Việt Nam lọt vào Top 10 nước châu Á có diện tích lớn về nông nghiệp hữu cơ

Canh tác hữu cơ theo cách truyền thống đã có từ hàng ngàn năm nay, nhưng theo Tổ chức Nông nghiệp hữu cơ thế giới (IFOAM), sản xuất NNHC mới chỉ được bắt đầu ở Việt Nam vào cuối những năm 1990 với một vài sáng kiến, chủ yếu tập trung vào việc khai thác các sản phẩm tự nhiên như chè, các loại gia vị và tinh dầu thực vật để xuất khẩu sang một số nước châu Âu.

Tại diễn đàn, Viện Nghiên cứu Nông nghiệp hữu cơ (FiBL) đánh giá, diện tích đất canh tác NNHC của Việt Nam tăng nhanh chóng. Cụ thể, năm 2010 chỉ có hơn 19 ngàn ha năm, năm 2016 trên 53 ngàn ha và đến nay gần 18 ngàn ha, Việt Nam lọt vào Top 10 nước có diện tích đất NNHC lớn nhất châu Á. Tuy nhiên diện tích này vẫn thấp hơn nhiều so với các nước châu Á, đứng thứ ba trong ASEAN, sau Philipin (hơn 198 ngàn ha) và Indonesia (126 ngàn ha).

Về cơ cấu sản phẩm, sản phẩm trồng trọt hữu cơ chiếm tới 45%, còn lại chủ yếu là sản phẩm thủy sản hữu cơ và thu hái tự nhiên. Bên cạnh đó, diện tích mặt nước nuôi trồng thủy sản hữu cơ/sinh thái là trên 58 ngàn ha và diện tích rừng nguyên sinh để khai thác các sản phẩm hữu cơ tự nhiên là 7.208 ha.

Hầu hết các địa phương trên cả nước đã tham gia sản xuất NNHC hoặc đang chuyển đổi sang canh tác hữu cơ, tăng từ 40 địa phương trong năm 2016 lên đến 63 địa phương trong năm 2021.

Trong khi đó, lực lượng các tổ chức, cá nhân tham gia sản xuất, kinh doanh NNHC ngày một đông đảo, đóng góp đáng kể vào sự phát triển lĩnh vực này thời gian qua, tính đến hết năm 2021, số lượng nhà sản xuất NNHC là hơn 17 ngàn cơ sở, nhà chế biến là 555; nhà xuất khẩu là 60 và nhà nhập khẩu là 40. Đến hết năm 2021, các tổ chức, cá nhân tham gia vào quá trình sản xuất, chế biến và kinh doanh sản phẩm NNHC hiện nay chủ yếu là quy mô hộ gia đình, chiếm 98%; doanh nghiệp chiếm 0,5% và HTX chiếm 1,5%.

Sản xuất NNHC tập trung phần lớn tại khu vực Trung du miền núi phía Bắc, chiếm 47%; khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long chiếm 31% và khu vực Đồng bằng Sông Hồng, chiếm 20%, các khu vực khác như Tây Nguyên, Đông Nam Bộ chiếm tỷ lệ còn thấp.

Tuy nhiên, nhiều đại biểu tại diễn đàn cho rằng, phát triển NNHC tại Việt Nam chưa thực sự đem lại hiệu quả rõ rệt. NNHC còn gặp nhiều khó khăn về nhận thức, chi phí sản xuất, vật tư đầu vào, nguồn nhân lực và ứng dụng công nghệ.