Cụm công nghiệp Mẫn Xá, nỗi lo làng nghề nấu nhôm thứ hai

Nhằm giảm thiểu ô nhiễm môi trường làng nghề tái chế nhôm Mẫn Xá, làng nghề tái chế nhôm lớn nhất miền Bắc, đầu năm 2015, UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành Quyết định số 478/QĐ-UBND về việc thành lập Cụm công nghiệp Làng nghề Mẫn Xá (xã Văn Môn, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) do Công ty CP Tập đoàn Hanaka làm nhà đầu tư, với diện tích 29,6 hecta.

Thiếu nhà máy xử lý nước thải vẫn vô tư mở xưởng, đốt lò nấu nhôm

Theo đó, khi Cụm công nghiệp (CCN) đi vào hoạt động sẽ thu hút các cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ trong làng nghề tái chế nhôm Mẫn Xá.

Đi kèm với đó là giấc mơ của nhiều thế hệ người làng nghề nấu nhôm thải lớn nhất miền Bắc, là giảm thiểu ô nhiễm môi trường, được sống sạch, hít thở không khí trong lành… sẽ thành hiện thực.

Tuy nhiên, cho tới nay, 6 năm trôi qua, người dân làng nghề Mẫn Xá vẫn phải sống chung với vấn nạn ô nhiễm. Một trong những lý do là dự án CCN Làng nghề Mẫn Xá được quy hoạch theo kiểu nửa vời, không thể xử lý triệt để thực trạng ô nhiễm môi trường.

Bằng chứng là, trong khi dự án CCN Làng nghề Mẫn Xá còn dang dở, hạ tầng mới xong hạng mục đường, điện, hệ thống cấp thoát nước. Vẫn còn thiếu các phần hạng mục như nhà máy xử lý nước thải tập trung, bãi đỗ xe, khu tập kết chất thải nhưng đã có nhiều hộ kinh doanh đi vào sản xuất với đầy đủ nhà xưởng, lò nấu nhôm phế liệu cho ra thành phẩm.

Có mặt tại CCN Làng nghề Mẫn Xá trong những ngày đầu tháng 4, theo ghi nhận của PV Đại Đoàn Kết online, tiến độ san nền, làm móng xây dựng nhà xưởng, lắp lò nấu nhôm được các hộ kinh doanh đẩy nhanh.

Mỗi nhà xưởng ở đây thường có diện tích sản xuất lên tới hơn nghìn mét vuông. Và nhiều nhà xưởng đã đi vào hoạt động, cho ra lò nhiều mẻ nhôm thành phẩm.

Trong số này có thể kể tên Công ty TNHH Nhôm Tuấn Thành. Và theo nhiều hộ làm nghề nơi, Công ty TNHH Nhôm Tuấn Thành là cơ sở nấu nhôm lớn nhất nhì làng nghề Mẫn Xá. Với công xuất lò nấu lên tới cả chục tấn nhôm phế thải mỗi ngày.

Điều này cũng đồng nghĩa với việc môi trường CCN Làng nghề Mẫn Xá bị ảnh hưởng, bị tác động xấu.

Và theo tìm hiểu của PV Đại Đoàn Kết online, hiện toàn bộ lượng nước thải chưa qua xử lý của những hộ nấu nhôm trong CCN Làng nghề Mẫn Xá đều được xả thẳng ra kênh mương nội đồng, trước khi đấu nối, dẫn tới sông Ngũ Huyện Khê.

Chưa kể, lượng bụi lò, xỉ lò phát sinh trong quá trình sản xuất, cũng được các hộ tập kết ngay phía ngoài lối đi chung của CCN. Và cứ vậy, mỗi đợt gió thổi qua, mùi hôi, ắc, rồi bụi xỉ lò lại được dịp bay tứ phía.

Khi được hỏi, nhiều chủ hộ kinh doanh thẳng thắn thừa nhận, do phía chủ đầu tư chưa xây dựng khu tập kết chất thải, nên buộc lòng họ phải để bừa như vậy.

Lập biên bản chủ đầu tư Hanaka

Theo tìm hiểu của chúng tôi, do việc xây dựng hạ tầng, kỹ thuật của dự án chưa hoàn thành, do vậy mà CCN Làng nghề Mẫn Xá không đủ điều kiện để giao dịch, nói cách khác là giao đất cho những hộ kinh doanh thuê để mở nhà xưởng, lò nấu nhôm phế liệu.

Nhưng trên thực tế thì chủ đầu tư, Công ty CP Tập đoàn Hanaka đã hoàn thành rất nhiều giao dịch phân lô cho thuê.

Trước thực trạng trên, ngày 12/5/2020, UBND xã Văn Môn đã có báo cáo gửi lên UBND huyện Yên Phong.

Mãi cho tới ngày 17/3/2021, Phòng Kinh tế Hạ tầng của huyện Yên Phong mới tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính về lĩnh vực trật tự xây dựng đối với Công ty CP Tập đoàn Hanaka với 3 hành vi gồm: Kinh doanh bất động sản mà bất động sản đó không đảm bảo đầy đủ các điều kiện theo quy định hoặc không được phép đưa vào kinh doanh theo quy định; khởi công xây dựng khi chưa đủ điều kiện theo quy định và vi phạm quy định về trật tự xây dựng.

Qua tìm hiểu, CCN Làng nghề Mẫn Xá được chủ đầu tư là Công ty CP Tập đoàn Hanaka chia thành 600 lô đất bao gồm: 400 lô dành cho người dân làng nghề nấu nhôm Mẫn Xá thuê làm xưởng tái chế nhôm. Còn lại 200 lô được dành cho thuê làm các dịch vụ khác. Hiện đã có 200 lô được các hộ thuê làm lò nấu tái chế nhôm.

Theo ông Lưu Xuân Hùng, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường (Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Ninh), hạng mục nhà máy xử lý nước thải tập trung là một trong những điều kiện bắt buộc khi thành lập và xây dựng CCN Làng nghề Mẫn Xá.

Do vậy, khi những hộ kinh doanh thuê đất của CCN đi vào sản xuất, mà nhà máy xử lý nước thải này chưa hoạt động, cái sai thuộc về chủ đầu tư. Về vụ việc này, ông Hùng cho biết, phía Chi cục Bảo vệ Môi trường sẽ tiến hành kiểm tra, xử lý đúng theo quy định của pháp luật.

Trong khi đó, trao đổi về thực trạng nước thải từ CCN Làng nghề Mẫn Xá chưa qua xử lý xả trực tiếp ra kênh mương nội đồng, trước khi dẫn tới sông Ngũ Huyện Khê, ông Nguyễn Hoàng Gia, Chủ tịch UBND xã Văn Môn cho hay, sông Ngũ Huyện Khê không nằm trên địa bàn xã ông.

Và ông Gia hứa sẽ cho nắm bắt rồi thông tin lại.

Có thể thấu hiểu với nỗi lo của người dân nơi đây, khi mà dự án CCN Làng nghề Mẫn Xá còn dang dở, nhãn tiền nguy cơ ô nhiễm môi trường, tạo thêm một làng nghề lấu nhôm Mẫn Xá thứ hai. Thì tình trạng đổ xỉ lò trái phép vẫn diễn ra công khai và thường xuyên ở làng nghề nấu nhôm Mẫn Xá (nằm cách CCN vài trăm mét) mà không có một đơn vị nào kiểm tra giám sát.

Từ đây, trên địa bàn xã Văn Môn tồn tại lượng chất thải rắn công nghiệp khổng lồ, ước khoảng lên tới hơn… 300.000 tấn. Và trên thực tế, con số này sẽ còn tăng trong thời gian tới.

Bởi theo tính toán của Sở Tài nguyên và Môi trường Bắc Ninh, hơn 300 lò nấu nhôm ở làng nghề tái chế nhôm lớn nhất miền Bắc là Mẫn Xá, mỗi ngày đổ thải ra môi trường khoảng 80 tấn xỉ lò.