Tăng đãi ngộ, giữ lửa nghề - Bài 1: Niềm vui từ chính sách

Đội ngũ nhà giáo cả nước đón tin vui kép khi Luật Nhà giáo chuẩn bị có hiệu lực, cùng với đề xuất của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) về chế độ tiền lương và phụ cấp đặc thù. Những chính sách mới được kỳ vọng mang lại sự động viên lớn, khẳng định vị thế của nghề dạy học.

Chính sách mới nâng vị thế người thầy

Luật Nhà giáo được Quốc hội thông qua, gồm 9 chương, 42 điều, sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, mang đến nhiều chính sách nổi bật cho đội ngũ nhà giáo. Khi Luật có hiệu lực, lương nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong khối hành chính sự nghiệp. Đây là cơ sở để Chính phủ điều chỉnh chế độ lương phù hợp, bảo đảm quyền lợi của nhà giáo.

Ngoài lương, luật quy định nhà giáo được hưởng các khoản phụ cấp đặc thù, phụ cấp trách nhiệm, trợ cấp vùng khó khăn, trợ cấp giáo dục hòa nhập, thâm niên, lưu động… giúp nâng cao thu nhập toàn diện.

Đối với giáo viên mầm non, Luật cho phép nghỉ hưu sớm tối đa 5 năm mà không giảm lương hưu nếu đủ 15 năm đóng BHXH. Trong khi đó, giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ hoặc nhà giáo làm việc trong lĩnh vực đặc thù có thể nghỉ hưu muộn hơn để giữ chân nhân tài.

Luật Nhà giáo cũng giao quyền chủ động cho ngành Giáo dục trong tuyển dụng, sử dụng nhà giáo, giúp giải quyết điểm nghẽn về chính sách, đặc biệt là giải quyết bài toán thừa thiếu đội ngũ và chủ động hoạch định phát triển đội ngũ giáo viên trong tương lai.

Bên cạnh Luật Nhà giáo sắp có hiệu lực, Bộ GDĐT vừa công bố dự thảo Nghị định về chính sách tiền lương và phụ cấp đối với nhà giáo, thu hút sự quan tâm lớn từ đội ngũ giáo viên cả nước.

Theo dự thảo, tất cả nhà giáo đều được hưởng hệ số lương đặc thù. Trong đó, giáo viên mầm non hưởng mức 1,25, các bậc học khác 1,15 so với hệ số lương hiện hành. Ngoài ra, giáo viên còn được đề xuất bổ sung phụ cấp trách nhiệm, lưu động, nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, góp phần cải thiện thu nhập và bảo đảm tương quan giữa các ngành nghề.

Bộ GDĐT lý giải, hiện nay tiền lương của nhà giáo chưa được xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp, thậm chí phần lớn còn thấp hơn viên chức ở các lĩnh vực khác, dù nghề dạy học đòi hỏi trình độ chuyên môn và trách nhiệm xã hội cao.

Đặc biệt, giáo viên mầm non đang ở mức thấp nhất trong số các chức danh nhà giáo và thấp hơn tất cả viên chức các ngành, lĩnh vực khác. Trong khi môi trường làm việc, tính chất hoạt động nghề nghiệp của giáo viên mầm non đã được thực tế chứng minh là nặng nhọc.

Chính vì vậy, việc điều chỉnh này nhằm bảo đảm tương quan giữa các ngành nghề và khẳng định vị thế của đội ngũ nhà giáo.

Gần 35 năm gắn bó với nghề, thu nhập của cô Chu Thị Lý, giáo viên Trường Phổ thông dân tộc bán trũ Tiểu học Sủng Là (xã Sà Phìn, Tuyên Quang) khoảng 25–26 triệu đồng/tháng, nhờ các khoản phụ cấp vùng cao, biên giới và thâm niên.

Đó là thành quả của hàng chục năm cô Lý bám lớp trong điều kiện khó khăn, dạy học giữa giá rét, trên những con đường đất đỏ quanh co dẫn tới điểm trường Lao Xa - nơi học sinh phải đi bộ hàng giờ mới tới lớp.

Nghe tin giáo viên sẽ được tăng lương, hưởng thêm phụ cấp từ năm 2026, cô Lý xúc động cho biết, đây là tin vui mà giáo viên vùng cao chờ đợi từ lâu, không chỉ vì cải thiện thu nhập, mà vì sự ghi nhận, trân trọng dành cho nghề dạy học.

Niềm vui ấy cũng được cô Mùa Thị Dương, giáo viên Trường Mầm non Hua Thanh (Điện Biên), chia sẻ. Hơn 20 năm gắn bó với nghề, cô Dương cho biết, công việc của giáo viên mầm non rất vất vả, đi sớm về muộn, phần lớn thời gian dành cho trường lớp, ít có thời gian cho gia đình.

“Nếu thu nhập được cải thiện, cuộc sống sẽ ổn định hơn, bớt phải cân nhắc chi tiêu”, cô Dương nói và bày tỏ mong muốn Nhà nước tiếp tục quan tâm, hỗ trợ nhiều hơn cho đội ngũ giáo viên vùng cao – những người luôn kiên trì bám lớp, giữ lửa yêu nghề, yêu trẻ.

Niềm vui đi kèm trăn trở chất lượng dạy học

Chỉ còn một thời gian ngắn nữa, hơn 1,2 triệu thầy cô sẽ được hưởng chính sách mới về lương, phụ cấp và đãi ngộ. Thầy Nguyễn Văn Lợi - Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Sủng Là (xã Sà Phìn, Tuyên Quang), cho rằng việc điều chỉnh lương và phụ cấp là nguồn động viên lớn đối với giáo viên. Khi thu nhập được cải thiện, đời sống thầy cô sẽ ổn định hơn, từ đó yên tâm công tác và gắn bó lâu dài với nghề.

Theo thầy Lợi, chính sách tiền lương mới không chỉ giúp nâng cao đời sống giáo viên mà còn có thể tạo sức hút với nguồn nhân lực trẻ tham gia vào ngành giáo dục. Thực tế tại trường, đội ngũ giáo viên trẻ hiện gần như không có. Vì vậy, thầy kỳ vọng chính sách sớm được triển khai để thu hút lớp trẻ lên vùng cao, góp phần giải bài toán thiếu giáo viên lâu nay.

Thầy Nguyễn Khắc Hoàn, giáo viên Ngữ văn Trường THPT Chu Văn Thịnh (Sơn La) chia sẻ, việc tăng lương và phụ cấp không chỉ cải thiện đời sống mà còn tạo động lực để thầy cô chuyên tâm giảng dạy, nâng cao chất lượng học sinh. Khi thu nhập ổn định, giáo viên bớt áp lực mưu sinh, giảm dạy thêm – học thêm, dành nhiều thời gian hơn cho bài giảng và hỗ trợ học sinh yếu, đặc biệt ở vùng khó khăn.

Niềm vui, sự kỳ vọng của đội ngũ nhà giáo cho thấy, chính sách không chỉ là tiền lương mà còn là sự ghi nhận, tôn vinh nghề giáo. Tuy nhiên, sau niềm vui là câu hỏi còn bỏ ngỏ: Liệu thu nhập tốt hơn có giúp chấm dứt dạy thêm, nâng chất lượng dạy học? Đây cũng là vấn đề mở sang góc nhìn tiếp theo.

Niềm vui và kỳ vọng của nhà giáo cho thấy, chính sách không chỉ mang ý nghĩa về thu nhập mà còn là sự ghi nhận, tôn vinh nghề giáo. Tuy nhiên, sau niềm vui ấy, câu hỏi đặt ra là: Liệu thu nhập tốt hơn có giúp giảm tình trạng dạy thêm-học thêm và nâng cao chất lượng dạy học?

(Còn nữa)