Chỉ định cố vấn đặc biệt điều tra cáo buộc Nga can thiệp bầu cử Mỹ

Ông Robert Mueller, cựu Giám đốc FBI, được chỉ định làm người dẫn dắt cuộc điều tra cáo buộc mối liên hệ giữa chiến dịch Trump và Nga. (Nguồn: AP).

Quyền lực mà ông Mueller nắm giữ hiện tại có thể cho phép ông phong tỏa bất kỳ hành động đáng ngờ nào mà các cố vấn của Tổng thống Donald Trump đưa ra và thậm chí là cả các hành động tương tự như quyết định sa thải Giám đốc FBI James Comey hồi tuần trước.

“Tôi chấp nhận trách nhiệm này và sẽ làm hết khả năng của mình” - ông Mueller nói trong một tuyên bố đưa ra hôm 18-5.

Trong một tuyên bố phía Nhà Trắng đưa ra cùng ngày, Tổng thống Trump nói: “Như tôi đã tuyên bố nhiều lần, một cuộc điều tra sâu rộng sẽ xác nhận lại cái mà chúng ta đã biết từ trước - không có sự hợp tác nào giữa chiến dịch của tôi và thể chế nước ngoài. Tôi mong chờ vấn đề này sẽ nhanh chóng được khép lại”.

Với tư cách cố vấn đặc biệt, ông Mueller sẽ chỉ đạo cuộc điều tra phản gián của FBI để xem liệu Nga có hợp tác với các cố vấn của chiến dịch Trump để ảnh hưởng tới kỳ bầu cử năm ngoái hay không. Ông được nhận một khoản ngân sách, được phép yêu cầu điều động nhân lực và sẽ có quyền lực tương đương với các luật sư cấp cao ở Bộ Tư pháp, trong đó có quyền được khởi tố mọi tội danh mà ông phát hiện ra.

Điều này có nghĩa, ông Mueller còn có đủ quyền lực để tìm hiểu xem liệu quyết định sa thải ông Comey cùng đoạn hội thoại mà ông Comey cho rằng là giữa ông và Tổng thống Mỹ có phải là các chướng ngại gây ảnh hưởng tới công việc của FBI hay không.

Việc Bộ Tư pháp chỉ định ông Mueller tiếp nối nhiều tuần bất ổn chính trị, sau khi dư luận đặt câu hỏi về tính độc lập của Bộ Tư pháp với Nhà Trắng, và sau khi Tổng chưởng lý Jeff Sessions bị phát hiện có liên hệ với quan chức Nga mà không công khai trong phiên điều trần.

Bộ Tư pháp đã lựa chọn một quan chức hành pháp kỳ cựu, người từng dẫn dắt FBI qua thời kỳ hậu 11/9 và cả một thập kỷ các nỗ lực chống khủng bố sau đó.

Từng là một công tố viên liên bang dưới nhiều đời Tổng thống của cả hai đảng và trở thành Giám đốc FBI chỉ vài ngày trước sự kiện 11/9, ông Mueller được đánh giá cao đến nỗi Tổng thống Barack Obama từng yêu cầu ông tại nhiệm thêm 2 năm nữa, sau khi ông kết thúc nhiệm kỳ 10 năm.

Bộ Tư pháp Mỹ cho hay ông Mueller đã phải từ bỏ vị trí của mình tại một công ty luật tư nhân, WilmerHale, để nhận vị trí cố vấn đặc biệt này.

Phía công ty trên cũng là công ty của luật sư Jamie Gorelick, người đại diện cho con gái của Tổng thống Trump, Ivanka. Một luật sư khác, Riginald Brown, cũng đang làm luật sư đại diện cho Paul Manafort, cựu quản lý chiến dịch của ông Trump và từng là tâm điểm điều tra cáo buộc liên hệ với Nga.

Được biết, việt chỉ định các cố vấn đặc biệt để dấn dắt các cuộc điều tra ở Mỹ thường là để nhằm tránh các cuộc xung đột tiềm tàng trong nội bộ Bộ Tư pháp.

Với công việc mới của mình, ông Mueller sẽ có quyền lực ngang với một Tổng chưởng lý của Mỹ, dù vẫn phải báo cáo về tiến trình điều tra cho Thứ trưởng Tư pháp Mỹ Rod Rosenstein và đương nhiên không có quyền được giám sát các hoạt động của Bộ Tư pháp.

Ông Mueller có quyền giữ nguyên đội ngũ điều tra hoặc thay thế, thêm người mới từ bên ngoài Bộ này. Ông cũng được phép nhận một khoản ngân sách phục vụ công tác điều tra.

Ông Rosenstein chỉ định ông Mueller làm cố vấn đặc việt chiếu theo một đạo luật từng được sử dụng trong năm 1999, khi John C. Danforth lúc bấy giờ được chỉ định để điều tra các cáo buộc các việc làm sai trái của chính phủ trong việc vây hãm khu phức hợp Branch Davidian ở Waco, Texas.

Cuộc điều tra năm đó bao gồm hàng trăm cuộc phỏng vấn, và cuối cùng Danforth đã đưa ra một bản báo cáo dài 150 trang để xóa bỏ mọi cáo buộc cho Tổng chưởng lý lúc đó là Janet Reno và nhiều quan chức chính phủ chóp bu khác.

Việc chỉ định tương tự cũng từng diễn ra trong năm 2003, khi Bộ Tư pháp dưới chính quyền Tổng thống Bush chỉ định công tố viên liên bang Patrick Fitzgerald dẫn đầu cuộc điều tra để tìm ra ai là kẻ đã làm rò rỉ nhận dạng của Valerie Plame, một đặc vụ ngầm của CIA.

Việc chỉ định đó do chính ông James Comey, lúc bấy giờ đang giữ chức Thứ trưởng Tư pháp thực hiện. Ông Comey đã trao quyền lực tuyệt đối cho ông Fitzgerald để thực hiện cuộc điều tra, làm tăng cường tính độc lập của vị cố vấn đặc biệt này.