'Hồi sinh' giấc mơ nhà giá rẻ

Theo quy định tại Điều 51 Luật Nhà ở năm 2014, các đối tượng để được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội không phân biệt hình thức hỗ trợ đều phải đảm bảo đủ 3 điều kiện về nhà ở, cư trú, thu nhập. Tuy nhiên quy định ấy dẫn đến bất cập là những người thu nhập thấp, để thuê nhà ở xã hội (không mua bán, chuyển quyền sở hữu nhà ở) cũng phải thực hiện đầy đủ các thủ tục, giấy tờ chứng minh 3 điều kiện nêu trên. Đặc biệt là việc quy định điều kiện về cư trú “phải có đăng ký thường trú tại tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương nơi có nhà ở xã hội; trường hợp không có đăng ký thường trú thì phải có đăng ký tạm trú từ một năm trở lên tại tỉnh, thành phố này”; đã khiến giấc mơ nhà ở giá rẻ của biết bao người tắt lịm.

Đề xuất của Bộ Xây dựng còn mới ở chỗ trong trường hợp mua, thuê mua nhà ở xã hội chỉ phải đảm bảo đồng thời 2 điều kiện về nhà ở (thay vì 3 điều kiện như trước) là chưa có nhà ở, đất ở hoặc diện tích nhà ở bình quân đầu người dưới 10m2; về thu nhập thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập theo quy định của pháp luật về thuế thu nhập cá nhân.

Còn đối với người thuê nhà ở xã hội không bắt buộc đáp ứng điều kiện về nhà ở và thu nhập.

Cũng cần nhắc lại, một báo cáo của Bộ Xây dựng cho biết, giai đoạn 2021 - 2030, nước ta cần khoảng 2,6 triệu căn hộ. Riêng giai đoạn 2021 - 2025 cần khoảng 1,3 triệu căn. Nhu cầu rất lớn nhưng việc xây dựng lại chậm do nhiều nguyên nhân, trong đó có việc doanh nghiệp không mấy mặn mà. Nhưng đáng ngại hơn là trong nhiều trường hợp người đúng đối tượng lại không mua được nhà ở xã hội, trong khi nó lại được người nhiều tiền mua gom rồi bán, hưởng lợi chênh lệc ở mức khá lớn. Người đúng đối tượng không mua được nhà có thể họ không có tiền, mà cũng còn là không đáp ứng được các quy định điều kiện. Vì thế, họ bị gạt ra ngoài.

Đề xuất mới của Bộ Xây dựng giảm bớt điều kiện cho việc mua, thuê mua, thuê nhà ở xã hội như vậy là khá sát thực tế, nói một cách khác, đã chia sẻ khó khăn cho người nghèo, cho lao động thu nhập nhấp, làm nhẹ đi gánh nặng trên vai của bao người đầu tắt mặt tối.

Nhiều năm qua, lao động tại các địa phương lên thành phố tìm kiếm việc làm có cả chục triệu người. Rời quê lên phố làm ăn, sinh cơ lập nghiệp, họ khó khăn trăm bề, nhất là về chỗ ở. Nhiều người phải sống trong những dãy nhà trọ tồi tàn. Họ ráng làm, vun vén mọi cách để tích lũy gửi về quê nuôi con ăn học, phụ giúp cha mẹ già. Và họ những mong tích được một khoản tiền đủ lớn, cùng với việc vay mượn để mua một căn hộ giá rẻ.

Nhưng điều đó là quá khó khăn. Một số khảo sát cho rằng người lao động phải tích lũy từ 37 đến 50 năm mới mua được một căn hộ với mức thu nhập của họ hiện nay cũng như giá căn hộ hiện thời.

Đó là cái khó lâu dài. Còn trước mắt, nếu như đề xuất của Bộ Xây dựng được chấp thuận thì cũng đã là tin vui cho người lao động rồi.