Thách thức chất lượng dân số

Nhóm dễ bị tổn thương nhất là phụ nữ và trẻ em gái

Hôm nay, 11/7, ngày Dân số thế giới. Cách đây 28 năm, ngày 11/7/1987, thế giới vui mừng đón công dân thứ 5 tỷ của trái đất chào đời và đến năm 1989, Liên Hợp Quốc đã quyết định lấy ngày 11-7 hàng năm là Ngày Dân số thế giới. Từ chủ đề của Ngày Dân số thế giới được Liên Hợp Quốc chọn để hướng tới nhóm dân số dễ bị tổn thương trong các trường hợp khẩn cấp, ở Việt Nam năm nay, chủ đề của ngày 11-7 là “Hỗ trợ chăm sóc sức khoẻ và KHHGĐ cho người dân dễ bị tổn thương trong thiên tai”.

Thế giới, kể từ lúc 6h35 (giờ Anh) ngày 11/7/1987, lúc cậu bé thứ 5 tỷ người Nam Tư Matej Gašpar chào đời tại thành phố Zagreb (nay là thủ đô của Croatia), đến ngày hôm nay đã tăng thêm tới vài tỷ người. Mà trái đất thì vẫn thế, chẳng những không rộng lớn hơn mà còn đang tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó đặc biệt là những thảm họa thiên tai. Điều đáng nói là chính sự gia tăng dân số khủng khiếp đó đã ảnh hưởng đến chất lượng dân số và là nguyên nhân gây ra những biến đổi về môi trường sinh thái và tài nguyên thiên nhiên. Như vậy, nói thảm họa thiên nhiên, mà lại do chính con người góp phần tạo ra.

Việt Nam nằm trong số những quốc gia dễ bị ảnh hưởng do thiên tai. 70% dân số Việt Nam ở ven biển và những khu vực tương đối thấp so với mực nước biển và là 1 trong 5 quốc gia trên thế giới chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. Chủ đề của Ngày Dân số đưa ra ở Việt Nam năm nay chính là để ứng phó với thiên tai, khi mà nhóm dễ bị tổn thương nhất là phụ nữ và trẻ em gái vị thành niên mà sức khỏe sinh sản của họ luôn không được đảm bảo với nhu cầu tối thiểu nhất.

Theo thông tin được đưa ra trong buổi mít tinh hưởng ứng Ngày Dân số thế giới diễn ra sáng qua, 10/7, tại Hà Nội, thì quy mô dân số nước ta là 90,5 triệu người. Tốc độ gia tăng dân số giữ ổn định ở mức 1%. Tổng tỉ suất sinh trung bình của một phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ là 2,1 con được duy trì liên tục trong 10 năm. Tốc độ gia tăng tỷ số giới tính khi sinh bước đầu được kiềm chế và hiện đang ở mức 112,2 trẻ em nam/100 trẻ em nữ. Chất lượng dân số ngày càng cải thiện, tuổi thọ trung bình của người dân liên tục tăng và hiện là 73,2 tuổi. Nỗ lực để có các được các con số trên đã phải làm trong nhiều năm liền với giải pháp quan trọng để thực hiện công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình là tuyên truyền vận động và cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho người dân.

Tuy nhiên, vấn đề dân số và sức khỏe sinh sản vẫn đang là thách thức lớn. Trong đó quy mô dân số lớn, mật độ dân số cao, mất cân bằng giới tính khi sinh, đặc biệt là biến đổi khí hậu đang đe dọa trực tiếp đến cuộc sống ổn định và sức khỏe của người dân. Tất cả những yếu tố đó ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của đất nước.

Không phải ngẫu nhiên, ngay từ khi chọn 11-7 là Ngày Dân số thế giới hàng năm, Liên Hợp Quốc đã muốn truyền đi một thông điệp tới mỗi quốc gia về nguy cơ dân số tăng quá nhanh ảnh hưởng tới điều kiện sống đầy đủ của con người như quyền học hành, có việc làm, đủ dinh dưỡng, nhà ở, bảo vệ sức khoẻ… Trong đó đặc biệt nhấn mạnh tới ảnh hưởng của việc gia tăng dân số với biến đổi môi trường sống, biến đổi khí hậu.

Là một quốc gia nằm trải dài theo bờ biển, nhóm đối tượng dễ tổn thương trong thiên tai ở Việt Nam có thể nói là rất lớn. Chúng ta đã từng chứng kiến những khu vực nhiều ngày chìm trong biển nước, những trận bão, những trận lũ quét cuốn phăng nhà cửa, những làng chài ven biển trắng khăn tang của những người vợ, người mẹ mà chồng con họ đi biển gặp thiên tai không bao giờ trở về… Theo xác định của Ngày Dân số năm nay, nhóm dễ bị tổn thương nhất là phụ nữ ở độ tuổi sinh sản, thanh thiếu niên, trẻ em… Với thông điệp năm nay, việc cần làm là hỗ trợ trong chăm sóc sức khỏe cho họ.

Chủ đề mà hằng năm Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc lựa chọn nhân Ngày Dân số thế giới thường là một chủ đề cấp thiết mang tính toàn cầu để kêu gọi sự quan tâm chú ý của toàn nhân loại. Khi chọn hỗ trợ nhóm dân số dễ bị tổn thương trong các trường hợp khẩn cấp, thông điệp của thế giới đã bao hàm rất rộng. Việc chỉ khuôn vào trong việc hỗ trợ chăm sóc sức khỏe và KHHGD cho người dân dễ bị tổn thương trong thiên tai, Việt Nam đã mặc định việc hướng tới phụ nữ và trẻ em gái. Đó là việc cần thiết nhưng mong rằng thiết thực, chứ không phải là một khẩu hiệu cho có nhân ngày nọ ngày kia.

Nâng cao chất lượng dân số là câu nói cửa miệng mỗi ngày, mỗi giờ. Cùng với những chủ đề mỗi năm, còn rất nhiều phải làm mới thực hiện được mục tiêu lớn lao đó.