Di dời nhà ven kênh: Người dân đồng thuận, chính quyền sát cánh

Đổi thay

Những ngày trung tuần tháng 8, không khí tất bật bao trùm khu vực bờ Bắc kênh Đôi (quận 8 cũ). Trên các tuyến đường Nguyễn Duy, Hoài Thanh, những căn nhà lụp xụp vốn là nơi mưu sinh của nhiều gia đình đang lần lượt được tháo dỡ, bàn giao mặt bằng cho dự án chỉnh trang đô thị trọng điểm.

Chia sẻ với chúng tôi, ông Nguyễn Văn Phước (64 tuổi, ngụ phường Chánh Hưng) sống tại khu vực bờ bắc Kênh Đôi từ năm 1968 chia sẻ: “Tự tay dỡ bỏ căn nhà quen thuộc suốt cả đời, ai mà không tiếc. Nhưng gia đình tôi đồng ý chủ trương di dời, vì cải tạo được bờ sông Kênh Đôi sẽ giúp môi trường sạch hơn, thành phố đẹp hơn. Mình tự nguyện di dời để góp phần cho thành phố văn minh hơn và cho chất lượng sống của chính mình được tốt hơn”.

Cũng trong niềm vui vỡ òa, bà Trần Thúy Phượng (63 tuổi) đã sống gần 25 năm ven Kênh Đôi vừa bàn giao cho địa phương phần diện tích căn nhà 29m2 nằm chênh vênh ven kênh. Chứng kiến dự án được khởi công sau hàng chục năm chuẩn bị các khâu bàn giao mặt bằng, bồi thường, giải tỏa, bà Thúy rất xúc động, vì bản thân gia đình dù có chút lưu luyến nơi ở cũ, nhưng việc bàn giao nhà - đất, đã góp sức vào mục tiêu chỉnh trang đô thị của thành phố. “Chúng tôi nhận được khoản tiền 4 tỉ đồng thành phố đền bù đất, kèm một phần tiền thưởng do tự nguyện, tự giác di dời. Với số tiền này, gia đình chúng tôi đã mua được một căn nhà mới ở phía bên kia Kênh Đôi và hiện nay đã ổn định cuộc sống” - bà Phượng chia sẻ

Cũng như những người dân trong diện di dời, tái định cư dọc bờ Bắc Kênh Đôi, bà Lê Thị Oanh (ngụ Bình Thạnh) cho biết, gia đình bà đã hàng chục năm sống dọc rạch Xuyên Tâm. Gần đây, thành phố chủ trương triển khai dự án dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm (từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đến sông Vàm Thuật), trong đó có đoạn đi qua địa bàn phường Bình Thạnh. “Người dân rất vui khi hay tin này vì nếu được cải tạo con rạch ô nhiễm nhất TPHCM hàng chục năm qua thì người dân sẽ có môi trường sống xanh, sạch, đẹp. Không chỉ riêng dự án này, các chính sách lo cho dân đều sẽ được sự ủng hộ mạnh mẽ của người dân” - bà Oanh chia sẻ đồng thời cũng kỳ vọng khi dự án hoàn thành, những hộ dân xung quanh con kênh ô nhiễm sẽ không còn chịu ảnh hưởng bởi mùi hôi thối mỗi lúc triều cường. Thay vào đó, là một không gian sống mới, đô thị hiện đại, khu vực phát triển hơn và kinh tế địa phương cũng sẽ vì thế mà đi lên.

Bà Thái Thị Hoàng (60 tuổi, ngụ phường Phú Định) là hộ dân trong diện di dời, bởi chủ trương cải tạo kênh rạch trên địa bàn quận 8 (cũ) của TPHCM, dẫn chứng những thay đổi kỳ diệu tại kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè hay Tàu Hũ - Bến Nghé khi được cải tạo từng phần. Từ các dòng kênh ô nhiễm, sau cải tạo, đã thành không gian xanh mát, sạch đẹp. “Ngày trước buôn bán khổ sở vì mùi hôi, ruồi muỗi. Người dân cũng không có không gian xanh để tập thể dục, hít thở khí trời, thì sau này, người dân đều đã được hưởng lợi một môi trường xanh sạch hơn. Tôi mong kênh Đôi sẽ đẹp như Nhiêu Lộc - Thị Nghè, có đường đi bộ, công viên, kinh tế cũng thuận lợi hơn” - bà Hoàng xúc động nói.

Quỹ đất sạch, tái định cư và công viên ven sông

Đó là những gì mà lãnh đạo TPHCM cam kết khi đặt ra mục tiêu di dời gần 40.000 căn nhà ven kênh rạch. Không hề nói xuông, TPHCM đã ban hành đề án chỉnh trang khu vực ven kênh rạch giai đoạn 2025 – 2030 và đưa mục tiêu trên vào kế hoạch. Trước đó, giai đoạn 2021 - 2025 thành phố đặt chỉ tiêu bồi thường, di dời 6.500 căn, nhưng đến nay mới thực hiện được 1.447 căn. Dự kiến đến hết năm 2025, cố gắng nâng lên được mức 5.378 căn (83%).

Theo ông Bùi Xuân Cường – Phó Chủ tịch UBND TPHCM, hiện nay thành phố đang đẩy nhanh triển khai các dự án lớn như rạch Xuyên Tâm, bờ Bắc kênh Đôi, và chuẩn bị các dự án giai đoạn sau: rạch Văn Thánh, rạch Ông Bé, rạch Bà Lớn, rạch Nhảy - rạch Ruột Ngựa, rạch Bàu Trâu… Tổng cộng hệ thống kênh rạch nội thành dài hơn 105 km, trong đó nhiều tuyến đã cải tạo thành công, tạo diện mạo đô thị văn minh. Tại dự án cải tạo bờ bắc Kênh Đôi, ông Đậu An Phúc - Trưởng Ban Quản lý dự án Đầu tư Xây dựng hạ tầng đô thị TPHCM cho biết, sự đồng thuận của người dân góp phần rất lớn vào tiến độ của dự án. Cho đến nay, có hơn 1.600 hộ dân thuộc diện di dời, giải tỏa toàn bộ hoặc một phần nhà cửa, với tổng diện tích đất thu hồi khoảng 5,85ha. Trong đó, trên địa bàn phường Chánh Hưng có 799 trường hợp và phường Phú Định là 806 trường hợp. Đến nay, đã có 1.272/1.605 trường hợp đồng thuận với phương án bồi thường và đã bàn giao mặt bằng 387/1.605 trường hợp. “Chúng tôi sẽ luôn theo sát dự án, tăng tốc tiến độ để sớm hoàn thành cải tạo bờ bắc Kênh Đôi, để đúng với tiến độ và kỳ vọng, xứng đáng với sự quan tâm, tin tưởng của lãnh đạo thành phố và niềm mong đợi của nhân dân” - ông Phúc chia sẻ.

Trong khi đó, đại diện Sở Xây dựng TPHCM cho biết, chính sách bồi thường - tái định cư cũng được chính quyền thành phố quan tâm, chỉ đạo bám sát. Trong đó, đối với các trường hợp đất lấn chiếm nhưng có nhà trước ngày 1/7/2014 sẽ được hỗ trợ 70% giá đất ở (sau khi trừ nghĩa vụ tài chính). Đối với các hộ dân đủ điều kiện sẽ được bố trí nền đất, căn hộ tái định cư hoặc nhà ở xã hội. Trường hợp bồi thường không đủ giá trị 1 suất tái định cư, thành phố sẽ hỗ trợ thêm hoặc cho trả góp tối đa 15 năm. Hộ có từ 7 nhân khẩu trở lên, được xem xét thêm 1 suất tái định cư.

Với quỹ đất sau giải tỏa, thành phố tính toán đa dạng: nơi có diện tích lớn sẽ phát triển nhà ở, thương mại, dịch vụ, công viên chuyên đề; nơi hẹp hơn sẽ làm không gian xanh, đường đi bộ, du lịch đường sông; còn tuyến không tạo quỹ đất sạch vẫn tiến hành cải tạo hạ tầng, đảm bảo môi trường sống cho cộng đồng.

Những dòng kênh từng ô nhiễm nặng nề như Nhiêu Lộc - Thị Nghè hay Tàu Hũ - Bến Nghé nay đã hồi sinh, trở thành minh chứng cho quyết tâm chỉnh trang đô thị. Người dân tin rằng, sau những luyến tiếc ban đầu, họ sẽ được hưởng thành quả xứng đáng: một chốn an cư mới, một thành phố sạch và xanh hơn. Chính vì vậy, mục tiêu di dời gần 40.000 căn nhà ven kênh trước năm 2030 không chỉ là cuộc cải tạo hạ tầng quy mô lớn, mà còn là cam kết của TPHCM trong việc tạo dựng một đô thị phát triển hài hòa giữa kinh tế, môi trường và đời sống người dân.

Xanh hóa hành lang ven kênh

Ông Bùi Xuân Cường - Phó Chủ tịch UBND TPHCM nhấn mạnh, việc chỉnh trang, di dời nhà ven kênh rạch là một nhiệm vụ vừa cấp bách vừa lâu dài. Thành phố đặt mục tiêu không chỉ cải tạo hạ tầng, làm sạch môi trường, mà quan trọng hơn là bảo đảm chỗ ở và sinh kế bền vững cho người dân. Vừa qua, khi khởi công dự án bờ Bắc kênh Đôi (địa bàn quận 8 cũ), chúng tôi nhìn thấy sự đồng thuận lớn từ bà con, và đó chính là động lực cho thành phố. Người dân có thể rời nơi gắn bó cả đời, nhưng sẽ đến một nơi tốt đẹp hơn, đầy đủ hạ tầng, tiện ích, an toàn và sạch sẽ.

Thành phố cam kết đồng hành, lắng nghe từng ý kiến để chính sách bồi thường, hỗ trợ công bằng, minh bạch. Cùng lúc, TPHCM sẽ khai thác hiệu quả quỹ đất sau giải tỏa để phát triển nhà ở xã hội, công viên ven sông, góp phần tạo dựng diện mạo đô thị văn minh, hiện đại, đáng sống.