Ba năm mới quay trở lại thăm các “cụ” xích tùng, loài cây cổ đặc trưng có tuổi đời hơn 700 tuổi ở Yên Tử, tôi không khỏi ngậm ngùi. Đã có thêm 5 “cụ” chết đi, chủ yếu vì già cỗi, bệnh tật…
Đường Tùng hôm nay vẫn tĩnh lặng như 3 năm trước tôi đến. Đó là con đường dành cho khách bộ hành lên chùa Hoa Yên (Khu di tích Yên Tử). Ven đường có 2 hàng tùng cổ thụ tuổi thọ gắn liền với cuộc đời sự nghiệp hành đạo của Đức Hoàng đế anh hùng Trần Nhân Tông, với thời gian hơn 700 năm.
Hàng cây vẫn đứng uy nghiêm. Thân cây sừng sững hiên ngang, nhánh cành uốn lượn khúc khuỷu. Rễ cây bám chắc vào vách núi, trồi lên trên mặt đất, vươn theo lối đi tạo thành những bậc thang tự nhiên vô cùng đẹp mắt. Tán lá mềm mại, xanh thẫm toả rộng như những chiếc lọng che rợp con đường lên cửa Phật.
Tương truyền rằng, trước đây Điều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông cùng đệ tử của ngài và các thế hệ tu hành của Thiền phái Trúc Lâm đã trồng cây xích tùng ở đây và nhiều nơi trên núi Yên Tử.
Đường Tùng là di sản quý, vừa là chứng tích lịch sử, thể hiện tình yêu sự sống, tôn trọng và hòa hợp với thiên nhiên - một giá trị cốt lõi của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử. Đi giữa hai hàng xích tùng cổ kính, du khách có thể tận hưởng bầu không khí trong lành, thoáng mát.
Theo Ban Quản lý Di tích và Rừng quốc gia Yên Tử, từ năm 2020 đến nay đã có thêm 5 cây xích tùng cổ bị chết, tổng số cây còn lại trong quần thể Khu di tích Yên Tử là 228 cây. Nguyên nhân do tuổi thọ cây cao, quá trình phát triển bị sâu bệnh, cây bị thoái hóa, rễ không còn vững chắc, vị trí cây đứng trên nền đất yếu, một số cây gặp gió xoáy lốc khiến cây bị quật đổ.
Riêng đường Tùng cổ thụ có tới 51 cây bị mục rỗng thân, gốc và sâu bệnh hại. Bên cạnh đó thì còn có nhiều nguy cơ xâm hại rất lớn khác cho cây tùng như bệnh xỉ mủ làm chết hoại dần phần thân gỗ, bệnh khô cành, thân do nấm…
Năm 2019, Dự án chăm sóc, bảo tồn các cây xích tùng cổ tại rừng quốc gia Yên Tử được triển khai, ngân sách từ tiền bán vé tham quan Yên Tử. Tổng số vốn cho dự án trên 26 tỷ đồng, kéo dài 5 năm. Tháng 12/2019, Ban Quản lý Di tích và Rừng quốc gia Yên Tử phối hợp với Viện Nghiên cứu và Phát triển lâm nghiệp nhiệt đới đã khám và chữa bệnh cho 233 cây xích tùng cổ.
Theo ông Lê Tiến Dũng, Trưởng Ban Quản lý Di tích và Rừng quốc gia Yên Tử, số cây xích tùng trồng mới đến nay là 758 cây, tỷ lệ đạt cao. Cùng với 228 cây xích tùng cổ, số cây trồng mới hiện vẫn đang được chăm sóc, theo dõi và bảo vệ chặt chẽ.
Dưới đây là một số hình ảnh PV Đại Đoàn Kết ghi nhận trong chuyến thăm các "cụ" xích tùng Yên Tử: