Giảm phát thải và bài toán ứng dụng công nghệ xanh
Nguồn phát thải từ hoạt động giao thông được xem là nguyên nhân lớn gây ô nhiễm không khí tại những thành phố lớn của Việt Nam hiện nay. Do vậy mà bài toán phát triển nghiên cứu, ứng dụng một loạt những giải pháp công nghệ xanh trong lĩnh vực giao thông đang trở thành yêu cầu cấp bách.
Về thực trạng ô nhiễm không khí, PGS.TS Phạm Hữu Tuyến - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu các nguồn động lực và phương tiện tự hành (Đại học Bách khoa Hà Nội) cho biết, hiện nay, phần lớn phương tiện giao thông ở Việt Nam vẫn sử dụng động cơ đốt trong phát sinh nhiều khí độc hại như Nox (thành phần gây ra ô nhiễm môi trường), bụi mịn PM. Dù các chất này chỉ chiếm phần nhỏ trong thể tích khí xả, nhưng do số lượng phương tiện lớn nên lượng phát thải thực tế lại rất đáng kể. Đặc biệt, xe chạy dầu diesel là nguồn phát thải chính của NOx và PM, gây ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường và sức khỏe con người.
Đồng quan điểm, TS Hoàng Hải - chuyên gia tới từ Phòng Quản lý chất lượng môi trường - Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chia sẻ, tình trạng ô nhiễm không khí tại Việt Nam đang gia tăng nhanh, tập trung chủ yếu ở TP Hà Nội, TPHCM và những thành phố, trung tâm đông dân cư sinh sống. Nồng độ PM2.5 (nồng độ của các hạt bụi có đường kính nhỏ) thường xuyên vượt quy chuẩn, đặc biệt trong mùa nghịch nhiệt từ tháng 10 đến tháng 3. Nguyên nhân đến từ các hoạt động giao thông vận tải, xây dựng, sản xuất công nghiệp, đốt rác và yếu tố khí tượng bất lợi…
Trong khi đó, theo ông Lê Xuân Huyên - Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) trong những năm gần đây, vấn đề ô nhiễm không khí, đặc biệt tại các đô thị lớn đã trở thành thách thức nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng và sự phát triển bền vững. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, nguồn phát thải từ các phương tiện giao thông chiếm tỷ lệ lớn trong tổng lượng ô nhiễm đô thị.
Dẫn số liệu công bố mới đây của Tổ chức y tế thế giới (WHO), ông Huyên cho rằng, mức ô nhiễm không khí của Hà Nội cao gấp 5 - 6 lần mức cho phép tại một số khu vực nhất định, làm ảnh hưởng tới an toàn sức khỏe. Vì vậy, việc giảm Nox, loại khí thải thúc đẩy sự hình thành bụi mịn từ các phương tiện giao thông động cơ diesel là cấp bách.
Nhằm giảm thiểu ô nhiễm từ khí thải phương tiện giao thông sử dụng động cơ diesel tại các thành phố lớn ở Việt Nam, PGS.TS Phạm Hữu Tuyến cho biết, có nhiều giải pháp kỹ thuật giảm phát thải đối với phương tiện, trong đó giải pháp xử lý khí thải (xử lý xúc tác ôxy hóa - DOC, lọc phát thải hạt - DPF, xử lý xúc tác khử NOx - SCR…) có hiệu quả cao (có thể tới trên 90%) đóng vai trò chủ chốt. Sử dụng DEF mang lại nhiều hiệu quả kinh tế, kỹ thuật và môi trường. Cụ thể, giảm 70 - 95% NOx; giảm 50 - 90% HC và CO; giảm 30 - 50% PM. Đồng thời có thể lắp cho các xe hiện hữu; tiết kiệm nhiên liệu 3 - 5%; tăng tuổi thọ xe; giảm chi phí y tế do cải thiện chất lượng môi trường; tạo thêm việc làm và thị trường mới…
Chia sẻ dưới góc độ doanh nghiệp, thạc sĩ Trần Vĩnh Lộc - Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng, Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí - CTCP (PVFCCo) cho hay, giải pháp DEF là bước tiến quan trọng trong nỗ lực giảm phát thải NOx, một trong những loại khí gây hại lớn nhất trong khí thải động cơ diesel. DEF là dung dịch gồm ure tinh khiết và nước cất, khi được phun vào hệ thống xúc tác chọn lọc (SCR) của động cơ sẽ giúp chuyển hóa tới 90% lượng NOx thành nitơ và hơi nước vô hại. Đây là công nghệ đã được áp dụng phổ biến tại các quốc gia có tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản và Trung Quốc. Được biết, PVFCCo là đơn vị tiên phong sản xuất dung dịch “DEF Phú Mỹ Xanh” đạt chuẩn ISO 22241, sản phẩm duy nhất tại Việt Nam được sản xuất trực tiếp từ ure lỏng của Nhà máy Đạm Phú Mỹ.
