Băn khoăn chất lượng thông tư

Thúy Hằng• 25/11/2022 06:39

Báo cáo “Chất lượng của thông tư, công văn với hiệu quả của cải cách thể chế” vừa được Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) công bố, đã nêu thực trạng thông tư vẫn còn quy định về điều kiện kinh doanh - điều bị cấm trong Luật Đầu tư 2020; các quy định tại thông tư vẫn còn chưa đảm bảo tính thống nhất, minh bạch, khả thi, gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp. Đặc biệt, có những thông tư bị đình chỉ thi hành khi vừa mới phát sinh hiệu lực trong thời gian ngắn.

Báo cáo cho rằng, có những thông tư ban hành điều kiện kinh doanh “công khai”, có những thông tư lại ban hành điều kiện kinh doanh ở dạng “ẩn”, lồng ghép trong các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật. Ví dụ như bộ quy tắc “thực hành tốt” trong kinh doanh dược, “thực hành tốt” đặt ra các yêu cầu về cơ sở vật chất, nhân lực nên cũng có tính chất như là điều kiện kinh doanh, buộc doanh nghiệp phải đáp ứng nếu muốn gia nhập và hoạt động trong lĩnh vực này.

Trên thực tế, việc thông tư ban hành điều kiện kinh doanh sẽ khiến môi trường đầu tư, kinh doanh trở nên kém thuận lợi; rào cản từ các điều kiện kinh doanh được ban hành mà không được giám sát chặt chẽ bởi các cơ quan nhà nước cũng như cộng đồng doanh nghiệp.

Theo ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI, dù đã có nhiều động thái thúc đẩy cải cách nhưng trên thực tế doanh nghiệp vẫn phản ánh tình trạng vướng mắc, bất cập khi thực hiện các hoạt động kinh doanh. Điều này một phần xuất phát từ việc chất lượng của các văn bản pháp luật chưa thực sự tốt, đặc biệt là các văn bản hướng dẫn thực thi.

Ông Nguyễn Hồng Uy - Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam cũng cho rằng, còn có tình trạng thông tư “đá” nghị định hoặc thông tư còn bất cập, như dự thảo Thông tư ghi nhãn dinh dưỡng. Nếu Thông tư này được ban hành, doanh nghiệp sẽ phải tốn hàng trăm tỷ đồng để đi kiểm nghiệm, thay nhãn và có thể đình trệ sản xuất. Theo ông Uy, có hơn 90 Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính với doanh nghiệp và người dân, dù lỗi nhỏ như nhãn sai chính tả cũng bị phạt 10 triệu đồng, nhưng không có nghị định nào về xử phạt vi phạm hành chính với công chức, viên chức nếu vi phạm cả.

Theo quy định, thông tư không được quy định về điều kiện kinh doanh và không được làm phát sinh thêm thủ tục hành chính nếu không được ủy quyền vậy nhưng thực tế hệ thống thông tư không như vậy. Và chắc chắn thông tư kém chất lượng sẽ tạo nên rủi ro cho môi trường kinh doanh, khi quy định tác động đến doanh nghiệp lại không được kiểm soát chặt chẽ. Do vậy muốn tạo môi trường thông thoáng cho doanh nghiệp cần minh bạch hơn nữa về quy trình xây dựng thông tư, thống nhất các tiêu chí về điều kiện kinh doanh và sẵn sàng tiếp nhận phản ánh vướng mắc của doanh nghiệp…