Trí tuệ nhân tạo và chiến lược chuyển đổi số của các tòa soạn báo chí

Mở đầu phiên thảo luận, Phó Viện trưởng Viện Blockchain và Trí tuệ nhân tạo (ABAII) Đào Trung Thành cho rằng, AI không chỉ thay đổi cách làm báo truyền thống mà còn đang dần định hình lại cả tiếp nhận và phân phối thông tin. Trong kỷ nguyên công nghệ, chuyển đổi số giờ đây không chỉ là lựa chọn mà là điều kiện sống còn của các tòa soạn. Hơn lúc nào báo chí Việt Nam cần xác định một hướng đi rõ ràng, linh hoạt và có trách nhiệm.

Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) dẫn chứng, khảo sát thực tiễn tại nhiều tòa soạn trong nước cho thấy hiện báo chí vẫn đang loay hoay với khái niệm chuyển đổi số. Chỉ có chưa đến 10 tòa soạn có chính sách chính thức sử dụng AI. Phần lớn các tòa cơ quan báo chí mới chỉ ở khâu “số hóa” quy trình làm việc truyền thống, chưa tiến tới giai đoạn ứng dụng AI một cách hệ thống.

Lý giải về những rào cản khiến việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo chưa được như kỳ vọng ông Đồng cho rằng nguyên nhân chính ngoài việc đặt sai trọng tâm về ứng dụng AI, các tòa soạn còn thiếu chiến lược và tiếp cận tổng thể, ứng dụng theo kiểu tự phát ở cấp độ cá nhân hơn ở cấp độ tổ chức. Ngoài ra thiếu hụt nguồn lực tài chính, nhân sự cũng là lực cản lớn tác động đến hiệu quả sử dụng AI của các cơ quan báo chí.

Đưa ra những khuyến nghị về việc tiếp cận tổng thể AI như thế nào cho các cơ quan báo chí, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông cho rằng cần có ứng dụng tổng thể ở cấp độ tòa soạn, có chiến lược ứng dụng tổng thể, chiến lược đầu tư công nghệ và có chính sách nội bộ để tiếp cận AI

“Hội Nhà báo nên ban hành quy tắc sử dụng AI có trách nhiệm. Quy tắc đạo đức AI do Hội Nhà báo ban hành nhằm hình thành một khuôn khổ chuẩn mực mang tính ngành. Định hướng việc sử dụng AI có trách nhiệm trên phạm vi rộng hơn” ông Đồng khuyến nghị.

Tổng giám đốc, Tổng Thư ký toà soạn Tạp chí Kinh tế Việt Nam – VnEconomy Đào Quang Bính chia sẻ những kinh nghiệm của VnEconomy trong việc xây dựng các ứng dụng AI bản địa hóa, cá nhân hóa nội dung, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động báo chí.

Theo ông Bính, hầu hết những khó khăn khi ứng dụng AI của các tòa soạn báo như khảo sát của Viện Nghiên cứu chính sách và phát triển truyền thông (IPS) và Hội Nhà báo Việt Nam đưa ra đã được giải quyết tại VnEconomy. Đặc biệt là câu chuyện về tin giả, toàn bộ dữ liệu mà hệ thống AI của VnEconomy sử dụng đều là dữ liệu nội bộ của tòa soạn, được kiểm soát chặt chẽ.

Mọi bài viết được tạo ra dựa trên dữ liệu đã có và các tài liệu mới cung cấp, không phụ thuộc vào bất kỳ nội dung nào từ các mô hình ngôn ngữ lớn như ChatGPT. Nhờ đó, tòa soạn loại bỏ được nguy cơ tin giả ngay từ đầu. Các bài viết do AI hỗ trợ đều mang đúng phong cách và quan điểm của tòa soạn, đảm bảo tính nhất quán, bản sắc riêng.

Kết thúc phiên thảo luận, Phó Viện trưởng Viện Blockchain và Trí tuệ nhân tạo (ABAII) nhấn mạnh tới thông điệp, trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo, sự nhanh nhạy về công nghệ là cần thiết, nhưng việc giữ vững nguyên tắc, đạo đức nghề nghiệp mới là nền móng vững chắc quyết định một tòa soạn báo chí mới tìm được con đường đi của riêng mình.

* Với 12 phiên họp, Diễn đàn Báo chí toàn quốc lần thứ 2 là điểm nhấn ấn tượng trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 100 năm Báo chí cách mạng Việt Nam. Khoảng 1.000 đại biểu là lãnh đạo các cơ quan báo chí, các nhà báo nổi tiếng, chuyên gia truyền thông, các diễn giả tham gia phiên toàn thể khai mạc, phiên toàn thể bế mạc và 10 phiên thảo luận chuyên sâu, xoay quanh các nội dung gắn với mối quan tâm hàng đầu của các toà soạn hiện nay, từ đó đề xuất các giải pháp để báo chí Việt Nam phát triển xứng tầm nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.