Vụ án nâng khống giá cây xanh: Chỉ đạo đặt hàng của công ty quen

Đây là vụ án thứ 4 cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung bị Tòa án nhân dân TP Hà Nội đưa ra xét xử, với tội danh “lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ”. Phiên tòa dự kiến kéo dài 5 ngày, làm việc cả ngày cuối tuần. Công ty Cây xanh Hà Nội được xác định là nguyên đơn dân sự. Ông Lê Văn Dục - cựu Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội và một số cán bộ có mặt tại tòa với vai trò người làm chứng.

Theo cáo buộc của cơ quan công tố, trước năm 2016, công tác trồng mới, thay thế cây xanh ở Hà Nội được thực hiện theo hình thức đấu thầu. Tuy nhiên, tháng 12/2015, sau khi được bổ nhiệm Chủ tịch UBND TP Hà Nội, bị cáo Chung trực tiếp can thiệp, chỉ đạo “tạm dừng toàn bộ việc đấu thầu”, chuyển sang đặt hàng từng quý.

Tại các cuộc họp với sở, ngành liên quan, bị cáo Nguyễn Đức Chung chỉ đạo “miệng”, áp đặt cho Giám đốc Sở Xây dựng phải đặt hàng trực tiếp của Công ty TNHH Sinh Thái Xanh (Công ty Sinh Thái Xanh). Cơ quan chức năng xác định, công ty này mới ra đời từ năm 2016, do Bùi Văn Mận (người quen của bị cáo Chung) thành lập, không đủ năng lực thực hiện đấu thầu, không có nhân lực, máy móc, kỹ sư.

Theo chỉ đạo của bị cáo Chung, Ban Duy tu các công trình kỹ thuật đô thị thuộc Sở Xây dựng Hà Nội ký hợp đồng đặt hàng với Công ty Sinh Thái Xanh. Đơn vị này giao Công ty Cây xanh (đơn vị trực thuộc UBND TP Hà Nội) và Công ty Sinh Thái Xanh trồng cây trước rồi mới lập dự toán, thẩm định.

Cơ quan công tố khẳng định, khi thực hiện 10 hợp đồng với Ban Duy tu, Công ty Cây xanh đã ký hợp đồng với thương lái trôi nổi trên thị trường để nâng khống giá đầu vào cây chà là, bàng lá nhỏ. Công ty Cây xanh sau đó cùng cán bộ Ban Duy tu cung cấp báo giá sai quy định, hợp thức chứng thư thẩm định giá để đẩy giá cây lên cao.

Khi Công ty Sinh Thái Xanh ký 6 hợp đồng với Ban Duy tu, bị cáo Mận và bị cáo Hoàng Thị Kim Loan (cựu Phó Giám đốc Công ty Sinh Thái Xanh) đã thông đồng, nâng khống giá cây chiêu liêu, keo, long não, sộp... để thu lợi cá nhân. Viện Kiểm sát xác định, 16 hợp đồng với 2 công ty trên đã gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước 34 tỷ đồng.

Với các lý do trên, cựu Chủ tịch Công ty Cây xanh Vũ Kiên Trung đã bị truy tố tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Cơ quan công tố cho rằng, bị cáo này đã cùng các đồng phạm nâng khống giá cây và được thanh toán 17 tỷ đồng tiền chênh lệch. Số tiền chiếm hưởng này, Vũ Kiên Trung khai, trích 4,7 tỷ đồng cho một số cán bộ, nhân viên chủ chốt, còn lại hưởng riêng 1,5 tỷ đồng, biếu quà cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung 2,6 tỷ đồng.

Ngoài ra, bị cáo Chung còn bị cáo buộc nhận từ bị cáo Mận 1,2 tỷ đồng “cảm ơn” vì đã tạo điều kiện, giúp công ty của Mận được thực hiện dự án trồng cây với giá cao. Như vậy, tổng số tiền cựu Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung hưởng lợi trong vụ án là 3,8 tỷ đồng.

Cơ quan công tố đánh giá, bị cáo Chung vì động cơ cá nhân đã quyết định việc trồng cây phải thực hiện theo phương thức đặt hàng trái pháp luật, trồng trước rồi mới hợp thức thủ tục đặt hàng, thanh toán sau. Hành vi của Nguyễn Đức Chung tạo điều kiện cho một số bị cáo khác lợi dụng nâng khống giá cây, gây thiệt hại hơn 34,7 tỷ đồng cho nhà nước.

Cũng theo cáo buộc, khi thực hiện dự án, bị cáo Nguyễn Xuân Hanh (cựu Tổng Giám đốc Công ty Cây xanh) đã thông đồng với bị cáo Nguyễn Tuấn Nghĩa (cựu Giám đốc Công ty Vì Nhân Dân, Công ty Xanh Hòa Lạc) chuẩn bị một số loại cây như chà là, bàng lá nhỏ để cung ứng cho thành phố, nhằm rút ruột ngân sách nhà nước.

Nghĩa liên hệ với bị cáo Hoàng Đình Văn (cựu Giám đốc Công ty Hoàng Anh Phát) chuyên mua bán cây bóng mát, để mua cây chà là, bàng Đài Loan, thỏa thuận nhận tại vườn ươm ở huyện Thạch Thất, Hà Nội. Để có nguồn cây, Văn liên hệ với 1 người đàn ông Trung Quốc, mua chà là với giá 2,5 - 3,5 triệu đồng/cây, bàng Đài Loan giá 800.000 - 1,6 triệu đồng/cây... Việc mua bán này không có hợp đồng, không khai báo hải quan.

Văn yêu cầu bên bán dùng tàu, đò vận chuyển chui từ TP Đông Hưng, Trung Quốc về bờ sông Ka Long, TP Móng Cái, Quảng Ninh. Nhận cây xong, Văn thuê xe tải, cẩu chuyển lên Hà Nội bán cho Nghĩa.

Cây mua của Văn là loại trôi nổi trên thị trường, không thể bán lại cho Công ty Cây xanh vì thiếu chứng từ. Nghĩa từ đó hợp thức hóa bằng cách móc nối với 24 hộ kinh doanh cá thể, xuất hơn 326 hóa đơn bán cây khống với số tiền hơn 200 tỷ đồng.

Văn bị cáo buộc đã bán gần 10.000 cây xanh nhập lậu từ Trung Quốc cho Nghĩa, tổng giá trị hơn 24 tỷ đồng và hưởng lợi bất chính 1,6 tỷ đồng. Cụ thể, giá chà là từ 2,5 - 3,5 triệu đồng/cây được Văn bán cho Nghĩa với giá 4,5 - 6 triệu đồng/cây; còn bàng Đài Loan giá 800.000 - 1,6 triệu đồng/cây được nâng lên 1,6 - 2,8 triệu đồng/cây.

Cây về đến Hà Nội, Nghĩa bán cho Công ty Cây xanh theo hợp đồng đặt sẵn. Công ty Cây xanh sử dụng để trồng trên các tuyến đường ở Thủ đô, theo hợp đồng với Ban Duy tu, Sở Xây dựng.