Cuộc chiến chống maphia ma túy: Đất nước Mexico rung động

Ngày 8/1, Bộ trưởng Quốc phòng Mexico, tướng Luis Cresencio Sandoval cho biết, Ovidio Guzman - biệt danh "El Raton" (Chuột), 32 tuổi là con trai của trùm ma túy Joaquin "El Chapo" Guzman đang bị giam tại Mỹ, từ năm 2017. El Chapo (cha của Ovidio), từng trốn khỏi nhà tù Altiplano vào ngày 11/7/2015 thông qua một đường hầm dài hơn 1km, bằng một chiếc xe gắn máy chạy trên đường ray.

Sau khi bị bắt ở thành phố Culiacan (Tây Bắc Mexico), Ovidio được đưa tới thủ đô Mexico City trên một chiếc máy bay quân sự trang bị vũ khí hạng nặng và bị biệt giam tại nhà tù liên bang Altiplano, nơi được bảo đảm an ninh tối đa.

“Đây là kết quả của 6 tháng theo dõi Ovidio, người đã thay cha mình điều hành các hoạt động của băng nhóm tội phạm khét tiếng Sinaloa” - tướng Sandoval cho biết.

Ngay sau vụ bắt giữ Ovidio, được coi là “ông chủ nhỏ”, tiếng súng và các vụ đốt phá do băng nhóm Sinaloa gây ra để trả đũa và gây sức ép lên chính quyền đã làm rung chuyển Culiacan, nơi sinh sống của 800.000 dân. Trong ngày 6/1, Thống đốc Ruben Rocha của bang Sinaloa cho biết, ít nhất 18 người đã thương vong. Các trường học đóng cửa cùng các sự kiện thể thao ở Culiacan cũng bị hủy bỏ.

Tuy nhiên, tới ngày 8/1, đã có tới 29 người bị tình nghi là thành viên băng Sinaloa và 10 quân nhân thiệt mạng trong làn sóng bạo lực. Một đại tá chỉ huy tiểu đoàn bộ binh cũng nằm trong số những người thiệt mạng. 35 binh sĩ khác bị thương do trúng đạn phải vào bệnh viện cấp cứu.

Băng nhóm Sinaloa là một trong những băng nhóm “quyền lực” nhất ở Mexico. Mỹ cáo buộc băng nhóm này đưa fentanyl, một loại ma túy tổng hợp mạnh hơn heroin khoảng 50 lần, vào các cộng đồng dân cư. Nhóm này sở hữu gần 10 phòng thí nghiệm fentanyl ở Sinaloa cũng như phân phối cocaine và cần sa không chỉ tại Mexico mà còn tràn sang Mỹ.

Trong một hành động được coi là trả thù và giải cứu “ông chủ nhỏ” Ovidio, nhóm maphia ma túy Sinaloa đã dùng cả súng 12,7mm bắn vào binh lính và máy bay ở thành phố Culiacan. Trong khi đó, trực thăng vũ trang của quân đội nã súng từ trên cao xuống nhằm yểm trợ lực lượng dưới mặt đất.

Trong một diễn biến mới nhất, Mexico đã ra lệnh hoãn dẫn độ Ovidio sang Mỹ, nhằm chấm dứt bạo động vũ trang từ những hành động trả đũa của băng nhóm Sinaloan. Lệnh này được một thẩm phán liên bang ở Mexico City ký, kèm điều kiện không cho Ovidio liên lạc với người thân và luật sư. Trong khi đó, Mỹ đang tìm cách dẫn độ Ovidio sang nước này để truy tố về tội buôn bán ma túy trái phép.

Cùng với việc “ông chủ nhỏ” Ovidio bị bắt giam, một trùm băng đảng khác là “EL Neto” bị lực lượng an ninh Mexico bắn chết, 4 ngày sau khi trốn khỏi một nhà tù trong cuộc vượt ngục bạo lực.

"El Neto", tên đầy đủ là Ernesto Alfredo Pinon de la Cruz, tay súng hàng đầu của băng đảng "Los Mexicles", đã trốn thoát cùng 29 tù nhân khác trong một vụ cướp ngục táo bạo. Những kẻ tấn công sử dụng xe bọc thép lao vào nhà tù ở thành phố Ciudad Juarez ngay ngày đầu năm mới 2023, khiến ít nhất 19 người, gồm quản giáo và tù nhân thiệt mạng.

Đây được xem là một trong những vụ vượt ngục đẫm máu nhất ở Mexico những năm gần đây. Cảnh sát và lực lượng an ninh sau đó mở chiến dịch truy lùng quy mô lớn. Theo giới chức, ít nhất 7 người, trong đó có cảnh sát, đã thiệt mạng trong cuộc đối đầu khác khi truy tìm nhóm tù nhân vượt ngục.

Đáng chú ý, sau khi giới chức liên bang được triển khai đến bang Chihuahua để lập lại trật tự, họ đã phát hiện các tù nhân lập "khu vực VIP" trong nhà tù bang để cất giấu ma túy và tiền.

Ngay sau đó, Công tố viên bang Chihuahua thông báo người đứng đầu nhà tù thành phố Ciudad Juarez đã bị cách chức, tạm giam để điều tra cùng những người khác liên quan.

Trong vụ trả đũa của băng nhóm maphia ma túy Sinaloa, một máy bay chở khách Mexico đã trúng đạn. Đó là chiếc máy bay phiên hiệu AM165 của Aeromexico.

"Ngay lúc máy bay tăng tốc để cất cánh, chúng tôi nghe tiếng súng rền vang. Chúng tôi vội vàng nằm xuống sàn khoang" - hành khách David Tellez, 42 tuổi, kể lại thời điểm chuyến bay AM165 của hãng hàng không Aeromexico chuẩn bị rời thành phố Culiacan để đến thủ đô Mexico City. Tellez kể rằng ngay lúc AM165 chuẩn bị cất cánh thì hàng loạt phi cơ quân đội lại hạ cánh xuống đường băng. "Bố ơi, một máy bay tấn công kìa" - một trong ba đứa con của Tellez kêu lên trong tiếng súng của nhóm maphia Sinaloa.

Tới ngày 8/1, tình hình tuy đã dịu bớt nhưng trên các tuyến đường ở thành phố Culiacan cảnh sát, binh lính vẫn trong tư thế sẵn sàng chiến đấu. Cuộc bạo loạn vũ trang lần này do băng nhóm maphia ma túy gây ra hòng gây sức ép lên chính quyền ở Mexico được cho là “lịch sử” trong vòng 50 năm.