Chuyên gia: NHNN điều hành tỷ giá linh hoạt

PGS.TS Đào Văn Hùng.

Trong 9 tháng đầu năm tỷ giá và thị trường ngoại tệ nhìn chung ổn định. Tỷ giá giảm nhanh trong tháng 1 rồi tương đối ổn định trên mặt bằng tỷ giá mua của NHNN (22.300 VND/USD), tâm lý găm giữ ngoại tệ giảm mạnh, tỷ lệ đô la hóa giảm, NHNN mua được lượng lớn ngoại tệ, đưa dự trữ ngoại hối lên mức kỷ lục. Thanh khoản thị trường tốt.

Tuy nhiên, từ đầu tháng 10 trở lại đây, đặc biệt là sau khi kết quả bầu cử tổng thống Mỹ được công bố từ ngày 9/11/2016 tỷ giá có xu hướng tăng nhẹ, đến ngày 15/11/2016 đã xoay quanh mức 22.350 VND/USD.

Vậy tỷ giá tăng xuất phát từ nguyên nhân kinh tế hay chỉ là yếu tố tâm lý? Xung quanh vấn đề này phóng viên đã trao đổi với PGS.TS Đào Văn Hùng, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển (Bộ Kế hoạch & Đầu tư).

PV: Ông đánh giá thế nào cách thức điều hành tỷ giá của NHNN thời gian qua?

PGS.TS Đào Văn Hùng: Cách thức điều hành tỷ giá của NHNN thời gian qua là khá linh hoạt, phù hợp với cung-cầu ngoại tệ trong nước và diễn biến trên thị trường quốc tế.

Đặc biệt với cách thức điều hành theo tỷ giá trung tâm linh hoạt như hiện nay, tỷ giá không còn bị chi phối bởi yếu tố tâm lý như trước đây.

Bên cạnh hiệu quả của cách thức điều hành tỷ giá mới và các biện pháp điều hành khác của NHNN thì tỷ giá cũng được hỗ trợ bởi cung- cầu trong nước tương đối thuận lợi. Nguồn cung ngoại tệ khá dồi dào nhờ cán cân thương mại 10 tháng đầu năm thặng dư 3,2 tỷ USD, FDI thực hiện 10 tháng đạt 12,7 tỷ USD (tăng 7,6% so với cùng kỳ 2015).

Tỷ giá cũng được hỗ trợ bởi một lượng cung ngoại tệ đáng kể từ trong nước, đó là nguồn ngoại tệ do tổ chức, cá nhân tích trữ thời gian trước đây được giải phóng, bán cho tổ chức tín dụng (TCTD) trong bối cảnh tâm lý đầu cơ, găm giữ ngoại tệ giảm mạnh, lòng tin vào giá trị VND được tăng cường.

Thưa ông, Tỷ giá tăng nhẹ trong vài ngày qua có phải do yếu tố tâm lý, kỳ vọng các chính sách của ông Trump?

PGS.TS Đào Văn Hùng: Về cầu ngoại tệ, thị trường tiếp tục phát sinh các nhu cầu ngoại tệ thông thường phục vụ hoạt động của nền kinh tế, tuy nhiên cầu do yếu tố tâm lý không còn như trước đây, thể hiện qua diễn biến tâm lý thị trường khá ổn định trước biến động trên thị trường quốc tế trong những tháng đầu năm, ngay cả sau sự kiện Brexit, tỷ giá có tăng nhưng không nhiều và sau 2 ngày đã ổn định trở lại.

Tỷ giá tăng nhẹ trong vài ngày qua, theo tôi chủ yếu là do tác động của việc đồng USD trên thị trường quốc tế tăng giá mạnh do kỳ vọng các chính sách của ông Trump sẽ làm tăng chi tiêu, kích thích tăng trưởng kinh tế và thúc đẩy Fed tăng lãi suất.

Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy cung cầu ngoại tệ trên thị trường hiện vẫn diễn ra bình thường, các nhu cầu ngoại tệ hợp pháp của khách hàng được đáp ứng đầy đủ và không có nhu cầu đột biến. Do đó, tỷ giá cũng không có áp lực gì lớn.

Thời gian, đồng USD tăng giá liên tục, đồng tiền của các nền kinh tế mới nổi trong khu vực giảm giá mạnh trước khả năng Fed tăng lãi suất cuối năm nay.

Tuy nhiên, tác động của việc này đến thị trường ngoại tệ của Việt Nam theo tôi là không lớn do độ mở của thị trường tài chính nước ta thấp hơn nhiều nước trong khu vực, quy mô luồng vốn nóng vào Việt Nam rất nhỏ so với tổng quy mô các luồng vốn nên tác động thực tế không nhiều.

Bên cạnh đó, mặc dù gần đây nhiều đồng tiền của các nước đối tác thương mại lớn của Việt Nam giảm giá mạnh nhưng tính từ đầu năm thì trừ đồng Nhân dân tệ, hầu hết đồng tiền khác đều tăng giá.

Do đó, nếu tính về tổng thể trong tương quan giá trị với các đồng tiền của các nước đối tác thương mại lớn nói chung thì tỷ giá USD/VND như hiện nay là phù hợp và không gây bất lợi cho cạnh tranh thương mại.

Theo yếu tố mùa vụ, cầu ngoại tệ thường tăng vào giai đoạn cuối năm, vậy tỷ giá có biến động không thưa ông?

PGS.TS Đào Văn Hùng: Trong những tháng cuối năm, nguồn cung ngoại tệ tiếp tục thuận lợi nhờ dòng vốn FDI vào Việt Nam, hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài vào các doanh nghiệp Nhà nước lớn tiếp tục được giải ngân...

Về phía cầu, theo yếu tố mùa vụ cầu ngoại tệ thường tăng vào giai đoạn cuối năm, tuy nhiên năm nay khả năng cầu ngoại tệ không tăng mạnh như mấy năm trước do xu hướng xuất siêu trong năm nay.

Bên cạnh đó, trường hợp Fed thực hiện tăng lãi suất vào tháng 12 thì tác động tới Việt Nam là không lớn do vốn đầu tư vào Việt Nam chủ yếu là vốn FDI dài hạn, dòng vốn đầu tư gián tiếp chiếm tỷ trọng rất nhỏ nên tác động không đáng kể; mặt khác,với cơ chế tỷ giá trung tâm linh hoạt như hiện nay thì các tác động bất lợi từ thị trường thế giới sẽ được giảm thiểu. Quan trọng hơn là với các giải pháp điều hành linh hoạt của NHNN, tình trạng đầu cơ găm giữ ngoại tệ tiếp tục giảm, qua đó hỗ trợ nguồn cung cho thị trường và do vậy tỷ giá về cơ bản sẽ không có biến động lớn trong giai đoạn cuối năm.

Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia cũng vừa công bố báo cáo tình hình kinh tế tháng 10 và 10 tháng đầu 2016, với dự báo lạc quan về ổn định trên thị trường ngoại hối.Báo cáo điểm lại, sau một thời gian dài duy trì khá ổn định và ít biến động, kể từ giữa tháng 8, tỷ giá trung tâm liên tục được điều chỉnh tăng, tính đến 26/10, được niêm yết ở mức 22.030 VND/USD, tăng khoảng 0,6% so với đầu năm.

Trong khi đó, tỷ giá ngân hàng thương mại và thị trường phi chính thức tiếp tục duy trì và giữ vững sự ổn định. Tỷ giá bán tại nhiều ngân hàng thương mại phổ biến vào khoảng 22.330 - 22.350 VND/USD. Chỉ số CDS có xu hướng giảm nhẹ và tỷ giá kỳ hạn NDF không có nhiều thay đổi so với tháng trước cho thấy kỳ vọng vào tỷ giá hiện đang khá ổn định.

Nguồn cung ngoại tệ hiện đang khá dồi dào, trong khi đó các quốc gia tiếp tục các chương trình kích thích kinh tế và nới lỏng chính sách tiền tệ, cũng như định hướng thận trọng trong các chính sách của FED, thị trường ngoại hối không có áp lực trong các tháng cuối năm.

Xin cám ơn ông!