Khắc phục bất cập trong quản lý an toàn thực phẩm

Ảnh minh họa.

Phát biểu tại đây, ông Trương Đình Hoè- Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) đề nghị Bộ Y tế bỏ quy định cấp giấy xác nhận phù hợp với quy định an toàn thực phẩm (ATTP) tại Nghị định 38/2012/NĐ-CP và thay bằng Bản đăng ký chất lượng thực phẩm với lý do là Luật ATTP đã quy định doanh nghiệp (DN) chỉ có trách nhiệm đăng ký công bố hợp quy về ATTP mà không phải xin xác nhận của cơ quan nhà nước.

Việc cấp xác nhận công bố phù hợp với quy định ATTP không làm thay đổi trách nhiệm của DN về ATTP đối với sản phẩm được công bố, nhưng lại dễ bị lạm dụng biến thành cấp phép, dẫn đến xin - cho trên thực tế.

Còn Luật sư Lê Ngọc Hân, đại diện Amcham, cho biết một số DN thành viên gặp không ít nhiêu khê, khó khăn trong quá trình xin cấp xác nhận công bố phù hợp quy định ATTP.

“Trong 6 tháng một DN phải bổ sung 5 lần hồ sơ xin xác nhận và khi hoàn thành thì DN phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về chất lượng thực phẩm mà DN đã công bố. Trong khi đó bảo đảm sức khoẻ, lợi ích cho người tiêu dùng chính là uy tín của DN không chỉ trên giấy tờ mà là trong thực tế”- bà Hân dẫn chứng.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường cho biết, về vấn đề này Bộ Y tế đã có nhiều cuộc họp, có công văn phối hợp với các bộ liên quan như Bộ KH&CN, Bộ Công Thương liên quan đến việc sửa quy định công nhận phù hợp ATTP song còn “nhiều vấn đề này, vấn đề kia” nên đến nay vẫn chưa sửa được.

Phần trả lời bổ sung của Cục trưởng Cục ATTP Nguyễn Thanh Phong nêu quan điểm chưa đồng ý đề xuất cho phép DN tự công bố phù hợp ATTP với lý do nếu chỉ để DN tự công bố sản phẩm có thể gây nhầm lẫn cho người dùng, khó xử lý nếu có các loại phụ gia thực phẩm, các loại dược liệu bị cấm hay khuyến cáo không sử dụng, các chỉ tiêu an toàn về vi sinh vật, kim loại nặng vượt mức cho phép…

“Vậy có phải tất cả các sản phẩm thực phẩm đều như vậy hay có thể phân loại thành thực phẩm chỉ cần công bố nhưng những thực phẩm có nguy cơ cao thì buộc phải có xác nhận? Thứ hai, một số quy định về ghi trên nhãn, chỉ tiêu về hàm lượng kim loại, vi sinh vật… thì đương nhiên trong quy định của pháp luật đã có, DN vi phạm thì sẽ bị xử lý theo quy định, đây là trách nhiệm của các DN”- Phó Thủ tướng nêu câu hỏi.

Về việc ban hành các văn bản quản lý thay vì các quy chuẩn, quy trình kỹ thuật đối với việc công nhận phù hợp ATTP, Phó Thủ tướng đặt vấn đề: “Bao giờ các đồng chí hoàn thành việc này? Bản chất nhiều quy chuẩn kỹ thuật, quy trình này chúng ta đã có, hoàn toàn theo Uỷ ban Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế (Uỷ ban Codex). Cái nào đã có đầy đủ thì công nhận ngay, còn cái nào thiếu, hoặc những sản phẩm đặc thù của Việt Nam, chúng ta khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện tiếp. Những yêu cầu vô lý, tuỳ tiện, không có cơ sở khoa học đối với DN phải bỏ ngay. Các đồng chí phải thật cụ thể, mỗi ngày là bao nhiêu tiền bạc của DN”.

Một vấn đề không mới cũng được các DN nêu lên tại cuộc họp là tỉ lệ kiểm tra chuyên ngành các lô hàng thực phẩm xuất nhập khẩu vẫn quá lớn, gây tốn kém chi phí cho DN.

Theo số liệu của Cục Công nghệ thông tin (Tổng cục Hải quan), năm 2016 có 163.000 lô hàng phải kiểm tra ATTP khi nhập khẩu.

Với khảo sát của Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), chi phí cho việc này trung bình 6-10 triệu đồng/lô hàng thì tổng chi phí DN phải chịu từ 978-1.630 tỷ đồng/năm.

Đại diện Eurocham cho biết tại các nước châu Âu, Mỹ, Nhật Bản việc kiểm tra chuyên ngành theo hướng xác suất và thường chiếm 1-3% số lô hàng, tuy nhiên nếu phát hiện vi phạm và có cảnh báo thì tỉ lệ tăng lên từ 30% hoặc 100%.

Hiện tại ở Việt Nam tỉ lệ kiểm tra các lô hàng thực phẩm đang dao động 30-35% dù mục tiêu Nghị quyết 19 đặt ra là giảm xuống 15% nhưng các bộ triển khai rất chậm...

Về vấn đề này, Phó Thủ tướng nói: “Luật quy định kiểm tra chuyên ngành nhưng kiểm tra như thế nào chứ nếu chúng ta biết rõ không cần thiết mà vẫn làm theo cách cũ thì không được. Tinh thần là chỉ kiểm tra những gì thực sự cần thiết”.