Kinh tế tuần hoàn đang thay đổi thế giới

Nhân rộng nhận thức

Ông Anupam Khajuria - nghiên cứu viên và cộng tác viên học thuật tại Viện Nghiên cứu nâng cao về tính bền vững của Đại học Liên hợp quốc (UNU-IAS) cho biết, không giống như nền kinh tế tuyến tính truyền thống, theo mô hình “lấy đi rồi vứt đi”, hệ thống tuần hoàn sử dụng nhiều tài nguyên nhất có thể và tạo ra ít chất thải nhất có thể bằng cách “khép kín” vòng đời của sản phẩm. Cách suy nghĩ mới này đang thay đổi cách người tiêu dùng sử dụng sản phẩm để chúng có tuổi thọ cao hơn cũng như cách các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách thiết kế sản phẩm để giảm tác động đến môi trường, tạo cơ hội kinh tế và mở rộng khả năng sử dụng của vật liệu.

Liên minh Châu Âu đã đi đầu với Kế hoạch hành động kinh tế tuần hoàn, được đưa ra vào năm 2015 và được cập nhật vào năm 2020. Kế hoạch này đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng cho khối, bao gồm cấm nhựa sử dụng một lần và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên.

Ở châu Á, Nhật Bản đã thiết lập một khung chính sách mạnh mẽ để thành lập Xã hội chu trình vật liệu lành mạnh vào năm 2000. Điều này bao gồm Sáng kiến 3R (giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế), luật thúc đẩy hoạt động mua sắm xanh của các tổ chức công và phát triển kinh tế thị trấn sinh thái. Năm 2009, Nhật Bản cũng thành lập Diễn đàn kinh tế tuần hoàn và 3R khu vực ở châu Á và Thái Bình Dương, đóng vai trò là nền tảng để các nước trong khu vực hợp tác cùng nhau trên lĩnh vực này.

Dự án Thị trấn sinh thái Kitakyushu của Nhật Bản kết hợp giáo dục với nền kinh tế tuần hoàn bằng cách cung cấp trải nghiệm học tập thực tế và thúc đẩy đổi mới để thiết lập một mô hình bền vững có lợi cho môi trường và xã hội và có thể là tấm gương quý giá cho các khu vực khác. Thúc đẩy hợp tác giữa doanh nghiệp, chính phủ và giới học thuật, thị trấn sinh thái bao gồm một cơ sở nghiên cứu tại Viện Công nghệ Kyushu đang nghiên cứu việc sản xuất nhựa dựa trên sinh khối từ rác thải thực phẩm.

Xa hơn, Liên minh Kinh tế tuần hoàn Châu Phi thúc đẩy các chính sách và thực tiễn hỗ trợ nền kinh tế tuần hoàn trên khắp châu Phi, tập trung vào các giải pháp dựa vào cộng đồng và tích hợp khu vực phi chính thức vào một mô hình như vậy. Trong Hội nghị Môi trường Liên hợp quốc lần thứ sáu được tổ chức vào đầu năm nay tại Nairobi, các nước châu Phi nói riêng đã kêu gọi áp dụng nhanh chóng các hoạt động kinh tế tuần hoàn và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên.

Đầu tư vào đào tạo và công nghệ

Ông Khajuria cho rằng, chìa khóa của quá trình thay đổi là đào tạo, giúp mọi người hiểu các nguyên tắc kinh tế tuần hoàn, bao gồm giá trị tương đối của các cách tiếp cận và chiến lược khác nhau, cũng như cung cấp các kỹ năng và kiến thức cần thiết có thể thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang mô hình mới này. Các chương trình giáo dục, dự án cộng đồng và các công nghệ mới nổi đều có thể góp phần thúc đẩy tính tuần hoàn.

Tại châu Á, Trung tâm Chuyên môn Khu vực (RCE) Greater Gombak do Đại học Hồi giáo Quốc tế Malaysia chủ trì đã phát triển chương trình “cộng đồng” hàng đầu cho phép sinh viên kết nối trực tiếp với cộng đồng địa phương.

Ngoài ra, sự đổi mới cho phép phát triển các giải pháp công nghệ cần thiết để đạt được tính tuần hoàn và việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào khuôn khổ này có thể đẩy nhanh tiến độ hơn nữa. AI có thể cải thiện việc phân tích dữ liệu và sử dụng tài nguyên, mang lại những hiểu biết sâu sắc và hiệu quả mới. Các hệ thống được hỗ trợ bởi AI có thể dự đoán khi nào cần bảo trì, cải thiện tuổi thọ của sản phẩm cũng như giúp phân loại và tái chế vật liệu chính xác hơn - tất cả các bước thiết yếu cho nền kinh tế tuần hoàn.

Ông Khajuria cho biết, trong thập kỷ qua, Viện Nghiên cứu nâng cao về tính bền vững của Đại học Liên hợp quốc (UNU-IAS), có trụ sở tại Tokyo (Nhật Bản), đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các hoạt động bền vững và hỗ trợ quá trình chuyển đổi toàn cầu sang nền kinh tế tuần hoàn.

Các sáng kiến nghiên cứu, phát triển chính sách và xây dựng năng lực của tổ chức này bao gồm mạng lưới toàn cầu gồm 190 RCE tập trung vào giáo dục vì sự phát triển bền vững.

Trong số này, Khu công nghiệp Tô Châu của Trung Quốc là minh chứng cho sự cộng sinh công nghiệp, với các công ty hợp tác để sử dụng sản phẩm phụ và chất thải của nhau làm tài nguyên: Biến chất thải từ nhà máy này thành nguyên liệu thô cho nhà máy khác nhằm thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng bền vững. Kết quả là công viên đã thành công trong việc giảm chất thải và khí thải, đồng thời nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên.

“

Theo ông Khajuria, trong thập kỷ qua, chúng ta đã học được rất nhiều cách để có thể chuyển đổi sang nền kinh tế tuần hoàn, bằng cách đào tạo con người và đầu tư vào công nghệ mới, chúng ta có thể thiết lập nền tảng cho các hoạt động bền vững và nhân rộng các giải pháp. Tuy nhiên, cuộc hành trình vẫn tiếp tục và nó sẽ đòi hỏi phải học tập suốt đời, thích ứng, hợp tác và tập trung vào giáo dục, đổi mới và chiến lược khu vực.