Khu di tích Nguyễn Du, điểm hẹn văn chương
Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Nguyễn Du (xã Tiên Điền, Hà Tĩnh) là điểm hẹn văn hóa nơi du khách tưởng niệm Đại thi hào, đồng thời hòa mình vào không gian văn chương dân tộc để chiêm ngưỡng sức sống bất tử của Truyện Kiều.
Giữa làng quê Tiên Điền bên dòng sông Lam, khu di tích Nguyễn Du hiện ra với mái ngói rêu phong, cổng gỗ cổ kính và hàng cây xanh tỏa bóng mát. Không gian kiến trúc gắn liền với nếp nhà truyền thống xứ Nghệ, tạo cảm giác gần gũi, mộc mạc. Ngay sau cổng chính là tượng Nguyễn Du bằng đồng, gương mặt trầm tư, dáng vẻ nho nhã trong áo dài, khăn đóng, tái hiện hình ảnh bậc danh nhân văn hóa thế giới.
Không gian bảo tàng là điểm dừng chân quan trọng trong hành trình khám phá. Hơn 2.000 hiện vật ở đây tái hiện rõ nét cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Du: từ những bản Truyện Kiều in ván khắc năm 1866, các ấn bản dịch ra nhiều thứ tiếng, đến nghiên bút, tranh minh họa, thư pháp… Mỗi hiện vật mang theo dấu tích của thời gian, khẳng định sức lan tỏa bền bỉ của áng thơ qua nhiều thế hệ. Với du khách, việc được trực tiếp quan sát sách Kiều cổ, đối chiếu với những bản in hiện đại hay bản dịch quốc tế là trải nghiệm giàu thông tin, giúp hình dung rõ hơn hành trình một tác phẩm văn học Việt Nam vươn ra thế giới.
Trong khuôn viên, nhà thờ Nguyễn Du giản dị mà trang nghiêm. Những hoành phi, câu đối, bài vị “Thanh Hiên Nguyễn Tiên Sinh” gợi nhắc đến một nhân cách lớn, một tâm hồn giàu nhân ái. Con đường gạch dẫn đến khu mộ rợp bóng cây xanh, ngôi mộ đã được tôn tạo khang trang song vẫn giữ vẻ tĩnh lặng, thanh bình. Nhiều đoàn khách dừng chân dâng nén hương, ngâm vài câu Kiều như một cách tri ân lặng lẽ.
Dạo quanh khu di tích, du khách cảm nhận rõ sự hòa quyện giữa cảnh quan và di sản. Không phải ngẫu nhiên UNESCO vinh danh Nguyễn Du là Danh nhân văn hóa thế giới, bởi chính Truyện Kiều đã đưa tên tuổi ông vượt khỏi biên giới Việt Nam để trở thành di sản chung của nhân loại. Ngay tại quê hương Đại thi hào, giá trị ấy được gìn giữ và lan tỏa, để người đến thăm không chỉ tìm hiểu mà còn được “sống trong Kiều”.
Giữa nhịp sống hối hả, một chuyến về Tiên Điền là cơ hội tìm lại khoảng lặng. Bước trong khuôn viên rợp bóng, ngắm nhìn di tích cổ kính, mỗi người đều cảm nhận sự giao hòa giữa thiên nhiên, lịch sử và văn hóa. Nơi đây không chỉ tôn vinh một tác giả, mà còn nuôi dưỡng tâm hồn bằng tình yêu chữ nghĩa và lòng đồng cảm với phận người.
Với nhiều du khách, đến khu di tích Nguyễn Du không đơn thuần là tham quan, mà còn là hành trình tinh thần. Truyện Kiều không chỉ nằm trong sách, mà đã hóa thành hơi thở, trở thành nhịp cầu nối quá khứ với hiện tại. Giữa Tiên Điền hôm nay, tiếng thơ Nguyễn Du vẫn ngân vang, nhắc nhớ mỗi người về nhân nghĩa và khát vọng hạnh phúc, để nơi này trở thành điểm đến đặc biệt của quê hương và bạn bè năm châu.
