La Hiên (Thái Nguyên): Giảm nghèo thông tin để hướng tới xóa nghèo bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số

Thông tin - “chìa khóa mở cánh cửa thoát nghèo”

Trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, công tác thông tin, truyền thông đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Bởi chỉ khi người dân nắm được chủ trương, chính sách, hiểu quyền lợi và trách nhiệm của mình thì mới có thể chủ động vươn lên phát triển kinh tế, thay đổi tư duy sản xuất, tạo sinh kế và thoát nghèo bền vững.

Tại xã La Hiên (huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên), nhiệm vụ này càng trở nên ý nghĩa khi địa phương có đông đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, điều kiện địa hình phức tạp và tỷ lệ hộ nghèo còn tập trung chủ yếu trong nhóm đồng bào dân tộc. Với cách làm linh hoạt, sáng tạo và phù hợp đặc thù, La Hiên đang từng bước thu hẹp khoảng cách thông tin, mở ra hướng đi mới trong công tác giảm nghèo bền vững.

Thực hiện Nghị quyết số 1683/NQ-UBTVQH15 ngày 16/6/2025 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã của tỉnh Thái Nguyên năm 2025, toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của hai xã La Hiên và Cúc Đường được sáp nhập thành đơn vị hành chính mới có tên gọi là xã La Hiên.

Sau sắp xếp, xã có 21 xóm, trong đó có 02 xóm đặc biệt khó khăn, với tổng diện tích tự nhiên 7.155,56 ha. Dân số của xã hiện có 11.771 nhân khẩu/2.884 hộ, thuộc 8 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó 2.103 hộ là đồng bào dân tộc thiểu số với 8.413 nhân khẩu, chiếm 71,5%.

Thu nhập bình quân đầu người đạt 52 triệu đồng/người/năm, song tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo chiếm 5,56%, trong đó hộ nghèo là người dân tộc thiểu số chiếm tới 80%. Nghĩa là nghèo không chỉ là vấn đề thu nhập, mà còn là vấn đề về khả năng tiếp cận thông tin, tiếp cận dịch vụ xã hội và năng lực tự chủ sinh kế.

Địa hình rộng, dân cư phân tán, nhiều xóm ở xa trung tâm, đường đi lại còn khó khăn, đã ảnh hưởng trực tiếp đến công tác tuyên truyền chính sách. Rào cản ngôn ngữ, trình độ dân trí, thói quen canh tác truyền thống vẫn còn phổ biến. Không ít hộ dân chưa hiểu hết các chính sách hỗ trợ giảm nghèo, dẫn đến tâm lý trông chờ vào Nhà nước hoặc chưa mạnh dạn thay đổi phương thức sản xuất.

Chính vì vậy, muốn giảm nghèo bền vững, La Hiên phải bắt đầu từ giảm nghèo về thông tin, giúp người dân hiểu – tin – làm theo, từ đó mới hình thành nội lực vươn lên thoát nghèo.

Sáng tạo trong truyền thông chính sách

Xác định thông tin là “chìa khóa mở cánh cửa thoát nghèo”, Đảng ủy, UBND xã La Hiên đã triển khai đồng bộ, linh hoạt nhiều giải pháp truyền thông phù hợp với điều kiện địa bàn và đặc điểm văn hóa của đồng bào.

Thứ nhất, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền. Không chỉ dựa vào loa truyền thanh, xã còn sử dụng tờ rơi minh họa, clip truyền thông, nhóm zalo cộng đồng, trang fanpage của xã để lan tỏa nội dung dễ hiểu, dễ ghi nhớ. Khi cần thiết, cán bộ xuống tận xóm, trực tiếp trao đổi trong các buổi sinh hoạt chi hội phụ nữ, nông dân, thanh niên, các dịp lễ hội văn hóa cộng đồng… tạo sự gần gũi, thuyết phục.

Thứ hai, phát huy vai trò của người có uy tín, già làng, trưởng bản, bí thư chi bộ, trưởng xóm. Đây là những người am hiểu phong tục, được bà con tin tưởng, có ảnh hưởng trong cộng đồng. Khi chính sách được diễn giải bằng ngôn ngữ của đồng bào, qua giọng nói quen thuộc, người dân lắng nghe dễ dàng hơn, làm theo tự nhiên hơn.

Thứ ba, xã tập trung xây dựng mô hình “thoát nghèo từ nội lực”. Những hộ vươn lên làm kinh tế giỏi, mạnh dạn chuyển đổi cây trồng (chè, na, cây ăn quả), vật nuôi hoặc tham gia các tổ hợp tác, hợp tác xã được tuyên dương, nhân rộng. Khi bà con “thấy tận mắt – tin bằng lòng – làm theo hiệu quả”, nhận thức thay đổi từ bên trong.

Nhờ đó, nhận thức của người dân đã có bước chuyển rõ rệt. Nhiều hộ mạnh dạn vay vốn, đầu tư phát triển kinh tế rừng, mở rộng diện tích chè, chuyển từ canh tác truyền thống sang canh tác theo quy trình kỹ thuật, tăng giá trị sản phẩm. Một số hộ đã có thu nhập ổn định, trở thành điển hình lan tỏa trong cộng đồng.

Kết nối thị trường – Hình thành chuỗi giá trị để thoát nghèo bền vững

Bên cạnh truyền thông, xã cũng chú trọng giải quyết “gốc rễ” của vấn đề nghèo – đó là đầu ra sản phẩm. Địa phương đã tranh thủ nguồn vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia để đầu tư đường giao thông, điện lưới, nước sinh hoạt, cải thiện điều kiện sản xuất và đi lại.

Đồng thời, xã kết nối doanh nghiệp và hợp tác xã, hỗ trợ người dân tiêu thụ nông sản, đặc biệt là quả na La Hiên, chè, gỗ rừng trồng. Hằng năm, xã phối hợp với ngành Công Thương tổ chức xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, giúp quả na La Hiên từng bước trở thành sản phẩm có thương hiệu và chỗ đứng trên thị trường.

Người dân được vận động tham gia tổ hợp tác, hợp tác xã, sản xuất theo quy trình, tiêu chuẩn, hướng đến sản phẩm hàng hóa chứ không chỉ sản xuất manh mún. Các lớp tập huấn kỹ thuật, khuyến nông, chuyển giao khoa học công nghệ được tổ chức thường xuyên, giúp bà con nâng cao kỹ năng sản xuất, tiếp cận tiến bộ mới.

Song song với đó, phong trào xây dựng nông thôn mới sáng – xanh – sạch – đẹp được triển khai gắn với mục tiêu giảm nghèo. Người dân đóng góp ngày công, vật liệu cùng Nhà nước xây dựng cơ sở hạ tầng, từ đó khơi dậy tinh thần tự lực, đoàn kết, hình thành sức mạnh cộng đồng bền vững.

Từ thực tiễn triển khai, xã La Hiên đề xuất Trung ương và tỉnh tiếp tục: Ban hành chính sách đặc thù cho vùng dân tộc thiểu số, tập trung hỗ trợ phát triển sản xuất gắn với thị trường tiêu thụ. Đầu tư hạ tầng giao thông, hạ tầng số và truyền thông, đặc biệt ở những khu vực “điểm lõm” thông tin. Tăng cường đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật và hỗ trợ khởi nghiệp nông thôn. Có cơ chế khuyến khích doanh nghiệp về với nông thôn, đầu tư chế biến nông sản, bao tiêu sản phẩm ổn định.

Với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của nhân dân, La Hiên đang từng bước khẳng định hướng đi đúng trong giảm nghèo thông tin, qua đó nâng cao nội lực cộng đồng, tiến tới xóa nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới khởi sắc hơn.