Thiên đường máy bán hàng tự động cổ điển phía trong một thị trấn nhỏ tại Nhật Bản

Cách ga Sagami-Ono 30 phút đi xe buýt và nằm khuất sau con đường chính là cửa hàng lốp xe đã qua sử dụng của Tatsuhiro Saito, một điểm đến bất ngờ và độc đáo cho những người đang tìm kiếm hương vị của quá khứ nơi vùng đất Nhật Bản - được phục hồi và hoạt động từ khoảng 70 máy bán thực phẩm từ thời Showa (1926 - 1989).

Nhật Bản từ lâu đã có máy bán hàng tự động, với tỷ lệ bình quân đầu người cao hơn bất kỳ quốc gia nào khác. Trong khi một số máy tự động điển hình ở các khu vực của Tokyo thường bán đồ quý hiếm như trang sức và đồ chơi sưu tầm, hầu hết hơn một nửa trong số bốn triệu máy hiện đang hoạt động ở Nhật Bản đều dùng để pha chế đồ uống.

Bộ sưu tập máy móc cổ điển của Saito - thường được gọi bằng tiếng Nhật là “natsukashii’ hoặc hoài cổ - là một nét truyền thống hiếm có.

Phần lớn được trưng bày dọc theo hai lối đi có mái che bên cạnh bãi đậu xe đầy bụi có niên đại từ những năm 1970 và 1980. Đồ ngọt và đồ ăn nhẹ phổ biến cách đây nhiều thập kỷ luôn có sẵn và thường được người dân vô cùng yêu thích.

Nếu điều đó không làm dấy lên cảm giác hoài cổ khó tả, thì những món đồ chơi xưa cũ, phim máy ảnh Kodak, pin AA và thậm chí một số máy arcade sẽ làm được.

Bữa ăn từ một cỗ máy

Đó là các mô hình phục vụ đồ ăn nóng thu hút hàng trăm người mỗi cuối tuần.

Chỉ với 280 yên, bánh hamburger với hương vị cổ điển hoặc teriyaki sẽ xuất xưởng từ những chiếc máy có từ giữa những năm 1980 trong những chiếc hộp màu vàng tươi vui nhộn. Hầu như chỉ tốn 400 yên cho một suất ăn, được phục vụ trong những chiếc bát nhựa lung lay chỉ trong vòng 25 giây.

Các máy khác pha cà ri nóng kiểu Nhật trên bát cơm lớn; đồng hồ đếm ngược kỹ thuật số màu đỏ sẽ thông báo cho khách hàng biết họ phải đợi bao lâu trước khi có thể ăn. Chiếc máy “bỏng ngô kiểu Mỹ” kêu vang và lắc lư theo một số giai điệu vui nhộn.

Những du khách đang khát nước cần phải vận dụng sức mạnh cơ bắp với một vài chiếc máy bán Coca-Cola quyến rũ nhưng không hề ồn ào với những loại đồ uống đóng chai thủy tinh cổ điển, mỗi chai giá khoảng 100 yên.

Đằng sau sự huyền bí

Những thiết kế và tác phẩm nghệ thuật độc đáo của máy bán hàng tự động là điểm thu hút nhiều du khách không kém gì đồ ăn và thức uống phía bên trong.

Ông Goro Seto, Người đứng đầu Câu lạc bộ Vespa Kanagawa, đủ lớn tuổi để nhớ hình ảnh một số cỗ máy từ thời hoàng kim của chúng.

Một cặp vợ chồng người địa phương cho rằng máy bán mỳ ramen 'Noodle Shop' do Sharp sản xuất là cỗ máy tốt nhất khi có thể làm thức ăn không bị nóng khi phục vụ.

Một điểm đến nổi tiếng khác dành cho những người đam mê máy bán hàng tự động hoài cổ ở Marumiya chính là vùng nông thôn tỉnh Gunma. Nơi đây có một bộ sưu tập tương tự như của Saito, nhưng khó tiếp cận hơn từ Tokyo.

Ông Saito, 50 tuổi, nói rằng bản thân dành rất nhiều tình cảm với những cỗ máy bán hàng tự động và cả các hoạt động bên trong của chúng.

Ông nhận ra rằng những loại máy móc từ thời thơ ấu của mình đang trở nên hiếm hoi hơn ở Nhật Bản và coi đó là một thách thức để khôi phục hoặc bảo trì chúng. Ông chủ yếu mua máy thông qua đấu giá trực tuyến hoặc được người dân chỉ đường.

Kể từ năm 2016, việc thu mua máy bán hàng tự động đã trở nên tốn nhiều thời gian hơn so với việc kinh doanh lốp xe.

Trong khi bánh hamburger được làm đặc biệt cho Saito theo công thức ban đầu bởi một nhà cung cấp thực phẩm ở Ebina, gần như tất cả các bữa ăn khác như bánh mì nướng, mỳ udon, cà ri, mỳ soba, cơm và ochazuke cá hồi trà xanh sẽ được làm trong nhà bếp trong khuôn viên.

Saito và nhân viên của ông phải bổ sung máy hàng ngày, và đôi khi nhiều lần mỗi ngày vào cuối tuần.

Luật an toàn thực phẩm yêu cầu bất kỳ ai ở Nhật sở hữu máy bán đồ ăn nóng tự động phải có giấy phép phù hợp và duy trì các tiêu chuẩn vệ sinh, tương tự như các nhà hàng.

Đó là lý do chính mà các máy bán đồ ăn tự động thường được đặt gần các quán cà phê ven đường, và tại sao kể từ khi các cửa hàng tiện lợi nổi tiếng ở Nhật Bản nổi lên trong 30 năm qua, số lượng của chúng đã giảm dần.

Theo Hiệp hội các nhà sản xuất hệ thống bán hàng tự động Nhật Bản, máy bán hàng thực phẩm ở Nhật Bản đạt đến đỉnh cao vào năm 1985 khi có 250.000 chiếc trên khắp cả nước.

Tính đến tháng 12/2021, số lượng máy đã giảm xuống còn 72.800. Con số đó bao gồm cả thực phẩm đông lạnh như kem và đồ ngọt, vì vậy máy thực phẩm nóng rất ít và xa xôi hơn.

Tuy nhiên, đó không phải là tất cả những tin xấu.

Một số máy móc như có sự hồi sinh nhỏ trong 2 năm qua, một phần là do ảnh hưởng của đại dịch đối với giờ mở cửa của các nhà hàng. Ví dụ, máy ramen đông lạnh đã mọc lên bên ngoài các nhà hàng ở Tokyo trong năm ngoái.

Tuy nhiên, hiện tại, có vẻ như những cố máy sẽ được để lại cho Saito và những người đam mê máy móc khác để lưu giữ hương vị và ký ức của thời đại Showa.