Giờ học trực tuyến: Khổ vì dài lê thê

Giảm thời lượng tiết học xuống còn 30 phút

Bắt đầu tháng 11 này, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên (Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) đã thông báo áp dụng lịch học mới với 30 phút mỗi tiết (thay vì 45 phút theo thời khóa biểu cũ) và nghỉ 5 phút giữa hai tiết. Mỗi buổi, học sinh học 4 - 5 tiết. Đây cũng là trường phổ thông đầu tiên tại Hà Nội điều chỉnh tiết học trực tuyến xuống còn 30 phút.

Theo ông Lê Công Lợi, Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên, việc điều chỉnh này dựa trên cơ sở quan sát thực tế và lắng nghe ý kiến góp ý của giáo viên, phụ huynh. Ban Giám hiệu cũng như các thầy cô giáo đã phải thảo luận rồi đưa ra nhiều phương án khác nhau. Và cuối cùng, nhà trường đã quyết định phương án giảm thời gian 1 tiết học trực tuyến xuống còn 30 phút và chỉ học vào buổi sáng.

Ông Lợi cho biết: Thời gian 30 phút đó chủ yếu để giáo viên hướng dẫn, trao đổi, thảo luận. 15 phút của tiết học theo thời khóa biểu cũ dành cho các em tự học ở nhà, để giờ học hiệu quả hơn. Qua 2 tháng học, chúng tôi phát hiện hiệu quả và sức khỏe của học sinh bị ảnh hưởng. Một số bạn trong quá trình học nhiều với máy tính mất đi sự tích cực khi tương tác với các bạn khác hoặc thầy cô. Vì thế, chúng tôi đã cân nhắc nhiều giải pháp.

Như vậy, thay vì phải “ôm” máy tính suốt 4 tiếng liên tục, học sinh Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên hiện giờ chỉ học từ 7h đến 10h25 buổi sáng. Việc điều chỉnh giảm thời lượng học trực tuyến của học sinh xuống còn 30 phút mỗi tiết học được cả phụ huynh và học sinh đồng tình.

Chị Bích Phượng (Khu đô thị Linh Đàm, Hà Nội) có con là học sinh Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên cho hay, chị rất lo lắng khi 2 con cùng phải ngồi học nhiều giờ liền trước máy tính. Không những học ban ngày, còn phải học buổi tối nữa. Do đó, nếu mỗi tiết học bớt đi được 10 phút, các cháu đã có thêm thời gian nghỉ ngơi cho đỡ hại mắt, hại cột sống.

Cần nghiên cứu khoa học về thời gian dạy, học trực tuyến

Từ năm học 2020 do ứng phó với dịch Covid-19, hình thức dạy học trực tuyến đã phổ biến với học sinh phổ thông. Tuy nhiên, thời lượng ngồi học bao nhiêu cho vừa, tư thế ngồi học của trẻ như thế nào để đảm bảo sức khỏe lại là điều ít được người lớn quan tâm. Trong khi theo cảnh báo của các chuyên gia y tế, việc ngồi học trực tuyến sai tư thế khiến trẻ có nguy cơ cận thị, gù lưng.

Ông Lợi cho biết, trước đó từ năm 2012 - 2013, Trường THPT chuyên Khoa học Tự nhiên đã thực hiện dự án dạy trực tuyến. Ở thời điểm đó, 1 tiết dạy trực tuyến chỉ 25 phút. Thời lượng này dựa trên cơ sở các giáo viên tính toán khả năng tập trung của các em trên màn hình máy tính. Tuy nhiên, ở thời điểm đó việc học trực tuyến chưa cấp thiết nên dự án chưa thể triển khai rộng. Cho tới khi dịch Covid-19 bùng phát, học sinh bắt đầu chuyển sang học trực tuyến, nhà trường cũng đặc biệt quan tâm đến thời gian 1 tiết học trực tuyến. Ban Giám hiệu nhà trường cho biết, đã mời Trường ĐH Y Hà Nội, Trường ĐH Giáo dục… tư vấn về thời lượng học trực tuyến mỗi tiết, nhưng hiện chưa có câu trả lời do chưa có nghiên cứu cụ thể.

Còn theo ông Nguyễn Xuân Thành, Vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học (Bộ GDĐT): Thời gian 1 tiết dạy học trực tuyến cần giảm bớt so với 1 tiết dạy học trực tiếp, tốt nhất chỉ nên 30 phút/tiết. Số tiết học/buổi cũng cần điều chỉnh giảm bớt. Thời gian nghỉ giải lao giữa các tiết học nhiều hơn, trước là 5 phút, nhưng bây giờ có thể là 10 phút.

Dẫu thế, ghi nhận thực tế cho thấy, nhiều giáo viên đang dạy học trực tuyến ở Hà Nội cho rằng, thật khó để có thể điều chỉnh để 1 tiết học 30 phút. Đơn cử với học sinh tiểu học, khi vào lớp giáo viên phải mất 5 - 7 phút kiểm tra sĩ số; nhắc nhở những học sinh chưa bật camera, rồi phải điện thoại trao đổi với phụ huynh khi không thấy các con vào lớp….

Bà Nguyễn Thị Nhiếp, Hiệu trưởng Trường THPT Yên Hòa (Hà Nội) cho hay, nhà trường cũng đã có nhiều nỗ lực để giảm số tiết/buổi học; giảm thời gian/mỗi tiết học. Nhưng cũng chỉ giảm được xuống còn 40 phút/tiết, giảm tiếp, e sẽ không thể hoàn thành chương trình…

Ông Nguyễn Xuân Thành phân tích, thời gian trực tuyến rút ngắn hơn chỉ để giáo viên chữa bài, giải thích vướng mắc, chốt kiến thức. Thời gian tính cho tiết học vẫn phải bao gồm cả công việc khi dạy trực tuyến và trực tiếp. Vì thế yêu cầu về kiến thức, kỹ năng không phải cắt giảm, nhưng thời gian học sinh phải tiếp xúc với máy tính để nghe giảng 1 chiều sẽ giảm. Điều này không chỉ giảm căng thẳng vì nhìn lâu trên màn hình máy tính, ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, sức khỏe mà còn để học sinh có tâm thế chủ động, có khả năng tự học, tự giải quyết nhiệm vụ. Từ đó, mỗi giờ học cũng không nhàm chán.

Để giảm thời lượng trong mỗi tiết học, đòi hỏi giáo viên phải thay đổi phương pháp, cách thiết kế bài giảng. Trong khi đó nhiều nhà trường hiện nay cơ bản vẫn dùng giáo án dạy trực tiếp để dạy trực tuyến; Quy trình lên lớp của giáo viên vẫn như dạy trực tiếp. Yêu cầu đặt ra là giáo viên cần lưu ý lựa chọn các phương pháp dạy học phát huy tính chủ động học tập của học sinh. Giáo viên chỉ là người hỗ trợ, hướng dẫn, cung cấp cơ hội, khuyến khích học sinh tương tác với nhau và lưu ý tạo sự kết nối giữa các chủ đề đã được thảo luận.