Tăng đãi ngộ, giữ lửa nghề - Bài 2: Có giảm tình trạng dạy thêm?

Kỳ vọng giáo viên sống được bằng nghề

Thông tin về Luật Nhà giáo, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) Nguyễn Kim Sơn cho biết, ngay sau khi Quốc hội thông qua Luật Nhà giáo, Bộ đã chủ động xây dựng hệ thống văn bản hướng dẫn thi hành. Trong đó có dự thảo quy định chi tiết về tiền lương, phụ cấp và các chính sách thu hút, hỗ trợ nhà giáo.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, lương cơ bản của tất cả giáo viên dự kiến tăng ít nhất 2 triệu đồng/tháng, nhiều nhất lên tới 5-7 triệu đồng. Khoản tăng này chỉ tính với lương cơ bản, chưa bao gồm các loại phụ cấp khác như thâm niên, ưu đãi nghề, chức vụ, thâm niên vượt khung hay phụ cấp đặc thù với nghệ nhân, giáo viên dạy người khuyết tật, giáo viên công tác ở vùng có điều kiện đặc biệt khó khăn...

PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ – nguyên Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm Hà Nội bày tỏ sự vui mừng khi nghe tin lương và phụ cấp của giáo viên sắp tới sẽ được điều chỉnh tăng đáng kể. Ông cho rằng, việc xếp lương của giáo viên ở mức cao nhất trong khối hành chính sự nghiệp là chủ trương đã được nêu trước đó. Việc tăng lương và có thêm chế độ phụ cấp sẽ tạo động lực lớn, giúp giáo viên yên tâm gắn bó với nghề.

PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ nhấn mạnh, khi thu nhập được cải thiện, giáo viên sẽ tích cực hơn trong công việc, giảng dạy tốt hơn, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. “Với mức lương đủ sống, giáo viên yên tâm nghề nghiệp, khi đó giáo dục sẽ phát triển và có thể thực hiện hiệu quả các đổi mới như chương trình, sách giáo khoa hay những hoạt động xã hội khác”, ông bày tỏ kỳ vọng.

Tăng lương, tăng phụ cấp là niềm vui lớn của đội ngũ nhà giáo, tuy nhiên cũng có nhiều ý kiến trăn trở, đặt câu hỏi: Liệu thu nhập tăng thì tình trạng dạy thêm có giảm?

Đề cập đến vấn đề này, ông Lê Ngọc Phong – Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đinh Bộ Lĩnh (TPHCM) cho rằng, hoạt động dạy thêm, học thêm đã được Bộ GDĐT quy định tại Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT và các nhà trường, thầy cô cũng đã được quán triệt nghiêm túc.

Theo ông Phong, nếu tới đây lương và phụ cấp của giáo viên tăng 30-50%, bảo đảm sống được bằng nghề, thì các thầy cô sẽ không phải lo toan việc dạy thêm hay làm thêm mà chuyên tâm với nghề dạy học. Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận, việc dạy thêm khó chấm dứt hoàn toàn, bởi ngoài yếu tố thu nhập, hoạt động này còn liên quan tới áp lực thi cử và nhu cầu của phụ huynh. “Nhiều phụ huynh lo lắng, kỳ vọng vào kết quả học tập của con nên muốn cho con học thêm. Như vậy, dù trường, thầy cô không tổ chức dạy thêm thì họ cũng tìm nơi khác cho con học thêm. Đây là một thực tế”, ông Phong nói.

Kiểm soát chặt chẽ hoạt động dạy thêm

Theo Bộ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Kim Sơn, nguyên nhân khiến hoạt động dạy thêm, học thêm vẫn tồn tại là do lương giáo viên chưa đủ sống, chưa đủ trường lớp để học sinh không phải cạnh tranh, đặc biệt tại các thành phố lớn, đô thị và khu đông dân cư. Bên cạnh đó, phụ huynh chưa đủ niềm tin, chưa hài lòng khi thành tích của con chưa cao; một bộ phận hiệu trưởng, giáo viên chưa hoàn thành trách nhiệm trong dạy học chính khóa, trong khi công tác quản lý, cơ chế, điều hành còn chưa đủ. Sự đổi mới giáo dục của ngành vẫn còn nhiều việc phải làm mới đáp ứng được... Đó là gốc rễ của vấn đề.

Luật Nhà giáo được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, không cấm dạy thêm, học thêm, mà chỉ quy định nhà giáo không được ép buộc người học tham gia học thêm dưới mọi hình thức.

Cùng với đó, Thông tư 29/2024/TT-BGDĐT của Bộ GDĐT cũng quy định rõ những trường hợp được phép và không được phép dạy thêm. Theo ghi nhận, kể từ khi thông tư có hiệu lực, số lượng lớp học thêm ngoài nhà trường đã giảm đáng kể, tuy nhiên vẫn còn tồn tại nhiều lớp dạy thêm trái quy định như báo chí đã phản ánh thời gian qua.

PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ cho rằng, dù thu nhập có tăng, giáo viên vẫn có tâm lý muốn dạy thêm, vì việc tăng thêm thu nhập là chính đáng. Ông nhận định, dạy thêm, học thêm là cần thiết nếu nhằm giúp học sinh yếu kém hoặc bồi dưỡng học sinh giỏi, nhưng phải do nhà trường và cơ quan chức năng quản lý, đồng thời thực hiện đúng quy định.

Theo PGS.TS Nghiêm Đình Vỳ, khi lương giáo viên tăng, việc dạy thêm cũng cần được kiểm soát chặt chẽ hơn để tránh biến tướng. Vấn đề này đã được phản ánh nhiều năm, nên cần thực hiện đúng quy định để đảm bảo công bằng và minh bạch trong giáo dục. Ông cũng cho rằng, sâu xa hơn, vấn đề dạy thêm còn liên quan đến chương trình, cách thi, kiểm tra và đánh giá học sinh.

TS Nguyễn Tùng Lâm – Phó chủ tịch Hội Khoa học tâm lý Việt Nam cho rằng, nếu thực hiện theo chế độ tiền lương mới, thu nhập của giáo viên có thể đạt từ 20 đến 30 triệu đồng/tháng, tùy thâm niên và vị trí công tác. Như vậy, đời sống nhà giáo sẽ được đảm bảo, giúp họ yên tâm, toàn tâm toàn ý cống hiến cho sự nghiệp trồng người, không phải bươn chải làm thêm để mưu sinh.

Ông cũng nhấn mạnh, song song với việc tăng lương, phụ cấp, Nhà nước cần đặc biệt chú trọng khâu tuyển chọn và đào tạo giáo viên.

“Ai không có năng lực, không đủ phẩm chất, không thực sự tâm huyết với nghề thì phải có cơ chế sàng lọc, thay thế. Không thể chỉ vì vào biên chế mà mặc nhiên được hưởng lương cao rồi làm việc cầm chừng. Chính sách tốt phải đi kèm cơ chế quản lý và đánh giá hiệu quả. Khi đó, không chỉ đời sống giáo viên được nâng lên mà ý thức trách nhiệm, sứ mệnh nghề nghiệp của họ với học sinh và đất nước cũng được khơi dậy mạnh mẽ hơn”, TS Nguyễn Tùng Lâm nêu quan điểm.

                                                                                                                  (còn nữa)