Đe cho sợ

Nói có sách, mách có chứng. Đơn cử như việc Công ty CP Hòn Tằm biển Nha Trang vi phạm trật tự xây dựng, “băm nát” đảo Hòn Tằm (vịnh Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa). Công ty CP Hòn Tằm biển Nha Trang đã chiếm đất và xây dựng trái phép nhiều hạng mục công trình bê tông cốt thép với tổng diện tích gần 3.000 m2. Ấy vậy mà các cơ quan chức năng của tỉnh Khánh Hòa “không thấy”. Chỉ đến khi báo chí vào cuộc phản ánh, lúc đó chính quyền tỉnh này mới xử phạt vi phạm hành chính với mức 40 triệu đồng.

Một ví dụ khác. Theo quy hoạch được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, Dự án Khu biệt thự cao cấp Ocean View Nha Trang được quy hoạch 69 lô biệt thự, mật độ xây dựng 40-60%, chiều cao tối đa 3 tầng. Vậy nhưng, ở 22 lô biệt thự, chủ đầu tư lại xây dựng với mật độ 80-100%, chiều cao 5-8 tầng. Điều lạ lùng là chủ đầu tư đã xây sai phép gần gấp đôi cả về mật độ xây dựng và chiều cao được phê duyệt, nhưng chính quyền địa phương từ cấp xã, huyện, đến tỉnh đều “không biết” nên nó cứ tự do mọc lên.

Tất nhiên, năm 2019, UBND tỉnh Khánh Hòa cũng đã ban hành một số quyết định xử phạt vi phạm hành chính và quyết định cưỡng chế, buộc tháo dỡ phần sai phép, nhưng đến nay các biệt thự này vẫn cứ ngang nhiên tồn tại. Dư luận đặt câu hỏi, một người dân dựng cái chòi cột gỗ, vách quây và mái bằng tôn, rộng có 18m2 vì sao bị chế tài nghiêm khắc đến vậy, trong khi các doanh nghiệp ngang nhiên vi phạm nghiêm trọng, thậm chí rất nghiêm trọng lại được “ngó lơ”?

Nhiều người cho rằng, sở dĩ ông Khoát bị “làm nghiêm” là do không chịu “ngoan ngoãn” nhận số tiền 18 triệu đồng đền bù cho mảnh đất hơn 4.800 m2, mà lại dám làm đơn khiếu nại quyết định thu hồi đất của UBND tỉnh Khánh Hòa. Còn các doanh nghiệp được nương nhẹ là vì nếu làm nghiêm, họ tự ái không đầu tư ở tỉnh nữa thì làm sao thu ngân sách đây? Đó là lý do dù thu hồi đất của ông Khoát và giao cho Công ty TNHH Hoàn Cầu từ lâu, nhưng đến nay doanh nghiệp này chưa triển khai bất cứ hạng mục gì.

Tại Điểm g, Khoản 1, Điều 48, Luật Đầu tư quy định, sau 12 tháng chủ đầu tư không triển khai dự án theo tiến độ đã cam kết sẽ bị thu hồi. Tại Điều 46, Luật Đầu tư quy định cho phép giãn tiến độ (chậm) một số dự án nhưng không được quá 24 tháng. Chiếu theo các quy định này, lẽ ra UBND tỉnh Khánh Hòa phải thu hồi đất đã giao cho Công ty TNHH Hoàn Cầu, chấm dứt Dự án đầu tư xây dựng Khu du lịch và giải trí Nha Trang. Điều đó có nghĩa ông Khoát không vi phạm quy hoạch và không xâm phạm đất dự án.

Mặt khác, theo quy định tại điểm k, khoản 2, Điều 89, Luật Xây dựng 2014 (Luật Xây dựng sửa đổi, bổ sung 2020 chưa có hiệu lực thi hành), công trình xây dựng ở nông thôn thuộc khu vực chưa có quy hoạch phát triển đô thị và quy hoạch chi tiết xây dựng được duyệt; nhà ở riêng lẻ ở nông thôn..., thì không phải xin phép xây dựng. Vì thế, các cấp chính quyền của tỉnh Khánh Hòa thậm chí còn không thể xử phạt hành chính ông Khoát về hành vi xây dựng không phép (tối đa 50 triệu đồng), đừng nói tới 55 triệu đồng.

Vậy là ngay chính UBND tỉnh Khánh Hòa cũng chưa tuân thủ các quy định của pháp luật (Luật Đầu tư), sao có thể làm gương cho công dân được? Hơn nữa, nếu UBND tỉnh Khánh Hòa tuân thủ đúng quy định của pháp luật, thì ông Khoát lại trở thành không vi phạm pháp luật, cớ sao lại bị xử phạt hành chính? Nếu không nói đến việc UBND tỉnh Khánh Hòa xử phạt chưa chuẩn, chỉ riêng câu hỏi dư luận đặt ra: Vì sao doanh nghiệp vi phạm nghiêm trọng lại chỉ bị “phủi bụi”, e rằng cơ quan này cũng không trả lời được!

Việc một số cơ quan quản lý nhà nước không cần xem xét kỹ các quy định của pháp luật, thiếu thận trọng, ỷ thế quyền hành trong tay cứ việc “đè” người dân ra xử phạt khiến dư luận vô cùng bức xúc. Còn nhớ năm 2016, ông Nguyễn Văn Bỉ (ở huyện Bình Chánh, TP HCM, người cho ông Nguyễn Văn Tấn thuê đất mở quán cà phê “Xin chào”) do dựng chòi vịt 35 m2, hết bị chính quyền phạt hành chính, đến bị công an huyện Bình Chánh khởi tố tội vi phạm các quy định về quản lý nhà ở, rồi sau đó buộc phải đình chỉ vụ án.

Không cần phải “đe” thì vốn dĩ người dân đã rất sợ “đáo tụng đình”, ngại bị các cơ quan như chính quyền, VKS, Công an... “hỏi thăm”. Vậy nên các cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan tố tụng cần hết sức cẩn trọng trong các quyết định xử lý của mình, tránh việc thiên vị “bên khinh, bên trọng” gây mất niềm tin.