Xây dựng sàn giao dịch thịt heo: Người nuôi không còn phải phụ thuộc khâu trung gian

Giảm khâu trung gian

Theo số liệu từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) TPHCM, mỗi ngày vẫn còn 3.000 con heo chưa được kiểm soát chặt chẽ về nguồn gốc, dẫn đến thịt heo lưu thông trên thị trường không đồng bộ về chất lượng, quy cách, tiêu chuẩn. Tình trạng giết mổ còn thủ công, không bảo đảm vệ sinh dịch tễ, vệ sinh an toàn thực phẩm. Phương thức kinh doanh đơn giản, do các thương lái chi phối thị trường lẫn giá cả, dẫn đến người chăn nuôi và tiêu dùng thường bị yếu thế. Ngoài ra, các thông tin thị trường không minh bạch nên công tác định hướng chăn nuôi, quản lý và điều tiết thị trường bị động, gặp nhiều khó khăn.

Do đó, Sở Công thương, Sở NNPTNT TPHCM và Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam mới đây đã ký kết biên bản thỏa thuận hợp tác xây dựng sàn giao dịch thịt heo TPHCM. Mục tiêu là hình thành một thị trường giao dịch tập trung, quy mô và minh bạch nhằm giúp giải quyết tất cả những hạn chế nêu trên.

Về nguyên tắc vận hành, sàn giao dịch thịt heo sẽ triển khai song song giữa Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam và đơn vị độc lập. Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam sẽ chịu trách nhiệm tổ chức, quản lý, vận hành hệ thống giao dịch. Còn đơn vị độc lập chịu trách nhiệm truy xuất nguồn gốc, kiểm soát số lượng hàng, bảo quản, logistics…

Ông Nguyễn Trí Công – Chủ tịch Hiệp hội Chăn nuôi Đồng Nai đánh giá, từ trước đến nay chuỗi cung ứng thịt heo của Việt Nam luôn bị đánh giá là quá nhiều khâu trung gian nên giá thành bị đội lên. Kết quả, người chăn nuôi bán giá thấp, người tiêu dùng mua vào với giá cao. Bởi vậy, sự ra đời của sàn giao dịch thịt heo sẽ giúp bà con chăn nuôi có được giá ổn định, thoát khỏi cảnh nhiều tầng nấc trung gian, người tiêu dùng mua được giá tốt với sản phẩm thịt an toàn vệ sinh thực phẩm.

Về tiêu chuẩn của thịt heo khi lên sàn, một số quan điểm cho rằng, cần dựa vào kích cỡ và chất lượng heo thịt để có giá thành phù hợp.

Ông Nguyễn Ngọc Hòa - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TPHCM nhìn nhận, việc giao dịch hàng hóa thông quan sàn giao dịch trở thành xu thế, các nước đã làm nhiều. Rất tiếc ở Việt Nam việc giao dịch hàng hóa qua sàn chưa phổ biến hoặc đã hình thành một số sàn giao dịch ở TPHCM và một vài tỉnh nhưng chỉ hoạt động một thời gian ngắn rồi đóng cửa vì không đem lại hiệu quả. Tạo cơ hội tham gia trực tiếp, không qua tầng lớp trung gian, cơ quan quản lý nhà nước quản lý thị trường tốt hơn... Hướng đến phát triển thành những giao dịch bán sau - bán trước, trả trước - trả sau, giao dịch có kỳ hạn.

“Thành phố cơ bản thuận lợi để mở sàn giao dịch thịt heo. Bởi vì, thành phố đã triển khai chương trình truy xuất nguồn gốc thịt heo, qua đó có mã số đăng ký; thành phố có 2 chợ đầu mối kinh doanh thịt heo là Hóc Môn và Bình Điền chiếm 70 – 80% lượng heo của thành phố; có hệ thống phân phối hiện đại; tập trung được các công ty lớn, trang trại lớn... Khi có sàn giao dịch, giá cả sẽ được công khai trên sàn, người đủ điều kiện đều có thể tham gia” - ông Hòa nhấn mạnh.

Ổn định thị trường

Theo ông Nguyễn Đức Dũng – Phó Tổng Giám đốc Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam, sàn giao dịch thịt heo khác với phương thức kinh doanh truyền thống ở mô hình tổ chức, cách vận hành, hạ tầng công nghệ áp dụng. Với sàn giao dịch thịt heo, lợi ích của người tiêu dùng được đặt lên hàng đầu. Để triển khai cần có sự vào cuộc của nhiều sở - ngành, nhất là Sở NNPTNT, Sở Công thương. Lợi ích của sàn giao dịch thịt heo giúp người chăn nuôi tham gia trực tiếp vào chuỗi cung ứng thịt heo. Sàn giao dịch giúp thương nhân kinh doanh thịt heo giao dịch mua – bán theo phương thức hiện đại mà hiệu quả. Đồng thời người sử dụng sản phẩm được đảm bảo an toàn thực phẩm, đúng giá trị sản phẩm. Cũng thông qua sàn giao dịch, Nhà nước nâng cấp thị trường thịt heo, bình ổn thị trường từ quy luật cung – cầu sản phẩm.

Ở góc độ quản lý khi phân phối, ông Nguyễn Nguyên Phương – Phó Giám đốc Sở Công thương TPHCM đánh giá, hiệu quả của sàn giao dịch thịt heo là tránh phụ thuộc quá nhiều vào thương lái, tránh tình trạng giá cả bấp bênh, khi đó nông dân được quyền quyết định giá bán. Không chỉ ổn định thị trường tiêu dùng trong nước về mặt cung – cầu, giá cả. Ngoài ra, sàn giao dịch thịt heo giúp quản lý tốt công tác an toàn thực phẩm vì sàn này quy định các tiêu chí, tiêu chuẩn cho hàng hóa giao dịch.