Xây dựng nông thôn mới thích ứng với chính quyền 2 cấp
Bước vào giai đoạn phát triển mới, Hà Tĩnh đang từng bước điều chỉnh phương thức lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) nhằm thích ứng với thực tiễn vận hành của chính quyền hai cấp.
Trong giai đoạn 2021–2025, Chương trình xây dựng NTM của Hà Tĩnh tiếp tục khẳng định vai trò then chốt trong phát triển toàn diện khu vực nông thôn. Với nhiều cách làm sáng tạo, Hà Tĩnh đã huy động tổng nguồn lực hơn 76.900 tỷ đồng, trong đó có hơn 1.100 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương, hơn 6.700 tỷ đồng từ ngân sách tỉnh, huyện, xã, 56.300 tỷ đồng vốn tín dụng, 750 tỷ đồng từ doanh nghiệp và 8.300 tỷ đồng từ nhân dân, cộng đồng.
Theo ông Ngô Đình Long - Phó Chánh Văn phòng điều phối NTM tỉnh Hà Tĩnh, công tác chỉ đạo, điều hành chương trình trong giai đoạn này đã được đổi mới theo hướng trọng tâm, trọng điểm, đi vào chiều sâu, góp phần cơ bản hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu của chương trình. Tỉnh Hà Tĩnh hiện đã đạt 8/8 yêu cầu theo Quyết định 321/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về nhiệm vụ xây dựng NTM.
Từ đầu năm 2025 đến nay, diện mạo nông thôn Hà Tĩnh tiếp tục khởi sắc. Hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư xây dựng, nâng cấp hiệu quả; sản xuất nông nghiệp ổn định, đạt và vượt kế hoạch. Toàn tỉnh đã hình thành gần 80 mô hình liên kết sản xuất nông nghiệp theo hướng an toàn, hữu cơ, đạt chuẩn VietGAP, GlobalGAP, góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và thu nhập cho người dân.
Bước vào giai đoạn mới, sau khi thực hiện sáp nhập xã và bỏ cấp huyện, bộ tiêu chí NTM cần được điều chỉnh để phù hợp với thực tế. Theo một lãnh đạo xã Cẩm Hưng (Hà Tĩnh), một số tiêu chí trong Chương xây dựng NTM trước đây không còn phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp nữa bởi quy mô diện tích, dân số, cơ cấu tổ chức bộ máy của địa phương… đã thay đổi hoàn toàn. “Thực tiễn này đòi hỏi Chương trình xây dựng NTM cũng phải thay đổi theo hướng nâng cao chất lượng đời sống vật chất và tinh thần nhân dân, tạo dựng diện mạo nông thôn hiện đại, văn minh, bền vững hơn” – lãnh đạo xã Cẩm Hưng nói.
Từ yêu cầu của thực tiễn Hà Tĩnh kiến nghị Trung ương sớm ban hành bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2026–2030, trong đó bổ sung các nội dung về chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, thương mại điện tử, đô thị hóa, phát triển kinh tế tư nhân và thích ứng biến đổi khí hậu.
Một yêu cầu cấp thiết khác là xác định rõ vị trí pháp lý, thống nhất bộ máy điều phối thực hiện chương trình NTM, nhằm bảo đảm hiệu quả chỉ đạo, điều hành, nhất là trong bối cảnh phần lớn công việc sẽ được tỉnh triển khai trực tiếp xuống cấp xã.
Ông Ngô Đình Long - Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM tỉnh Hà Tĩnh khẳng định: Địa phương tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được, tổ chức thực hiện phong trào xây dựng NTM phù hợp với quá trình vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Trên cơ sở đó, tỉnh tiến hành rà soát, điều chỉnh, hoàn thiện các tiêu chí bảo đảm phù hợp với quy hoạch và yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới. Đồng thời, tập trung phát triển kinh tế nông thôn; huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực đầu tư hạ tầng; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ, hướng tới xây dựng NTM hiện đại, bền vững.
Giai đoạn 2026 - 2030, Hà Tĩnh phấn đấu hoàn thành toàn diện mục tiêu xây dựng nông thôn mới, với 100% xã đạt chuẩn, đồng thời huy động nguồn lực phát triển hạ tầng, kinh tế nông thôn và nâng cao đời sống người dân.
Hà Tĩnh cũng kiến nghị Trung ương phê duyệt sớm chủ trương đầu tư và phân bổ vốn cho giai đoạn mới, với sự ưu tiên rõ ràng cho các địa phương phấn đấu đạt chuẩn NTM nâng cao, NTM hiện đại. Đồng thời, đề xuất xây dựng phần mềm thống nhất theo dõi, cập nhật kết quả NTM trên toàn quốc, tạo thuận lợi trong việc đánh giá, tổng hợp và quản lý chương trình.
Sau hơn một thập kỷ kiên trì xây dựng NTM, Hà Tĩnh đã chứng minh rằng chương trình chỉ thật sự thành công khi được điều hành linh hoạt, sát thực tế và đặt người dân ở vị trí trung tâm. Bước sang giai đoạn vận hành chính quyền 2 cấp, tinh thần ấy càng cần được củng cố, để mỗi xã, mỗi cộng đồng tiếp tục là “hạt nhân” tạo nên diện mạo mới – hiện đại, văn minh nhưng vẫn giữ gìn bản sắc nông thôn Việt Nam.
