Độc đáo Văn Miếu cổ Kỳ Anh

Văn Miếu Kỳ Anh được xây dựng vào thời Nguyễn.

Theo các nhà khảo cổ, Văn Miếu Kỳ Anh được xây dựng vào thời Nguyễn, thuộc thôn Văn Miếu, xã Kỳ Tân xưa, nay là thôn Đông Văn, xã Kỳ Tân, huyện Kỳ Anh. Văn miếu nằm trên một khu đất cao, rộng, bên cạnh một con sông cổ.

Các bậc cao niên ở đây cho biết, trước đây kiến trúc Văn Miếu rất đồ sộ, bao gồm cổng Tam quan, nhà Bái đường rộng 5 gian, phía trong là nhà tả vu và hữu vu, phía trong cùng là nhà thượng điện 3 gian hai hồi. Gian chính đặt tượng nho thánh Khổng Tử, hai gian tả hữu đặt tượng “tứ phối” (Thầy Nhan, thầy Tăng, thầy Tử, thầy Mạnh), còn hai gian hồi thờ bài vị “thất thập nhị hiền”(72 học trò giỏi của Khổng Tử) và các bài vị các bậc tiên triết, tiên nho đỗ đạt cao trong huyện thời bấy giờ…

Tuy nhiên, qua thời gian và những biến cố lịch sử, hiện nay Văn miếu này chỉ còn lại cổng tam quan phía trước, nằm sát con đường liên thôn. Cổng có kiến trúc chồng diêm, ba tầng tám mái, phía trước trổ cửa vòm, xunh quanh xây tường bằng vật liệu truyền thống vôi, vỏ hàu kết dính, trần mái đổ khung tre trát vôi vữa kết dính. Cổng có kích thước cao 4, 9m, cửa rộng 1m, dày 0,5cm.

Phía trong cổng được đặt tấm bia đá hình chữ nhật làm bằng chất liệu đá thanh cổ màu xanh đen nguyên khối, có kích thước cao 1,50m, rộng 1m, diềm bia trang trí hoạ tiết hoa văn dây leo cách điệu, thân bia được khắc chữ Hán cổ nhưng đã bị bào mòn không còn rõ chữ.

Những bệ đá thanh cổ này có màu xanh đen nguyên khối được khắc tiện rất công phu.

Ngoài ra, đoàn cán bộ Bảo tàng Hà Tĩnh còn phát hiện có một số bệ đá thanh cổ màu xanh đen nguyên khối được khắc tiện công phu, phía dưới hình vuông, mặt trên hình trụ tròn để kê chân cột…

Ông Lê Bá Hạnh – Phó giám đốc Bảo tàng Hà Tĩnh cho biết: Việc phát hiện Văn Miếu cổ Kỳ Anh góp phần làm sáng tỏ sự ra đời và phát triển của nền giáo dục khoa cử nho học xưa trên vùng đất phía nam Hà Tĩnh.

Nguyện vọng của chính quyền địa phương và người dân nơi đây là phục hồi lại Văn Miếu cổ Kỳ Anh nhằm bảo tồn một di tích lịch sử văn hoá quý hiếm của một vùng đất cổ nhằm giáo dục truyền thống học hành và khoa cử xưa của dân tộc Việt nam trong tiến trình phát triển lịch sử.