Xử lý nghiêm gian lận thi cử

Ảnh minh họa: Quang Vinh.

Chưa rõ trách nhiệm cơ quan đứng đầu

Theo báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri gửi đến kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV, bà Nguyễn Thanh Hải - Trưởng Ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội - cho biết: Nội dung trả lời của Bộ GDĐT trước các kiến nghị của cử tri về vụ gian lận thi cử xảy ra tại kỳ thi THPT quốc gia 2018 được nêu ra như một hạn chế, bất cập trong việc giải quyết, trả lời kiến nghị cử tri. Cử tri ở 28 địa phương trong 2 kỳ họp Quốc hội vừa qua liên tiếp kiến nghị làm rõ trách nhiệm của Bộ GDĐT trong việc để xảy ra gian lận thi cử thi cử tại kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia 2018.

Trong văn bản của Bộ GDĐT ghi rõ, Bộ chịu trách nhiệm về quy trình kỹ thuật, bao gồm: Phần mềm chấm thi trắc nghiệm cơ bản đáp ứng yêu cầu chấm thi nhưng vẫn còn có những kẽ hở trong bảo mật có thể dẫn đến bị lợi dụng làm sai lệch kết quả thi, nhất là khi người dùng thực hiện gian lận có tổ chức và có chủ đích từ trước; công tác quán triệt quy chế thi và các hướng dẫn nhiệm vụ chưa được chi tiết ở một số địa phương, nhất là khâu chấm thi; công tác thanh kiểm tra chưa được sâu sát trong các khâu, đặc biệt là khâu chấm thi tại một số địa phương. Vừa qua, Bộ GDĐT đã tổ chức họp kiểm điểm sai phạm đối với các tập thể, cá nhân tham gia kỳ thi năm 2018 nhằm nhìn nhận thẳng thắn vấn đề, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân và đề ra giải pháp khắc phục để triển khai tổ chức tốt kỳ thi THPT quốc gia năm 2019 và những năm tiếp theo.

Tuy nhiên, bà Hải cho rằng phần trả lời không nêu rõ có cá nhân, đơn vị nào vi phạm hay không, mức độ vi phạm và xử lý như thế nào? Theo bà Hải, cử tri cho rằng, vụ gian lận thi cử 2018 vừa qua, các tỉnh Hòa Bình và Sơn La nhìn chung đã xử lý nghiêm khắc, đảm bảo sức răn đe đối với cán bộ, đảng viên vi phạm. “Có thể nói, những sai phạm chủ yếu là do lỗi chủ quan của cán bộ giáo dục tại một số địa phương, tuy nhiên, Bộ GDĐT là cơ quan chịu trách nhiệm cao nhất về cả kỳ thi nói chung, là đơn vị tổ chức kỳ thi do chính mình xây dựng, nhưng thực tế cho thấy Bộ còn chưa kiểm soát tốt được toàn bộ tình hình diễn biến trong kỳ thi 2018, đặc biệt là quá trình chấm thi. Bộ cần tiếp tục rà soát, công khai những sai sót trong phần mềm chấm thi, vì việc chấm thi tốt nghiệp THPT có sử dụng phần mềm này đã diễn ra từ năm 2016, vậy những kỳ thi trước đã từng xảy ra sai sót nào hay chưa? Đối với kỳ thi 2019, cử tri đánh giá cao công tác chuẩn bị và tổ chức kỳ thi an toàn, nghiêm túc, tuy nhiên cử tri mong muốn Bộ GDĐT tiếp tục rà soát, xử lý để đảm bảo tính nghiêm minh, công bằng của pháp luật” – bà Hải nêu..

Mong chờ xử lý nghiêm minh, đúng đối tượng

Góp ý kiến sau khi nghe báo cáo, Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc đề nghị bổ sung một số nội dung cử tri phản ánh liên quan đến giáo dục nhưng chưa có trong báo cáo. Ông nói: “Người dân phản ánh nhiều đến việc xử lý vụ gian lận thi cử năm 2018, trong đó đặc biệt là vụ tiêu cực xảy ra ở Hà Giang. Sau khi có kết quả kiểm điểm của Tỉnh ủy, người dân phản ánh cách xử lý trách nhiệm và không đồng tình, vì cho rằng xử lý không đúng đối tượng”. Ông Phúc đề nghị xử lý đúng đối tượng để người dân tâm phục, khẩu phục, chứ như vừa qua, chúng ta có hiện tượng né trách nhiệm tương đối rõ.

Đối với vụ án gian lận ở Hà Giang, sáng 25/10, TAND tỉnh Hà Giang đã tuyên bản án sơ thẩm đối với 5 bị cáo trong vụ gian lận nâng điểm thi cho 107 thí sinh trong kỳ thi THPT tại tỉnh này năm 2018.

Trước đó, hồi đầu tháng 10, Ủy ban Kiểm tra (UBKT) tỉnh Hà Giang đã công bố rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng danh sách 151 cán bộ, đảng viên có sai phạm trong kỳ thi THPT quốc gia năm 2018 tại tỉnh này, nhiều người đã bị kiểm điểm, kỷ luật. Nhưng đến tận ngày xét xử cuối cùng tại phiên sơ thẩm của TAND tỉnh Hà Giang, danh tính của bà Nguyễn Thị Nga, người đã dùng điện thoại cá nhân nhiều lần nhắn tin cho bị cáo Triệu Thị Chính nhờ giúp đỡ cho một người cháu mới bị công khai. Ngay sau đó, Đảng uỷ Khối các cơ quan – doanh nghiệp tỉnh Hà Giang đã ra quyết định kỷ luật Đảng đối với bà Nguyễn Thị Nga.

Như vậy, vụ án gian lận thi cử của Hà Giang đã tạm khép lại với bản án đích đáng dành cho những người vi phạm pháp luật. TAND tỉnh Hà Giang kiến nghị Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an tiếp tục điều tra, làm rõ có việc đưa, nhận hối lộ trong vụ việc gian lận thi cử tại Hà Giang năm 2018 hay không.

Đối với Sơn La, phiên tòa xét xử vụ án gian lận thi cử đã dừng lại sau phần xét hỏi và đại diện Viện Kiểm sát nêu quan điểm xử lý vụ án, Tòa trả hồ sơ để điều tra bổ sung bởi có dấu hiệu tội danh khác lộ diện tại phiên tòa này. Cụ thể, đó là tội đưa và nhận hối lộ.

Đối với Hòa Bình, Viện Kiểm sát đã ban hành cáo trạng truy tố 15 bị can trong vụ án gian lận thi cử xảy ra trong kỳ thi THPT quốc gia năm 2017 và 2018 tại Hòa Bình.

Gian lận thi cử tại kỳ thi THPT Quốc gia 2018 được đánh giá là vụ án gian lận thi cử lớn nhất từ trước đến nay bị phát hiện. Niềm tin của người dân và cả xã hội nói chung vào ngành Giáo dục bị giảm sút, biểu hiện rõ nhất ở kết quả tín nhiệm 48 chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn được công bố chiều 25/10/2018, Bộ trưởng GDĐT Phùng Xuân Nhạ có 140 phiếu tín nhiệm cao, 194 tín nhiệm và 137 phiếu tín nhiệm thấp. Người đứng đầu ngành Giáo dục nhận được nhiều phiếu “tín nhiệm thấp” nhất.

Nói như PGS.TS Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ trưởng GDĐT - số phiếu tín nhiệm thấp của Quốc hội dành cho tư lệnh ngành Giáo dục cho thấy rất nhiều vấn đề ngổn ngang cần giải quyết và nó đang ảnh hưởng niềm tin xã hội. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cần nhìn nhận thẳng thắn việc này để rút kinh nghiệm và hành động.