Xử lý nghiêm các KOL vi phạm pháp luật trên không gian mạng
Theo các chuyên gia an ninh mạng, cần có cơ chế xử phạt mạnh hơn nữa để răn đe và ngăn chặn những hành vi của các KOL, KOC, reviewer hay livestream trên mạng xã hội cố ý quảng cáo, lan truyền thông tin sai lệch. Cơ quan chức năng có thể tùy mức độ vi phạm để xử lý theo hướng vi phạm pháp luật, chứ không còn là lỗi truyền thông đơn thuần.
Xử lý nghiêm
Ngày 12/9, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an TP Hà Nội) cho biết vừa làm việc với streamer Độ Mixi liên quan đến hình ảnh, video sử dụng chất cấm và phát ngôn lệch chuẩn trên mạng xã hội. Trước đó, trên mạng xã hội đăng tải hình ảnh streamer Độ Mixi - một KOL mạng xã hội sử dụng chất nghi là shisha tại một quán bar, bị dư luận xã hội lên án gay gắt, đề nghị xử lý nghiêm.
Theo Công an TP Hà Nội, đây là hành vi bị cấm tại Việt Nam từ ngày 1/1/2025 và được thực hiện bởi một cá nhân đang được một bộ phận giới trẻ coi là “thần tượng”, ảnh hưởng đến an ninh trật tự trên không gian mạng.
Từ sự việc trên, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã làm việc với streamer Độ Mixi để xác minh, làm rõ. Quá trình làm việc, nam streamer thừa nhận người trong video clip được lan truyền trên mạng xã hội đúng là mình và xác nhận việc sử dụng shisha vào ngày 3/9/2025.
Cơ quan Công an đã tuyên truyền đối với nam streamer về hành vi vi phạm của bản thân và vai trò, trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc xây dựng môi trường không gian mạng an toàn, lành mạnh, nhất là việc tuân thủ pháp luật, trách nhiệm công dân và trách nhiệm xã hội của một người nổi tiếng. Hiện vụ việc tiếp tục được xác minh, làm rõ đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Trước đó, bộ ba KOL gồm hoa hậu Thùy Tiên, Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục không để ý đến chất lượng, quy trình sản xuất mà chỉ quan tâm việc dùng sự nổi tiếng, hình ảnh cá nhân để “đẩy” thương hiệu kẹo Kera. Đã có hơn 56.300 người tin và đã mua kẹo Kera, ngỡ rằng “cuộc cách mạng” cho thói quen ăn uống đã tới.
Nhằm thuyết phục và tạo ấn tượng hơn với khách hàng, bộ ba KOL trực tiếp bỏ công đến nông trại ở Đắk Lắk để quay video về quy trình khép kín và tự nhiên của “rau củ sạch”. Các đạo cụ được chuẩn bị sẵn như mũ, áo dài tay, găng tay, ủng cùng các xe công nông, máy cày, rổ đựng củ quả.
Do không có vùng nguyên liệu thật, nhóm này đã mượn vườn cà rốt của nông dân địa phương để giả làm “trang trại rộng 300ha”. Cà rốt, rau má cùng 10 loại rau củ quả khác đang trái vụ nên họ mua sẵn từ bên ngoài, mang vào vườn cho Hằng Du Mục, Quang Linh Vlogs và hoa hậu Thùy Tiên “diễn quay clip cho khách hàng”.
Nhưng sau ánh hào quang ấy thực chất là kịch bản được dàn dựng công phu, dẫn đến cáo buộc quảng cáo gian dối, thu lợi bất chính 12,4 tỷ đồng chỉ trong khoảng 2 tháng.
Trước những sai phạm này, Nguyễn Thúc Thùy Tiên (Hoa hậu Hòa bình quốc tế năm 2021) cùng Nguyễn Thị Thái Hằng (tức Hằng Du Mục, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Chị Em Rọt - CER), Phạm Quang Linh (tức Quang Linh Vlogs, thành viên HĐQT), Lê Tuấn Linh (Giám đốc, đại diện pháp luật CER) và Lê Thành Công (thành viên HĐQT) đã bị Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đề nghị truy tố về tội “lừa dối khách hàng” theo khoản 2 Điều 198 Bộ luật Hình sự.
Chỉ phạt hành chính không đủ sức răn đe
Nhiều chuyên gia truyền thông cho rằng, trong bối cảnh thông tin mở như hiện nay, bất kỳ ai cũng có thể trở thành người phát ngôn của một thương hiệu. Bởi vậy, cần có cơ chế xử phạt đủ mạnh để răn đe và ngăn chặn. Những trường hợp cố ý quảng cáo, lan truyền thông tin sai lệch có thể cần được cơ quan chức năng xử lý theo hướng vi phạm pháp luật.
Luật sư Nguyễn Văn Hùng - Công ty Luật TNHH CHD LAW (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết: Việc người có ảnh hưởng quảng cáo thổi phồng và sai lệch thông tin đang ngày càng phổ biến, gây tổn hại nghiêm trọng đến niềm tin của người tiêu dùng. Theo ông Hùng, việc xử phạt hành chính hiện nay chưa đủ sức răn đe, vì mức phạt quá nhẹ so với lợi nhuận mà họ thu được. Do đó, cần xem xét xử lý hình sự những trường hợp lợi dụng niềm tin để quảng cáo sai lệch, trục lợi bất chính và chiếm đoạt tài sản của người khác.
Đồng quan điểm, bà Nguyễn Thị Thanh Huyền - Phó Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cho biết, hiện nay chưa có các quy định cụ thể về quản lý các KOL sao cho hiệu quả. Trong khi nhiều KOL vi phạm pháp luật, đạo đức, trái thuần phong mỹ tục. KOL là người nổi tiếng, có tác động đến xã hội, được nhiều người yêu quý nên phải có ý thức, trách nhiệm với xã hội.
Theo bà Huyền, cần có chế tài quản lý và xử lý nghiêm sai phạm của các KOL. Thậm chí là áp dụng biện pháp hạn chế biểu diễn, sự xuất hiện trên truyền thông của người vi phạm, gây tác động xấu đến xã hội. “Cần có quy tắc về việc người nổi tiếng tự do sáng tạo nội dung như thế nào, cái gì được phép, cái gì không được. Có thể Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch sẽ xây dựng quy chế về việc hạn chế sự xuất hiện của người vi phạm nhưng để triển khai được biện pháp này cần có thời gian tuyên truyền, hướng dẫn và có sự phối hợp của các bộ, ngành liên quan” - bà Huyền nói.
