Tăng cường năng lực nội sinh không chỉ cấp bách mà còn là dài hạn

Ngày 17/9, tại buổi họp báo về chương trình Diễn đàn Kinh tế-Xã hội Việt Nam 2023, trả lời báo chí về chủ đề của diễn đàn năm nay là “Tăng cường năng lực nội sinh, kiến tạo động lực cho tăng trưởng và phát triển bền vững”, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội cho biết, việc lựa chọn chủ đề của Diễn đàn năm nay được dựa trên nền tảng của các diễn đàn kinh tế-xã hội các năm trước đó.

Năm 2023, trong bối cảnh kinh tế thế giới đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, nhiều nền kinh tế lớn trong đó có các đối tác thương mại, đầu tư quan trọng của Việt Nam tăng trưởng chậm lại, thậm chí rơi vào suy thoái. Trong nước, mặc dù kinh tế vĩ mô duy trì ổn định nhưng tăng trưởng kinh tế gặp nhiều khó khăn, một số động lực tăng trưởng suy giảm; thị trường tiền tệ, tài chính, bất động sản tiềm ẩn không ít rủi ro; hoạt động sản xuất, kinh doanh, thị trường lao động gặp nhiều khó khăn.

Đứng trước bối cảnh đòi hỏi phải sớm có giải pháp ứng phó trong ngắn hạn và giải pháp căn cơ có tầm chiến lược lâu dài; giải pháp để tăng cường năng lực nội sinh, kiến tạo động lực tăng trưởng để giúp đất nước tận dụng thời cơ, ứng phó, vượt qua thách thức, khơi thông nguồn lực và thúc đẩy tăng trưởng, phát triển bền vững.

Theo đánh giá của ông Thanh, về cơ bản các giải pháp trong các nghị quyết của Quốc hội, của Chính phủ đều bám sát trên tinh thần chỉ đạo của Đảng như ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế. “Những tháng đầu năm, chúng ta đã làm tốt công tác này, các định vị tín nhiệm, các dự báo về kinh tế Việt Nam của các tổ chức quốc tế được đưa ra rất tích cực”- ông Thanh nói.

Song, ông Thanh cũng nhấn mạnh, bức tranh kinh tế chung đang có cả gam màu sáng lẫn gam màu tối. Bởi các động lực tăng trưởng từ đầu tư công, xuất khẩu, tiêu dùng đều có dấu hiệu chậm lại.

“Về đầu tư công, mặc dù những tháng gần đây, chúng ta đẩy mạnh nhưng so với yêu cầu phải đạt được là giải ngân ít nhất 95% trong tổng vốn đầu tư thì điều này khá thách thức. Cùng đó, xuất khẩu và nhập khẩu đều có dấu hiệu giảm, sức khoẻ doanh nghiệp bị bào mòn, đơn hàng kinh doanh bị sụt giảm”- ông Thanh nói và yêu cầu cần phải thúc đẩy hơn nữa các giải pháp trong thời gian tới.

Trả lời báo chí, ông Nguyễn Đức Hiển, Phó trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, Diễn đàn năm nay tập trung vào các giải pháp để tăng cường năng lực nội sinh, khơi thông động lực và hỗ trợ doanh nghiệp. Tập trung vào năng cao năng suất lao động và bảo đảm an sinh xã hội trong tình hình mới.

Ông Hiển đánh giá, năm 2023 giữa nhiệm kỳ, năm thứ 2 thực hiện chương trình phục hồi phát triển nền kinh tế. Diễn đàn năm nay giải quyết cả 2 nhóm vấn đề. Theo đó nhóm cấp bách cho những tháng còn lại của năm 2023 với 3 nhóm nội dung là phải nhận diện được các rào cản nút thắt trong phát triển kinh tế hiện nay qua đánh giá kinh tế 9 tháng và dự báo cho cả năm 2023. Trong đó rõ ràng kinh tế đang có nỗ lực lớn đạt được kết quả dù kết quả tăng trưởng không đạt được như kỳ vọng, dự kiến năm 2023 hoàn thành 10/15 chỉ tiêu nhưng 5 chỉ tiêu còn lại là 5 chỉ tiêu phản ánh chất lượng tăng trưởng như năng suất. Dự kiến năng suất chỉ đạt 3,7-4,7% trong khi mục tiêu đề ra là 5,6%, cả giai đoạn 2021-2025 mục tiêu đặt ra 6,5%. Kể cả 2021-2030 theo chiến lược phát triển kinh tế xã hội thông qua tại Đại hội XIII thì tốc độ tăng trưởng năng suất lao động xã hội từ 6-6,5%. Như vậy chỉ tiêu không đạt được vừa là cấp bách trong ngắn hạn, nhưng cũng đặt ra các vấn đề trong dài hạn.

Chỉ tiêu dự báo 2023 thách thức với tỷ trọng công nghiệp chế biến chế tạo trong tổng GDP cũng không đạt được mục tiêu đề ra, và bình quân của 2021-2025. Đây là chỉ tiêu rất quan trọng vì để thúc đẩy tăng trưởng chung của nền kinh tế thì một trong những vấn đề quan trọng là công nghiệp chế biến chế tạo. Trong 9 tháng qua có 2 điểm sáng là nông nghiệp, và dịch vụ nhưng công nghiệp chưa đạt. Do vậy cần nhận diện. Kinh tế thế giới khó khăn nên thúc đẩy xuất khẩu, đầu tư, tiêu dùng. Về đầu tư phải giải quyết rào cản để khơi thông các động lực trong nước để phát triển, tìm lối thoát rào cản để phát triển. Một điều quan trọng để phát triển bền vững là chúng ta đảm bảo cơ cấu lại, chuyển dịch các khu vực kinh tế một cách đồng bộ hướng đến mục tiêu phát triển nhanh và bền vững.

“Tăng cường năng lực nội sinh không chỉ là vấn đề mang tính cấp bách cho 2023 mà còn là dài hạn của Việt Nam. Bởi trong phân ngành công nghiệp chúng ta vẫn phụ thuộc và FDI, xuất khẩu của Việt Nam chúng ta xuất siêu nhưng trong đó tỷ trọng khu vực doanh nghiệp đầu tư nước ngoài là đa số. Sự chuyển giao công nghệ giữa khu vực FDI với doanh nghiệp Việt Nam còn hạn chế”-ông Hiển cho hay.