Lao động trung niên khó tìm việc làm

Chật vật tìm việc vì trở ngại tuổi tác

Ở độ tuổi 45, lại có hơn 10 năm là trưởng phòng kinh doanh kiêm trợ lý giám đốc, nhưng đã 2 năm nay ông Nguyễn Văn Chung (45 tuổi, ở huyện Thanh Trì, Hà Nội) vẫn chưa thể tìm được công việc như mong muốn. Kể về quá trình đi xin việc của mình, ông Chung không giấu được vẻ mệt mỏi và buồn bã cho biết, kể từ khi công ty gặp khó khăn, phải dừng sản xuất do dịch bệnh Covid-19, ông đã gửi hồ sơ xin việc cả trực tiếp và online nhưng hầu hết đều bị từ chối ngay vì lý do tuổi tác.

“Một số bạn bè, người quen biết về kinh nghiệm của tôi thì cũng giới thiệu công việc kinh doanh phù hợp với chuyên môn, nhưng khi thử việc tôi cảm thấy không còn đủ sức đi thị trường như các bạn trẻ, làm kinh doanh không còn hiệu quả như trước nữa nên chủ động xin nghỉ” - ông Chung cho nói.

Báo cáo thị trường lao động tháng 8 của Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho thấy, nhóm người lao động từ 35 tuổi trở lên có nhu cầu tìm việc khá cao, chiếm 40,95%, chỉ sau nhóm từ 25 - 34 tuổi (chiếm 48,86%). Tuy nhiên, lao động ở độ tuổi trung niên đang gặp khó khăn khi tìm việc trong thị trường lao động hiện nay.

Nguyên nhân theo các chuyên gia, do thị trường lao động ngày càng cạnh tranh và thay đổi nhanh chóng. Sự phát triển của công nghệ và tự động hóa đã thay đổi nhiều ngành nghề, khiến cho những kỹ năng truyền thống mà lao động trung niên sở hữu trở nên lỗi thời. Các công việc hiện đại thường yêu cầu kỹ năng sử dụng công nghệ mới mà lao động trung niên có thể thiếu.

Thống kê của Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho thấy 70% các vị trí công việc yêu cầu người lao động phải có kỹ năng công nghệ thông tin/tin học văn phòng. Đây là thách thức đối với lao động trung niên trong việc chuyển đổi kỹ năng làm việc. Bên cạnh đó, lao động trung niên cũng gặp phải sự cạnh tranh với lao động trẻ. Lao động trẻ thường được ưu tiên tuyển dụng vì họ được đào tạo mới, có năng lực sử dụng công nghệ và có thể sẵn sàng làm việc với mức lương thấp hơn. Điều này tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt cho lao động trung niên.

Cần có chính sách hỗ trợ đặc thù

Bên cạnh những nguyên nhân trên, theo các chuyên gia, việc thiếu các chính sách và chương trình hỗ trợ đặc thù cho lao động trung niên trong việc tìm kiếm việc làm và nâng cao kỹ năng nghề cũng là nguyên nhân khiến tỷ lệ lao động trung niên thất nghiệp gia tăng.

Báo cáo gần đây của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cũng cho biết, thị trường lao động gặp nhiều khó khăn, khiến hàng triệu lao động bị ảnh hưởng, gồm: mất việc, giảm giờ làm, tạm hoãn hợp đồng lao động. Đặc biệt là nhóm lao động lớn tuổi (35 đến trên 40 tuổi), tay nghề thấp, tìm việc làm mới vô cùng chật vật, khó khăn. Theo ghi nhận của một số trung tâm dịch vụ việc làm, các doanh nghiệp (DN) tuyển dụng lao động ở các lĩnh vực như da giày - may mặc, kinh doanh - quản lý, công nghệ thông tin, kỹ thuật - cơ khí... mặc dù có chỉ tiêu, nhưng đa số chỉ tuyển lao động từ 18 - 35 tuổi, có tay nghề để đa dạng vị trí việc làm. Đáng chú ý, rất ít DN tuyển dụng công nhân trên 40 tuổi, nhất là ở các lĩnh vực cần cường độ làm việc cao và tốn nhiều sức như may mặc, cơ khí, chế biến gỗ...

“Nhu cầu tuyển dụng của các DN rất lớn, song với phân khúc trung niên (35 tuổi trở lên), quá trình tìm kiếm cơ hội việc làm tương đối khó khăn. Bởi trong bối cảnh thị trường hiện tại, DN đòi hỏi trình độ, kỹ năng... trong khi khả năng tiếp cận của nhóm lao động lớn tuổi còn nhiều hạn chế. Để có cơ hội tái hòa nhập thị trường lao động, người lao động lớn tuổi cần chủ động nâng cao tay nghề, cập nhật những kiến thức mới về công việc và quan tâm tìm hiểu, nắm bắt xu hướng của thị trường lao động” - ông Lê Anh Tú - chuyên gia trong lĩnh vực tuyển dụng cho biết.

Đồng quan điểm, ông Vũ Quang Thành - Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cũng cho rằng, việc nâng cao tay nghề, chuyển đổi nghề là yếu tố then chốt giúp lao động trung niên tìm được việc. Vì vậy, bên cạnh sự chủ động của người lao động, Nhà nước cũng cần có các chính sách đặc thù hỗ trợ lao động trung niên tìm việc. Trong đó, các chính sách này cần tập trung vào việc đào tạo lại, tạo điều kiện cho họ tham gia vào các ngành nghề mới và hỗ trợ tài chính trong quá trình chuyển đổi nghề nghiệp. Ngoài ra, lao động trung niên cũng cần thích ứng với xu hướng làm việc mới. Một số lao động trung niên có thể chọn con đường làm việc tự do (freelance), hoặc khởi nghiệp như một cách đề duy trì thu nhập và phát triển sự nghiệp.

Về phía DN, để hỗ trợ người lao động trong độ tuổi trung niên, DN có thể thiết lập các chương trình đào tạo nội bộ để nâng cao kỹ năng cho người lao động, giúp họ cập nhật những kiến thức và kỹ năng mới cần thiết cho công việc.