Người truyền lửa cho học trò Olyimpic Vật lý quốc tế

Đồng hành và động viên

Có nhiều năm tham gia công tác đào tạo, bồi dưỡng đội tuyển học sinh dự thi Olympic Vật lý châu Á, quốc tế và giữ vai trò Phó Trưởng đoàn Olympic Vật lí Quốc tế từ năm 2011 đến nay, PGS.TS Đặng Đức Vượng hiện đang là Phó Trưởng khoa Vật lý Kỹ thuật (Đại học Bách Khoa Hà Nội). Ông đánh giá những học sinh đã được tuyển chọn qua rất nhiều vòng thi từ cấp trường, cấp địa phương, cấp quốc gia, cấp khu vực sau đó mới là đội tuyển Olympic quốc tế nên tài năng, kiến thức của các em đã được khẳng định. Tuy nhiên, mỗi cuộc thi có rất nhiều yếu tố bất ngờ như vấn đề sức khỏe, thay đổi thời tiết khi đến một nơi mới hoặc là tâm lý không tốt có thể làm ảnh hưởng đến kết quả chung cuộc.

“Trước, trong và sau mỗi kỳ thi, chúng tôi luôn nói với học sinh của mình là các em hãy luôn nỗ lực hết sức của mình còn kết quả như thế nào, cha mẹ cũng như nhà trường, Nhà nước, Bộ Giáo dục và Đào tạo đều rất ghi nhận. Cuộc thi chỉ là một bước khởi động ban đầu, cuộc đời ở phía trước vẫn còn rất dài” – PGS.TS Đặng Đức Vượng chia sẻ.

Trong vai trò dẫn dắt, đồng hành cùng với đội tuyển, thầy Vượng khẳng định không cảm thấy áp lực và cũng không tạo áp lực đối với các em, luôn động viên tinh thần để các em tự tin phấn đấu, phát huy hết khả năng của mình. Đây là một sân chơi, miễn làm sao để các em bộc lộ được hết khả năng và tìm thấy niềm vui trong hành trình khám phá tri thức.

Thầy Vượng nhìn nhận, để có đội tuyển học sinh giỏi quốc tế với nhiều thành tích, vai trò của thầy cô cấp phổ thông trong việc phát hiện, bồi dưỡng rất quan trọng. Bởi khác với nhiều quốc gia có Hiệp hội tuyển chọn đội tuyển thi Olympic rất khắt khe, các em sau khi được tuyển sẽ gần như sống cùng với các phòng thí nghiệm ở các trường đại học, được các giáo sư hàng đầu đào tạo một thời gian dài thì ở Việt Nam chúng ta đang tuyển chọn qua từng bước bài bản, kỹ lưỡng. Tuy nhiên, do điều kiện cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm thực hành ở các trường phổ thông có hạn nên ở phần này học sinh Việt Nam trước đó chưa được luyện tập nhiều, chỉ khi vào đội tuyển chính thức mới được dạy bổ sung, tăng cường kỹ năng thực hành và cập nhật kiến thức mới.

Sẵn sàng cống hiến cho Tổ quốc

Dù chưa có một tổng kết nào về việc những học sinh bước ra từ kỳ thi Olympic quốc tế nhưng là người gắn bó với đội tuyển Vật lý Việt Nam nhiều năm liền, thầy Vượng cho biết các em sau khi lên đại học, dù là học trong nước hay nước ngoài phần lớn đều theo đuổi khối ngành kỹ thuật và phát triển chuyên môn rất tốt. Những thành tựu của các em đạt được trong giới khoa học ở nước ngoài được đánh giới cao. Nhưng cũng không nên kỳ vọng các em học xong thì quay về luôn, vì mỗi người có định hướng khác nhau. Sau đại học cũng cần tiếp tục học nâng cao, trau dồi bản thân. Thầy Vượng tin tưởng dù lựa chọn quay về hay ở nước ngoài phát triển, với trái tim luôn hướng về Tổ quốc, mỗi người đều có thể cống hiến cho đất nước theo những cách khác nhau.

Sở hữu khoảng 40 bài báo trên các tạp chí quốc tế uy tín, PGS.TS Đặng Đức Vượng chia sẻ, Vật lý là nền tảng của khoa học kỹ thuật – ngành học liên ngành, đa ngành. Vật lý có mặt trong mọi lĩnh vực cuộc sống nên dù không nghiên cứu sâu về Vật lý ở bậc đại học thì vẫn có rất nhiều ngành học liên quan đến môn học này với các kiến thức đan xen, kết hợp với nhau để cùng giải quyết các bài toán cuộc sống đặt ra.

Thầy Vượng cũng đề cập đến một số học sinh giỏi quốc gia môn Vật lý sau khi lên đại học vẫn theo đuổi ngành Vật lý và tốt nghiệp, trở về làm giáo viên, tiếp tục đào tạo thế hệ trẻ yêu thích, đam mêm Vật lý. Dẫu vậy, qua trao đổi với nhiều sinh viên và giáo viên ở khối phổ thông, ngành sư phạm để thu hút được những người giỏi ở lại vẫn là một bài toán khó. Rất mừng là trong thời gian gần đây đã có những khởi sắc trong việc tuyển sinh ngành Sư phạm nói chung, trong đó có ngành Sư phạm Vật lý. Đây là tín hiệu vui đối với không chỉ ngành giáo dục mà với toàn xã hội, góp phần nâng cao dân trí và cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.

Khẳng định không có môn học nào khó nếu có đam mê, PGS.TS Đặng Đức Vượng chia sẻ, là một giảng viên trong thời đại số, bên cạnh kiến thức chuyên môn vững vàng, phải không ngừng học hỏi, cập nhật và thay đổi để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội và của chính sinh viên. Đặc biệt, để theo kịp với thế hệ Gen Z năng động, thầy Vượng cho biết không ngại học hỏi từ chính các em sinh viên của mình. Một trong những thách thức lớn hiện nay của ông trong quá trình giảng dạy là khối lượng kiến thức đồ sộ, đòi hỏi phải tìm cách giúp sinh viên tiếp thu một cách hiệu quả theo tiến độ.