựu Vụ phó thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ), Phạm Duy Tuyến (cựu Giám đốc CDC Hải Dương), Nguyễn Nam Liên (cựu Vụ trưởng Kế hoạch Tài chính, Bộ Y tế), bị cáo Nguyễn Thị Thúy, Trần Thanh Phong, Nguyễn Trường Giang.

Các bị cáo có đơn kháng cáo xin được hưởng án treo gồm: Ngụy Thị Hậu, Trần Thị Hồng, Lê Thị Hồng Xuyên.

Một số người liên quan cũng có kháng cáo. Trong đó, bà Đàm Thị Trinh (mẹ bị cáo Phan Quốc Việt) đề nghị hủy bỏ việc kê biên, phong tỏa 52 sổ, thẻ tiết kiệm đứng tên bà Đàm Thị Trinh với tổng số tiền là 412 tỷ đồng tại các Ngân hàng VIB, BacABank, ĐongABank và VietinBank.

Bà Hồ Thị Thanh Thủy (vợ bị cáo Phan Quốc Việt) có đơn kháng cáo với nội dung đề nghị hủy bỏ việc kê biên, phong tỏa 2 sổ, thẻ tiết kiệm đứng tên 2 con của bà và bị cáo Phan Quốc Việt với tổng số tiền là 20 tỷ đồng tại Ngân hàng ACB.

Bà Nguyễn Kiều Oanh (vợ bị cáo Trịnh Thanh Hùng) kháng cáo đề nghị tòa phúc thẩm hủy bỏ việc phong tỏa 8 sổ tiết kiệm với tổng số tiền gần 4 tỷ đồng, trả lại cho bà và bị cáo Hùng.

Còn Công ty Việt Á kháng cáo với nội dung đề nghị không tịch thu sung công quỹ Nhà nước số tiền được xác định là hưởng lợi bất chính từ việc bán test xét nghiệm cho các tổ chức, cá nhân không bị xem xét khởi tố trong vụ án này.

Công ty Việt Á còn đề nghị Tòa án yêu cầu các tổ chức đã mua test xét nghiệm của Công ty Việt Á không qua thủ tục đấu thầu phải thanh toán tiền cho Công ty Việt Á theo như Hợp đồng đã ký kết.

Đồng thời, đề nghị Tòa án hủy bỏ các biện pháp phong tỏa, hạn chế giao dịch đối với các tài khoản ngân hàng của Công ty Việt Á và các Công ty trong hệ thống của Việt Á không liên quan đến vụ án.

Theo án sơ thẩm, Phan Quốc Việt cùng đồng phạm có 3 sai phạm chính về nghiên cứu kit test Covid-19, đăng ký lưu hành kết quả nghiên cứu cho Công ty Việt Á và vi phạm đấu thầu tại hàng loạt tỉnh thành.

Về chất lượng kit test của Việt Á, các cơ quan chuyên môn đều đánh giá sản phẩm đạt tiêu chuẩn xét nghiệm; phục vụ phòng, chống dịch.

Sai phạm đầu tiên trong nghiên cứu, cáo trạng thể hiện năm 2020, Covid-19 bùng phát nên Chính phủ giao Bộ Khoa học Công nghệ tích cực nghiên cứu, chế tạo sinh phẩm phòng chống dịch. Việc nghiên cứu kit test Covid sau đó được giao Học viện Quân y chủ trì với kinh phí 18,9 tỷ đồng.

Phan Quốc Việt đã thông đồng với Trịnh Thanh Hùng, Vụ phó thuộc Bộ Khoa học Công nghệ, tác động người liên quan để Công ty Việt Á được tham gia cùng Học viện Quân y. Bị cáo Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Khoa học Công nghệ khi đó ký quyết định đồng ý việc này.

Kết quả nghiên cứu là tài sản nhà nước, do Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đại diện sở hữu nhưng bị cáo này cùng cấp dưới là Thứ trưởng Phạm Công Tạc lại để Công ty Việt Á mang đi đăng ký sở hữu.

Cơ quan tố tụng xác định, khi làm những việc vi phạm pháp luật nhưng có lợi cho Việt Á, Chu Ngọc Anh nhận từ Phan Quốc Việt 200.000 USD; Phạm Công Tạc nhận 50.000 USD còn Trịnh Thanh Hùng nhận 350.000 USD.

Do vậy, các ông Chu Ngọc Anh, Phạm Công Tạc bị truy tố về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ" còn Trịnh Thanh Hùng bị cho phạm tội "Nhận hối lộ" (ông Hùng vừa bị tòa quân sự phạt 15 năm tù trong vụ việc tại Học viện Quân y).

Sai phạm tiếp theo xảy ra tại Bộ Y tế trong quá trình cấp phép lưu hành sản phẩm kit test cho Công ty Việt Á. Cáo trạng thể hiện Phan Quốc Việt dùng kết quả nghiên cứu cùng Học viên Quân y đi đăng ký tại Bộ Y tế, để Việt Á sản xuất thương mại, bán ra thị trường.

Bị can Nguyễn Văn Trịnh, cựu Trợ lý Phó Thủ tướng khi đó đã lợi dụng chức vụ, hướng dẫn Phan Quốc Việt soạn thảo các văn bản liên quan cấp phép; tác động đến người của Bộ Y tế để giúp Việt. Bị cáo Trịnh do vậy được Việt cảm ơn 200.000 USD và hiện bị truy tố về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi hành công vụ".

Một số người thuộc Bộ Y tế cũng bị cáo buộc có hành vi nhận hối lộ, làm sai quy định giúp Công ty Việt Á được phép sản xuất kit test, bán thương mại. Số này gồm Thứ trưởng khi đó là Nguyễn Thanh Long (nhận 2,25 triệu USD); Nguyễn Huỳnh, cựu Phó phòng Giá Cục Quản lý Dược (nhận 4 tỷ đồng); Nguyễn Minh Tuấn, cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị công trình (nhận 300.000 USD); Nguyễn Nam Liên, cựu Vụ trưởng Vụ Tài chính, kế hoạch (nhận 100.000 USD).

Sai phạm còn lại là vi phạm đấu thầu, xảy ra khi Công ty Việt Á bán kit test với giá cao cho nhiều cơ quan trên địa bàn cả nước. Quá trình này, Phan Quốc Việt cũng hối lộ hàng loạt bị cáo là những người có thẩm quyền.

Cơ quan tố tụng cho rằng, một test của Việt Á chỉ có giá 143.000 đồng, gồm tất cả chi phí kèm theo 5% lợi nhuận. Tuy vậy, Phan Quốc Việt bán với giá cao hơn nhiều, như tại Hải Dương là 470.000 đồng/test.

Tổng cộng, có hơn 4,5 triệu kit test được Công ty Việt Á bán ra, gây thiệt hại 1.235 tỷ đồng, gồm 402 tỷ đồng thuộc về Nhà nước.

Trong số 402 tỷ thiệt hại nói trên, có 222 tỷ đồng do CDC các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Nghệ An, Bình Dương gây ra trong quá trình mua, tiêu thụ kit test của Việt Á. Còn 15 tỉnh thành khác gây thiệt hại 180 tỷ đồng.

Phiên tòa lần này sẽ xử lý các hành vi đưa - nhận hối lộ và vi phạm đấu thầu của các bị cáo là người trong Công ty Việt Á hoặc cơ quan nhà nước các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Bình Dương, Nghệ An. Hành vi phạm tội của Phan Quốc Việt và Công ty Việt Á tại các tỉnh thành khác được công an các địa phương giải quyết.

Sai phạm khác trong quá trình mua bán kit test thuộc về các bị cáo Nguyễn Thị Thanh Thủy, cựu chuyên viên Nhà xuất bản Giáo dục và Nguyễn Bạch Thùy Linh, Giám đốc Công ty SNB Holdings.