Xi măng Sông Lam 'dính' hàng loạt sai phạm

Nhà máy xi măng Sông Lam ở xã Bài Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An.

Theo Kết luận thanh tra, Đối với Công ty Cổ phần xi măng Sông Lam được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp 2 Giấy phép khai thác khoáng sản cho phép khai thác đá vôi và đá sét trên tổng diện tích khai thác hơn 84 ha làm nguyên liệu sản xuất xi măng tại 3 xã Bài Sơn, Hồng Sơn, Văn Sơn thuộc huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. Qua thanh tra, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã phát hiện nhiều vi phạm. Cụ thể, Công ty này chưa hoàn thành việc thuê đất để khai thác khoáng sản theo quy định. Sau 12 tháng kể từ ngày giấy phép có hiệu lực, công ty chưa tiến hành xây dựng cơ bản mỏ. Công ty cũng chưa hoàn thành việc xin giấy phép khai thác khoáng sản ở khu vực có dự án đầu tư xây dựng công trình. Thậm chí, đơn vị chưa nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản về sản lượng đã khai thác và sử dụng thực tế hàng năm trong quá trình thu hồi khoáng sản ở khu vực có dự án đầu tư xây dựng theo quy định.

Tương tự, Công ty cổ phần Xi măng Sông Lam 2 được Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công thương) cấp 2 giấy phép khai thác khoáng sản cho phép khai thác đá vôi xi măng và đá sét trên tổng diện tích 18 ha để làm nguyên liệu sản xuất xi măng tại mỏ Bắc Kim Nhan, xã Hội Sơn, huyện Anh Sơn. Kết luận thanh tra chỉ rõ, Công ty CP Xi măng Sông Lam 2 chưa hoàn thành việc điều chỉnh giấy phép khai thác khoáng sản sau khi có sự thay đổi tên tổ chức khai thác khoáng sản theo quy định. Thiết kế mỏ đá vôi Bắc Kim Nhan lập, phê duyệt có một số nội dung chưa phù hợp với giấy phép khai thác khoáng sản được cấp.

Tại thời điểm kiểm tra một số vị trí khai thác có chiều cao tầng khai thác, góc nghiêng sườn tầng khai thác đã vượt mức so với tính toán trong thiết kế mỏ đã được phê duyệt. Tại khai trường có một số vị trí đá treo sau nổ mìn, vị trí dễ trượt lở có nguy cơ mất an toàn.

Đáng chú ý, doanh nghiệp này khai thác vượt công suất được phép khai thác năm 2016, 2017 và 2018 quy định trong giấy phép khai thác khoáng sản. Theo đó, công suất được phép khai thác quy định tại giấy phép là 120.000 tấn/năm nhưng sản lượng khai thác thực tế năm 2016 khai thác 754.095 tấn vượt 634.095 tấn, tương ứng 528,4%; năm 2017 khai thác 681.478 tấn vượt 561.478 tấn, tương ứng 467,89%; năm 2018 khai thác 693.389 tấn vượt 573.389 tấn, tương ứng 477,8%. Doanh nghiệp này cũng chưa đăng ký khu vực, công suất, khối lượng, phương pháp, thiết bị và kế hoạch khai thác với UBND tỉnh Nghệ An đối với hoạt động khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trong phạm vi diện tích đất của dự án đầu tư xây dựng công trình đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc cho phép đầu tư mà sản phẩm khai thác được sử dụng cho cho xây dựng công trình đó. Công ty cổ phần Xi măng Sông Lam 2 cũng chưa nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với việc sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trong phạm vi diện tích đất của dự án đầu tư xây dựng công trình.

Sau khi phát hiện các sai phạm, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với các công ty xi măng không tuân thủ quy định của pháp luật về khoáng sản. Quyết định xử phạt hành chính đối với 3 hành vi vi phạm của Công ty CP xi măng Sông Lam 2. Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam đề nghị UBND tỉnh Nghệ An chỉ đạo các Sở, ngành có liên quan xem xét, xử phạt theo thẩm quyền. Đôn đốc các tổ chức, doanh nghiệp khai thác đá vôi là đối tượng thanh tra thực hiện đầy đủ các nội dung theo kết luận thanh tra.

Ngoài ra, đối với trường hợp Công ty CP Sông Lam 2, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam yêu cầu doanh nghiệp tổng hợp sổ sách, chứng từ liên quan tới hoạt động khai thác và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường từ khi khai thác đến nay, nộp về UBND tỉnh Nghệ An để tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản. Nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đối với khối lượng đá vôi làm vật liệu xây dựng đã thu hồi.

Đối với Công ty cổ phần xi măng Sông Lam, Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam yêu cầu không tiến hành thu hồi đá vôi tại khu vực nằm ngoài diện tích của các dự án xây dựng công trình đã được phê duyệt. Lập báo cáo tổng hợp về sản lượng đã khai thác và sử dụng thực tế hàng năm.

Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam yêu cầu trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày ban hành kết luận thanh tra, hai công ty xi măng nêu trên phải có trách nhiệm khắc phục các tồn tại, vi phạm, báo cáo Tổng cục Địa chất và Khoáng sản Việt Nam, Sở TN&MT tỉnh Nghệ An kết quả thực hiện thực hiện.