Để xuất khẩu tôm đạt 10 tỷ USD

Tôm Việt Nam đang đứng trước nhiều lợi thế, nhất là về thị trường. (Ảnh: TL).

Rà soát quy hoạch

Ngay sau chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc: “Mục tiêu chậm nhất đến trước 2025 phải đạt kim ngạch xuất khẩu ngành tôm là 10 tỷ USD/năm”, Bộ NN&PTNT đã đưa ra kế hoạch cụ thể.

Theo đó, định hướng của Kế hoạch này là phát triển ngành nuôi, chế biến tôm thành ngành kinh tế nông nghiệp trọng điểm, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường; đồng thời nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất và sức cạnh tranh của sản phẩm tôm Việt Nam; mang lại lợi ích cho người nuôi, doanh nghiệp và kinh tế cả nước.

Kế hoạch hành động cũng chia rõ mốc thời gian cụ thể: giai đoạn đoạn 2017 - 2020, ngành tôm phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu 4,5 - 5 tỷ USD; tốc độ tăng trưởng bình quân 9 - 12%/năm. Tổng diện tích nuôi tôm nước lợ đạt 710.000 ha, sản lượng 850.000 tấn.

Giai đoạn 2021 - 2025, hình thành ngành công nghiệp tôm công nghệ cao và nuôi sinh thái quy mô lớn được tổ chức sản xuất hợp lý, có hệ thống cơ sở hạ tầng, dịch vụ kỹ thuật được đầu tư đồng bộ, hiệu quả và bền vững. Tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 10 tỷ USD, tốc độ tăng trưởng bình quân 12 - 14%/năm. Tổng diện tích nuôi tôm nước lợ đạt 750.000 ha, sản lượng 1,1 triệu tấn.

Trong khi đó, với giai đoạn hiện nay xuất khẩu tôm đạt kim ngạch từ 3 - 4 tỷ USD/năm. Để hoàn thành mục tiêu 10 tỷ USD trong 8 năm tới, Bộ NN&PTNT sẽ rà soát quy hoạch, nâng cấp hạ tầng thủy lợi… tại các vùng sản xuất tôm công nghiệp tập trung; Tổ chức lại các cơ sở sản xuất nhỏ lẻ, phân tán theo hình thức hợp tác thành các tổ hợp tác, hợp tác xã để tạo ra các vùng sản xuất nguyên liệu lớn, tập trung và liên kết với các doanh nghiệp cung ứng vật tư đầu vào và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị.

Bên cạnh đó, kế hoạch hành động cũng nhấn mạnh đến việc đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật, các biện pháp quản lý tiên tiến vào các vùng sản xuất tôm công nghệ cao và cả vùng tôm quảng canh, sinh thái; đẩy nhanh áp dụng công nghệ tiên tiến trong chế biến tôm để nâng cao tỷ trọng hàng giá trị gia tăng, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu.

Về lĩnh vực nuôi tôm công nghiệp, sẽ rà soát, quy hoạch các vùng nuôi tập trung công nghiệp, công nghệ cao, vùng sản xuất giống tập trung, đặc biệt khu vực ĐBSCL và ven biển miền Trung, đưa năng suất trung bình tăng thêm trên 1 triệu tấn/ha. Cùng đó, sẽ hình thành vùng nuôi tôm sinh thái, nuôi quảng canh quy mô lớn ở ĐBSCL, tập trung tại các tỉnh Cà Mau, Kiên Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Trà Vinh. Xây dựng Cà Mau thành trung tâm tôm sú sinh thái (tôm - rừng, tôm - lúa, quảng canh), đưa năng suất lên 700 kg/ha. Đối với tôm càng xanh, tập trung phát triển tại các tỉnh Đồng Tháp, An Giang, Cà Mau, Kiên Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Trà Vinh, Bến Tre…

Còn tôm hùm, tập trung quy hoạch và phát triển tại các tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định; tổ chức xúc tiến thương mại, xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, mở rộng thị trường tiêu thụ và các biện pháp bảo quản sau thu hoạch để xuất khẩu giá trị cao sang các nước trong khu vực và thế giới.

Đáp ứng yêu cầu xuất khẩu

Theo tính toán, hiện nay tôm Việt Nam đang đứng trước những lợi thế nhất là về thị trường. Nhu cầu về tiêu thụ tôm trên thế giới ngày một lớn, chưa kể Việt Nam đã tham gia tới 15 hiệp định thương mại tự do dẫn đến thị trường con tôm Việt Nam ngày càng được mở ra rộng hơn.

Ông Nguyễn Hoàng Anh- Tổng Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư thủy sản Nam Miền Trung (Bình Thuận), Chủ tịch Hiệp hội Tôm Bình Thuận cho rằng, nếu được đầu tư bài bản, ngành tôm hoàn toàn có khả năng thu lợi rất lớn, vì có lợi thế bờ biển dài, một diện tích xâm ngập mặn khá lớn có thể mở rộng thêm diện tích nuôi trong tương lai. Lợi thế nữa tôm có thể làm ra rất nhiều sản phẩm.

Tuy nhiên để phát huy được lợi thế con tôm thì Việt Nam cần đồng bộ các yếu tố như sản suất sạch, chế biến sạch, chống nạn bơm chích tạp chất vào tôm, không sử dụng hóa chất - kháng sinh trong nuôi tôm... Mà trong đó nạn bơm tạp chất vẫn đang khá nhức nhối. Cũng trong giai đoạn này các thị trường nhập khẩu chủ lực, như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc... yêu cầu về rào cản kỹ thuật và thương mại ngày càng nhiều.

Giới chuyên gia cũng cho biết để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu tôm, một số khâu cần quan tâm đặc biệt như: quan trắc, cảnh báo môi trường và phòng chống dịch bệnh, ứng phó với hạn, mặn; sản xuất giống, chất lượng con giống; quản lý nguồn thức ăn, các chế phẩm sinh học xử lý môi trường phục vụ nuôi tôm; thực hiện tốt quy trình kỹ thuật nuôi.