Niềm vui được mùa, được giá

“Chưa năm nào khỏe như năm nay”

Những ngày này, không khí thu hoạch vụ lúa Đông Xuân năm 2022 - 2023 ở vùng ĐBSCL tất bật, rộn ràng. Trên các cánh đồng máy gặt đập liên hợp họat động hết công suất bất kể ngày đêm.

Chúng tôi có mặt tại một số cánh đồng ở Bạc Liêu ngày 7/3, những chiếc máy gặt đập liên hợp hoạt động cả ngày lẫn đêm, trên bờ, thương lái túc trực sẵn, chỉ chờ nông dân thu hoạch lúa từ ruộng mang lên là thu gom.

Ông Nguyễn Văn Hiền, xã Châu Hưng A, huyện Vĩnh Lợi cho biết, chưa vụ nào trúng như vụ này, chưa năm nào khỏe như năm nay. Lúa vừa trổ bông là thương lái đến đặt tiền cọc trước. Lúa gần chín, có máy gặt đập liên hợp đến lãnh cắt, vận chuyển. Chúng tôi chỉ việc đến ghi sản lượng lúa và cầm tiền đem về. Đặc biệt là giá lúa được thương lái thu mua tăng hơn so với vụ trước, khiến nông dân rất vui mừng, phấn khởi.

“Hiện trung bình năng suất lúa vào khoảng 45 - 50 giạ/công, cá biệt có hộ đạt 55 giạ/công. Hiện giá lúa Tài nguyên dao động từ 7.500 - 8.000 đồng/kg, lợi nhuận từ 35 - 40 triệu đồng/ha” - ông Hiền hồ hởi nói.

Niềm vui trúng mùa, trúng giá lúa Đông Xuân cũng đến với gia đình anh Trần Văn Hoàng ở ấp Tường Tư, xã Hưng Phú, huyện Phước Long. Năm nay, gia đình anh Hoàng xuống giống 3ha lúa Đài Thơm, năng suất đạt trên 8 tấn/ha. Sau khi trừ chi phí, lợi nhuận trên 25 triệu đồng, cao nhất từ trước đến nay. Tuy chi phí đầu tư trong quá trình sản xuất có cao hơn so với vụ lúa Đông Xuân các năm trước nhưng nhờ lúa bán được giá cao nên lợi nhuận tương đối khá.

“Giá lúa cao như hiện nay bà con nông dân có lãi, chỉ mong giá lúa giữ được cao như vậy, đời sống người trồng lúa mới khá hơn”, anh Hoàng chia sẻ.

Ông Trần Văn Liêm - Phó Chủ tịch UBND huyện Phước Long cho biết, toàn huyện có diện tích canh tác lúa Đông Xuân trên 13.600 ha, hiện đang bước vào giai đoạn thu hoạch rộ, năng suất đạt 8 đến 8,2 tấn/ha. Vụ mùa năm nay điều kiện thời tiết thuận lợi nên lúa cho thu hoạch năng suất cao, nông dân rất phấn khởi.

Ở Cà Mau, bà con nông dân cũng rất phấn khởi vì vụ Đông Xuân được mùa, được giá. Trên các cánh đồng lớn ở các địa phương như TP huyện Trần Văn Thời, U Minh, Thới Bình…, nông dân cùng với thương lái tất bật cả ngày, nhưng trên mỗi gương mặt đều rạng rỡ niềm vui.

Ghi nhận ở vùng lúa tôm của TP Cà Mau, U Minh, Thới Bình…nông dân đều trúng đậm. Ông Nguyễn Văn Diệp, ngụ TP Cà Mau vui mừng chia sẻ: “Chuyển dịch từ trồng lúa sang nuôi tôm lúa kết hợp đến nay đã hơn 10 năm, nhưng đây là vụ mùa đầu tiên gia đình tôi trúng đậm mùa lúa, lại bán được giá cao như vậy. Những năm trước nếu trúng mùa thì bị ép giá và ngược lại. Riêng vụ mùa này thuận lợi đủ đường. Nhà tôi có hơn 1ha, nhưng thu hoạch gần 7 tấn lúa, trừ chi phí thu lãi hơn 40 triệu đồng”.

Ông Duy Quốc Tuấn - Trưởng phòng NN&PTNT huyện Trần Văn Thời cho biết: “Vụ lúa Đông Xuân này, bà con nông dân địa phương trúng mùa, trúng giá. Sản lượng trung bình đạt khoảng 6,5 tấn/ha. Giống lúa ST được thương lái thu mua với giá khá cao khoảng 7.200 đồng/kg; các loại lúa thông thường thì được thu mua với giá trung bình từ 6.400 – 6.500 đồng/kg”.

Ở Cần Thơ, anh Dương Văn Huy ở khu vực Tân Phước, phường Tân Hưng, quận Thốt Nốt, cũng chia sẻ: “17 công Đài Thơm 8 vừa thu hoạch đạt được năng suất rất cao, với 1 tấn lúa tươi/công tầm lớn, cao hơn 250 kg/công so với cùng kỳ năm trước. Vụ Đông Xuân năm trước gia đình bán lúa chỉ với giá 5.700 đồng/kg, còn vụ này bán được giá 6.400 đồng/kg, trừ chi phí tính ra tôi có lời hơn 3 triệu đồng/công.

Sức bật từ chuỗi liên kết

Qua ghi nhận thực tế cho thấy, do được ngành nông nghiệp địa phương khuyến cáo, nên vụ Đông Xuân này hầu hết nông dân đã chuyển đổi sang trồng các giống lúa thơm có năng suất, chất lượng cao. Cùng với đó, những năm gần đây nhờ áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật về giống, áp dụng các tiến bộ khoa học, cơ giới hóa đồng bộ trong sản xuất lúa đã hình thành nhiều vùng sản xuất lúa hàng hóa chất lượng, quy mô tập trung.

Ông Trần Văn Liêm - Phó Chủ tịch UBND huyện Phước Long, tỉnh Bạc Liêu cho biết, việc tham gia liên kết sản xuất, tiêu thụ sẽ tạo được sản lượng lớn, vùng nguyên liệu tập trung, đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp, thị trường. Hiện nay trên địa bàn huyện có nhiều hợp tác xã, tổ hợp tác thực hiện liên kết trong sản xuất với các công ty, doanh nghiệp trong chuỗi liên kết. Toàn huyện Phước Long đã bao tiêu trên 11.400ha/13.637 ha.

“Trong thời gian tới chúng tôi chỉ đạo ngành nông nghiệp tăng cường tư vấn, cung cấp thông tin về thị trường tiêu thụ nông sản hàng hoá cho nông dân, nâng cao khả năng dự báo thị trường, từng bước tháo gỡ “nút thắt” trong sản xuất nông ngư nghiệp với quy mô hàng hoá nhằm tránh tình trạng được mùa mất giá” - ông Liêm cho biết thêm .

Để tăng năng suất lúa, giảm chi phí, tăng lợi nhuận cho nông dân, ngành nông nghiệp tỉnh Bạc Liêu đã triển khai rất nhiều giải pháp. Theo ông Phạm Văn Mười - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bạc Liêu, thời gian qua, địa phương xây dựng và nhân rộng nhiều diện tích lúa ứng dụng công nghệ cao.

“Vấn đề đặt ra hiện nay của ngành lúa gạo là không hướng đến sản lượng mà chất lượng là chính. Chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp để nâng cao giá trị của chất lượng sản phẩm mới có thể đứng vững trên thị trường trong và ngoài nước” - ông Mười thông tin.

Các chuyên gia nông nghiệp cho rằng dù giá lúa của Đông Xuân hiện nay đang tăng nhưng nông dân không nên xuống giống Hè Thu sớm, phải thực hiện công tác chuẩn bị đất cho gieo sạ vụ Hè Thu thật tốt. Các địa phương cần tập trung cho từng vùng, từng cánh đồng; không để trên cùng một cánh đồng có nhiều trà lúa đan xen…

Gắn nông dân trong chuỗi giá trị

Tiến sĩ Trần Hữu Hiệp - chuyên gia kinh tế cho rằng, phát triển cây lúa cần phải gắn nông dân trong chuỗi giá trị. Phát triển của ĐBSCL từ cây lúa không có nghĩa chỉ có cây lúa, mà nó phải kết hợp với các loại cây, con khác. Cây lúa không thể đi một mình giữa những thách thức như hiện nay. Muốn nâng cao thu nhập cho nông dân, phải gắn nông dân vào chiến lược chung của chuỗi giá trị lúa gạo.

GS Võ Tòng Xuân rất trăn trở về việc thu nhập của người trồng lúa. Ông chia sẻ: “Thời gian qua nông dân vùng ĐBSCL mang rạng rỡ về cho đất nước nhưng họ vẫn nghèo. Người trồng lúa phải đầu tư rất nhiều, từ phân bón, thuốc trừ sâu...khiến chi phí sản xuất tăng. Vì vậy, điều cần làm lúc này là thực hiện các mô hình sản xuất hạ giá thành, từ đó sẽ góp phần tăng thu nhập cho nông dân”.

GS Võ Tòng Xuân cho biết, việc tổ chức sản xuất ở ĐBSCL nên phân chia theo 3 vùng nông nghiệp chính là vùng thượng nguồn (nước ngọt quanh năm không thiếu, nước mặn không đến); vùng giữa (vùng trũng nhất, ngập sâu trong mùa mưa, khô hạn trong mùa nắng, nước mặn có thể xâm nhập); vùng ven biển (nước ngọt trong mùa mưa, nước mặn - lợ trong mùa nắng) để từ đó có giải pháp, mô hình sản xuất tương ứng với đặc thù của mỗi vùng...

Giá lúa gạo tăng không chỉ do nhu cầu thị trường xuất khẩu khởi sắc mà nông dân ngày càng chú trọng đến việc trồng các giống lúa chất lượng cao, giống lúa cao sản; áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Nhờ đó, chi phí giảm, lợi nhuận cao và đáp ứng được nhu cầu của thị trường.