Xây trường nội trú ở xã biên giới: Nâng chất lượng nguồn nhân lực vùng phên dậu Tổ quốc

Chủ trương nhân văn, ý nghĩa

Lễ khởi công xây dựng Trường mầm non Sóc Hà, xã Trường Hà, tỉnh Cao Bằng vừa diễn ra ngày 3/9 và dự kiến sẽ hoàn thành công trình đúng dịp kỷ niệm 85 năm ngày Bác Hồ về nước trực tiếp lãnh đạo Cách mạng 29/1/1941-19/1/2026 và 60 năm ngày Bác Hồ về thăm Cao Bằng. Với bà con nơi đây là một tin vui lớn bởi ngôi trường mầm non Sóc Hà hiện đã xuống cấp nghiêm trọng sau nhiều năm xây dựng khiến thầy trò vừa học, vừa lo.

Cô giáo Nông Thị Hoàng Hà, Hiệu trưởng Trường mầm non Sóc Hà cho biết, điều kiện kinh tế của người dân nơi đây rất khó khăn nên dù muốn sửa chữa, xây mới trường cũng không làm được. Với sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, các cấp chính quyền, tới đây ngôi trường mới được xây dựng với đầy đủ các phòng học, phòng chức năng, sân chơi… sẽ giúp việc chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ em nơi đây được thuận lợi, giúp các em được phát triển toàn diện, góp phần dựng xây quê hương, đất nước mai này.

Thông tin từ tỉnh Lào Cai, thời gian tới sẽ triển khai xây dựng 9 trường phổ thông dân tộc nội trú liên cấp tiểu học và THCS tại các xã biên giới đất liền. Trong đó có 4 công trình được chọn làm dự án thí điểm, dự kiến hoàn thành trước ngày 30/8/2026. Hiện tỉnh đang giao các cơ quan chức năng khẩn trương hoàn thiện nhiều hạng mục, đặc biệt là bố trí mặt bằng để kịp tiến độ.

Ghi nhận đến thời điểm này, Trường PTDTBT TH&THCS Mường Khương (Lào Cai) đã hoàn thành xong khâu khảo sát quy hoạch điểm trường. Dự kiến sẽ xây dựng trường chính với diện tích 2,9 ha và có khu ký túc xá cho học sinh, đem lại lợi ích thiết thực cho đồng bào nơi đây khi các em được học tập và sinh hoạt tập trung sẽ hạn chế được việc bỏ học, xóa bỏ khó khăn về khoảng cách địa lý trong tiếp cận giáo dục.

Với Trường PTDTBT TH&THCS Pha Long, dự kiến sẽ có 28 lớp với khoảng 900 học sinh có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị và ký túc xá để các em học sinh không phải đi bộ hàng chục km để đến trường, đảm bảo các em có điều kiện học tập tốt hơn. Thầy giáo Lê Công Việt - Hiệu trưởng Trường PTDTBT THCS Pha Long (tỉnh Lào Cai) cho biết năm học này trường có 435 học sinh. Chỉ khoảng một nửa trong số đó ở bán trú còn lại do không đủ số km quy định nên không được ở lại trường. Việc đi học xa, hàng ngày phải đi đi về về rất vất vả, ảnh hưởng đến chất lượng học tập nên nếu có khu nội trú sẽ giải quyết được vấn đề này, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân vùng biên, nâng cao chất lượng đào tạo đồng thời củng cố tình đoàn kết của cộng đồng.

Tỉnh Gia Lai có 7 xã biên giới tiếp giáp với Campuchia hiện đang có 7 trường mầm non và mẫu giáo, 6 trường tiểu học, 4 trường THCS, 3 trường tiểu học và THCS và một trường THPT. Tổng số học sinh là hơn 10.300 em, trong đó hơn 70% học sinh có nguyện vọng học nội trú, bán trú nhưng cơ sở vật chất hiện chưa đáp ứng được yêu cầu này. Tỉnh đang giao các xã khảo sát, đánh giá hiện trạng các trường học để có phương án đầu tư, mở rộng, đảm bảo cơ sở vật chất để học sinh sớm được cải thiện điều kiện học tập, rèn luyện tốt hơn.

Tương tự, tỉnh Sơn La hiện có 13 xã biên giới là những khu vực còn nhiều khó khăn về điều kiện kinh tế - xã hội và cơ sở vật chất giáo dục, cần được ưu tiên đầu tư để nâng cao chất lượng dạy và học.Trong đó, tổng cộng có 45 trường tiểu học và THCS, 1.268 lớp học, phục vụ cho 58.572 học sinh. Tỉnh đã tiến hành khảo sát, đánh giá hiện trạng cơ sở vật chất và xác định nhu cầu đầu tư. Dự kiến, cần xây dựng mới 11 trường và tiến hành sửa chữa, nâng cấp 2 trường hiện có. Tuy nhiên, đại diện tỉnh này cho biết, đang có một số khó khăn như về địa hình tại các xã biên giới chủ yếu là đồi núi dốc, không bằng phẳng, gây ra trở ngại lớn về quỹ đất. Nơi trung tâm đã có dân cư tập trung sinh sống thì khó thu hồi đất còn nơi đủ diện tích để xây dựng lại thường nằm xa trung tâm, không thuận tiện cho việc đi lại và quản lý… Hệ thống cấp điện, cấp nước chưa được đầu tư đồng bộ… là những vấn đề cần tiếp tục được khắc phục.

Đảm bảo nhanh, hiệu quả, chất lượng

Theo thiết kế mẫu phương án kiến trúc do Bộ Xây dựng ban hành, mỗi trường học có quy mô khoảng 1.000 học sinh trở lên, diện tích đất từ 5 – 10ha, với đầy đủ các khối chức năng như học tập, hành chính, sinh hoạt, thể thao và nội trú.

Trong năm 2025, dự án sẽ xây mới hoặc cải tạo 100 trường, chậm nhất là đến thời điểm khai giảng năm học sau. Các trường này sẽ là hình mẫu để sau đó tiếp tục triển khai diện rộng, hoàn thành mục tiêu đầu tư xây dựng 248 trường trong 2-3 năm tới. Chương trình huy động nguồn lực từ ngân sách nhà nước, địa phương và xã hội hóa.

Để các công trình sớm hoàn thành và đưa vào sử dụng hiệu quả, các chuyên gia cũng lưu ý việc xây dựng các điểm trường vùng biên không những chỉ cần hoàn thành đúng kế hoạch về thời gian mà về chất lượng cũng cần được đảm bảo.