Sớm tăng lương tối thiểu

Bộ Nội vụ khẩn trương hoàn thiện, báo cáo Chính phủ về phương án trình Bộ Chính trị, Trung ương, Quốc hội về lộ trình cải cách tiền lương và sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 27/NQ-TW.

Lương tối thiểu vùng là mức thấp nhất làm cơ sở để doanh nghiệp thỏa thuận, trả lương cho người lao động. Hiện tại, lương tháng tối thiểu dành cho người lao động làm việc trong doanh nghiệp ở vùng 1 là 4,68 triệu đồng; vùng 2 là 4,16 triệu, vùng 3 là 3,64 triệu và vùng 4 là 3,25 triệu. Mức này đã tăng 6% so với trước 1/7/2022.

Khảo sát của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam nửa đầu năm 2023 cho thấy: thu nhập trung bình của công nhân đạt 7,88 triệu đồng/người/tháng, trong khi chi tiêu mỗi tháng của gia đình họ là 11,7 triệu đồng. Như vậy, thu nhập chỉ đáp ứng gần 70% chi tiêu của người được khảo sát. Cụ thể, mức chi tiêu của người lao động cũng đã tăng 19% so với năm 2022, chủ yếu do giá cả, tiền điện, nước tăng cao.

Trong khi đó, về lộ trình cải cách tiền lương cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp, Nghị quyết 27 Trung ương đặt mục tiêu tiến hành từ 1/7/2021. Tuy nhiên, do nhiều tác động bất lợi, đặc biệt là đại dịch Covid-19, lộ trình cải cách đồng bộ chính sách tiền lương đến nay chưa được thực hiện.

Trong năm 2023, phiên họp đầu tiên về điều chỉnh lương tối thiểu vùng năm 2024 của Hội đồng Tiền lương quốc gia diễn ra ngày 9/8. Thời gian qua, kinh tế sụt giảm khiến hơn nửa triệu lao động mất việc, giảm giờ làm. CPI 6 tháng đầu năm tăng 3,29% so với cùng kỳ năm trước, trong khi lạm phát tăng 4,74%. Điều đó khiến cho cuộc sống của công nhân, người lao động gặp nhiều khó khăn.

Tại phiên họp đó, các bên chưa thống nhất được mức tăng lẫn thời điểm tăng, và đã quyết định dời phiên họp tiếp theo vào cuối năm.

Tại phiên họp, phía công đoàn đề nghị tăng khoảng 6%, có nghĩa tiền lương tương ứng thấp nhất 195.000 đồng với vùng 4 và 280.000 đồng với vùng 1. Tuy nhiên, đại diện phía doanh nghiệp là Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng giai đoạn này tìm kiếm đơn hàng, giữ được việc mới là cấp thiết. Nhiều doanh nghiệp không còn tăng ca và đang gồng mình duy trì việc làm cho lao động. Vì vậy, VCCI cho rằng tăng lương là cần thiết nhưng điều chỉnh ngay thì không thể mà cần tiếp tục thương thảo.

Theo thông lệ, mỗi kỳ họp hội đồng lương quốc gia diễn ra 2-3 phiên để các bên tìm được tiếng nói chung.

Như vậy, tăng lương tối thiểu 2023 sẽ chờ ở các phiên họp sau. Tuy nhiên, phía Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết phần lớn người lao động mong muốn tăng lương tối thiểu càng sớm càng tốt. Thông lệ hơn 10 năm qua, lương tối thiểu thường điều chỉnh vào ngày 1/1 hàng năm. Song do ảnh hưởng của dịch Covid-19, lương tối thiểu tạm hoãn tăng từ đầu năm 2020 đến giữa năm 2022. Lương tối thiểu điều chỉnh lần gần nhất ngày 1/7/2022 với mức tăng 240.000-260.000 đồng tùy từng vùng.

Theo bà Phạm Thu Lan - Viện phó Viện Công nhân Công đoàn (Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam), qua khảo sát cho thấy hơn 17% lao động cho biết phải thường xuyên vay nợ với tâm trạng bất an vì bị đe dọa, khủng bố đòi nợ. Đáng chú ý, ở những lần trước nhiều doanh nghiệp tăng lương nhưng lại cắt bỏ các khoản phụ cấp độc hại và phụ cấp đào tạo cho lao động.

Thực tế cũng cho thấy lương chưa tăng nhưng giá cả đã tăng nên thu nhập thực tế của lao động bị giảm sút. Vì vậy, việc sớm tăng lương cho người lao động có thể nói là cấp bách.

Chính vì vậy, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chỉ đạo Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội tập trung thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội; sớm đề xuất việc tăng lương tối thiểu cho công nhân lao động, báo cáo cấp có thẩm quyền.

Người lao động chờ đợi vấn đề này sẽ được chốt lại ở phiên họp thứ 2 của Hội đồng tiền lương quốc gia trong tháng 9 hoặc tháng 10, mà không đợi đến kỳ họp thứ 3 vào cuối năm như thường thấy. Trên cơ sở đó, hy vọng lương tối thiểu sẽ sớm được tăng ngay trong năm 2023 này.