Hàng loạt sai phạm tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm

Kết luận của TTCP chỉ rõ, hàng loạt các sai phạm nghiêm trọng trong việc chấp hành pháp luật trong quy hoạch, quản lý sử dụng đất đai, quản lý đầu tư xây dựng. TTCP kiến nghị thu hồi hàng chục nghìn tỷ đồng và xác định sai phạm thuộc trách nhiệm của lãnh đạo UBND TP HCM và các sở, ngành như: Tài chính, Tài nguyên-Môi trường và Ban Quản lý KĐTM mới Thủ Thiêm.

Sử dụng đơn giá không đúng, nhà thầu hưởng lợi

Cơ quan thanh tra cho rằng, các cơ quan chức năng liên quan của thành phố đã đề xuất và được Thường trực Thành ủy, UBND thành phố phê duyệt chi phí đầu tư bình quân cho 1m2 đất thương mại, dịch vụ, nhà ở là 26 triệu đồng/m2, chênh lệch giảm khoảng 50% so với đơn giá đã được các sở, ngành đề xuất ban đầu với lý do loại bớt một số chi phí cho các hạng mục công trình đã được phê duyệt quy hoạch có tổng giá trị là 17.042 tỷ đồng là không đầy đủ và không đúng quy định.

Toàn bộ quỹ đất trong KĐTM Thủ Thiêm là 221,68 ha được tạo ra bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước, nhưng UBND Thành phố đã sử dụng chủ yếu để thanh toán đối ứng cho các dự án BT được chỉ định nhà đầu tư, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính KĐTM Thủ Thiêm, không thông qua hình thức đấu thầu dự án hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không qua đấu giá quyền sử dụng đất là vi phạm các quy định về đấu thầu và quản lý sử dụng đất đai.

“Như vậy, UBND thành phố đã sử dụng đơn giá bằng chi phí đầu tư bình quân là 26 triệu đồng/m2 không đầy đủ, thiếu chính xác, không đúng quy định làm giá tối thiểu để tính tiền sử dụng đất thanh toán đối ứng cho các dự án BT, nhất là các dự án đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ cho chính KĐTM Thủ Thiêm đã được chỉ định nhà đầu tư, hoặc giao đất có thu tiền sử dụng đất không thông qua hình thức đấu giá đất theo quy định. Từ đó, các nhà đầu tư được hưởng lợi do chênh lệch giá đất lớn từ việc được đầu tư hạ tầng kỹ thuật chính theo hình thức hợp đồng BT”- TTCP kết luận.

Cũng theo Kết luận thanh tra, tại dự án BT 4 tuyến đường chính, UBND Thành phố chấp thuận chủ trương chỉ định giao cho Công ty CP Đại Quang Minh là Nhà đầu tư Dự án BT khi chưa yêu cầu Nhà đầu tư lập hồ sơ đề xuất và đánh giá các tiêu chuẩn về kinh nghiệm, chưa đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư… là chưa thực hiện đúng quy định về đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

Thay nhà đầu tư nhưng không báo cáo Thủ tướng

Kết luận thanh tra cũng chỉ rõ, tại Dự án BT Cầu Thủ Thiêm 2, UBND thành phố trình và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận cho chỉ định Nhà đầu tư, theo đó, UBND thành phố đã có chủ trương chọn Vinaconex làm chủ đầu tư thực hiện dự án, nhưng sau đó, giao cho Công ty CP Đại Quang Minh, đồng thời, thay đổi quy mô cầu từ 4 thành 6 làn xe nhưng không báo cáo Thủ tướng Chính phủ là không thực hiện đúng quy định.

TTCP cũng phát hiện, việc lựa chọn nhà đầu tư là Công ty CP Đại Quang Minh khi chưa có Báo cáo nghiên cứu khả thi được duyệt, chưa xem xét kỹ đến các điều kiện về năng lực, kinh nghiệm.

UBND thành phố phê duyệt Dự án với tổng mức đầu tư là 4.260.116 triệu đồng, qua thanh tra phát hiện một số khoản chi phí không đúng quy định với tổng giá trị 252.891,830 triệu đồng.

Đối với các dự án đối ứng với dự án BT, UBND thành phố đã chấp thuận sử dụng quỹ đất sạch trong KĐTM Thủ Thiêm để cân đối, thanh toán cho các dự án BT nhưng không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất hoặc tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư là không đúng quy định của Luật Đất đai và Luật Đấu thầu.

Việc UBND thành phố ký Hợp đồng BT với Công ty CP Đại Quang Minh, trong đó, xác định giá trị quyền sử dụng đất các khu đất đối ứng để thanh toán Hợp đồng BT là 12.490.687 triệu đồng khi chưa có chứng thư thẩm định giá, chưa có quyết định phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất của UBND thành phố là không đúng quy định. Dẫn đến, chênh lệch giảm tiền sử dụng đất 3.901 tỷ đồng so với giá trị đã được UBND Thành phố thẩm định, phê duyệt trước đó, nguy cơ thiệt hại ngân sách Nhà nước.

Đối với khu tái định cư 38,4 ha thuộc KĐTM Thủ Thiêm, TTCP nêu rõ, tại thời điểm thanh tra, trong 4 dự án đầu tư xây dựng khu tái định cư, có 3 dự án được các nhà đầu tư xây dựng hoàn thành, bàn giao và thanh toán với UBND Thành phố để bố trí tái định cư. Hiện nay, do chưa bố trí tái định cư nên UBND thành phố tiếp tục cho đấu giá để chuyển sang nhà ở thương mại. Còn lại 1 dự án 1.330 căn hộ đã được nhà đầu tư thay đổi thiết kế từ nhà ở tái định cư sang nhà ở thương mại, chuyển nhượng cho người sử dụng 1.122/1.228 căn hộ, đồng thời, UBND Thành phố đã thanh lý hợp đồng đầu tư xây dựng khu tái định cư khi chưa có ý kiến chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ về việc giao đất là không đúng quy định Luật Đất đai.

Theo TTCP, việc UBND thành phố đã phê duyệt và điều chỉnh Dự án bồi thường giải phóng mặt bằng và tái định cư trị giá 38.679.446 triệu đồng là không đúng thẩm quyền. Việc tạm ứng, quản lý, sử dụng nguồn vốn ngân sách chưa đúng với quy định. Không hoàn trả tạm ứng hàng năm theo Luật Ngân sách với tổng giá trị 26.315.905 triệu đồng, theo đó, không tính lãi trên khoản tạm ứng từ ngân sách vào chi phí đầu tư bình quân khoảng 10.503.765 triệu đồng.

Theo báo cáo của UBND TP Hồ Chí Minh về đánh giá tổng quan cân đối vốn khi đầu tư KĐTM Thủ Thiêm và kết quả thanh tra tổng chi phí phải trả là 83.335.879 triệu đồng. Tổng thu dự kiến đến thời điểm hiện nay là 74.601.480 triệu đồng. “Như vậy, việc đầu tư KĐTM Thủ Thiêm còn mất cân đối vốn khoảng 8.734.399 triệu đồng” - TTCP kết luận.

Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Ảnh: TL.

Chuyển Kết luận đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương

Căn cứ kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, UBND TP Hồ Chí Minh thực hiện thu hồi và hoàn trả ngay khoản tiền đã tạm ứng từ ngân sách nhà nước không đúng quy định đã đầu tư cho KĐTM Thủ Thiêm đến thời điểm 30/9/2018 là 26.315.905 triệu đồng. Đồng thời, sớm có giải pháp huy động các nguồn vốn hợp pháp để trả nợ các khoản vay ngân hàng đã đầu tư cho KĐTM Thủ Thiêm là 4.286.225 triệu đồng.

UBND thành phố thu hồi về ngân sách nhà nước khoản tiền sử dụng đất dự kiến thanh toán cho các dự án BT bổ sung đối với Công ty Đại Quang Minh là 1.800.529 triệu đồng và lãi suất chậm nộp từ khi phát sinh đến nay.

Giao cho Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với các bộ, UBND thành phố và TTCP thực hiện xác định đúng chi phí đầu tư bình quân đối với diện tích đất sạch mà nhà nước đã dùng tiền ngân sách để đền bù, giải phóng mặt bằng, đầu tư hạ tầng KĐTM Thủ Thiêm, trên cơ sở đó, làm mức giá khởi điểm để đấu giá quyền sử dụng đất và lựa chọn nhà đầu tư dự án theo quy định.
Về xử lý trách nhiệm, TTCP kiến nghị giao UBND TP Hồ Chí Minh chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân thuộc thẩm quyền. Đặc biệt, TTCP chuyển Kết luận thanh tra đến Ủy ban Kiểm tra Trung ương để xem xét, xử lý theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân thuộc diện Bộ Chính trị và Ban Bí thư quản lý có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm được nêu trong Kết luận thanh tra.

Trong quá trình xử lý về trách nhiệm và kinh tế sau thanh tra, nếu không khắc phục được hoặc khắc phục không triệt để các vi phạm về kinh tế gây thiệt hại tài sản nhà nước trước ngày 31/12/2019 thì chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xem xét, xử lý theo quy định của pháp luật.