Mấy năm gần đây, kỳ thi tuyển sinh vào hệ công lập lớp 10 ở TP HCM ngày càng trở nên gay gắt, khó khăn hơn khiến áp lực đè nặng lên vai học sinh, phụ huynh.
Có nhiều nguyên nhân, trong đó nhưng việc phân biệt trường công, trường tư, tạo khoảng cách giữa môi trường giáo dục tư nhân và nhà nước khiến thực trạng này càng thêm phức tạp. Thậm chí, hiện nay việc thi tuyển sinh vào lớp 10 còn áp lực hơn cả kỳ thi đại học.
Một hiệu trưởng trường tư thục ở quận Gò Vấp cho biết, trong khi các trường tư đang ngày càng khó khăn, phải tự túc toàn bộ các chi phí cũng như đóng thuế như một doanh nghiệp thông thường. Trong khi đó, rên địa bàn TP HCM sắp tới các trường công lập có thể được xoá, miễn học phí. Hệ thống trường tư sẽ càng thêm khó khăn hơn nữa. Chắc chắn sẽ tác động đến phụ huynh, học sinh và áp lực thi cử sẽ tiếp tục nặng nề hơn.
Trong khi đó, một chuyên gia giáo dục đánh giá, vài năm qua ở TP HCM và một số thành phố lớn khác, tình trạng cạnh tranh thi vào THPT đang rất gay gắt. Học sinh, phụ huynh luôn phải dành nhiều công sức cho cuộc thi này. Điều này cũng khiến cho việc giảm tải chương trình phổ thông của Bộ GDĐT đưa ra không có nhiều ý nghĩa. Nhiều học sinh sau khi học hết lớp 9 không thể tiếp tục theo học THPT tiếp vì thi rớt trường công lập trong khi trường tư có mức đóng góp quá lớn. Rộng hơn nữa, nếu mô hình trường tư không được khuyến khích thì về lâu dài cũng mất đi sức ép để các trường công phát triển, đổi mới. Nếu không có sự cạnh tranh đủ lớn của hệ thống trường tư, rất khó để các trường công đổi mới, phát triển được.
Việc cân bằng giữa hệ thống trường công và trường tư cũng như vấn đề xã hội hoá ngành giáo dục là chủ trương đúng đắn. Việc này đã được áp dụng khá thành công ở mô hình giáo dục bậc ĐH khi các trường tư, công có cơ chế để tự khẳng định, xây dựng thương hiệu thông qua chất lượng giáo dục. Và đó cũng là lý do nhiều trường tư hiện nay có thương hiệu, chất lượng không kém gì trường công. Tuy nhiên, ở môi trường giáo dục phổ thông, mô hình này gặp nhiều khó khăn vì chưa được tạo điều kiện tốt nhất có thể.