Công trình khám phá sóng hấp dẫn giành giải Nobel Vật lý 2017

3 nhà khoa học thuộc dự án LIGO đã giành giải thưởng Nobel Vật lý 2017. (Nguồn: NobelPrize).

Vào ngày 14/9/2015, sóng hấp dẫn vũ trụ lần đầu tiên được loài người nghiên cứu. Loại sóng này, từng được nhà vật lý nổi tiếng Albert Einstein dự đoán cách đây 100 năm, đến từ một vụ va chạm giữa 2 hố đen. Phải mất 1,3 tỷ năm để loại sóng này đến được máy dò LIGO đặt ở nước Mỹ.

Tín hiệu này cực kỳ yếu khi nó chạm tới Trái Đất, nhưng phát hiện ra nó được xem là một cuộc cách mạng trong ngành vật lý học thiên thể. Sóng hấp dẫn là một cách thức hoàn toàn mới để theo dõi các sự kiện ghê gớm nhất diễn ra ngoài vũ trụ và thách thức giới hạn tầm hiểu biết của con người.

LIGO, hay Trạm quan sát Sóng hấp dẫn Giao thoa kế Laser, là một dự án có sự tham gia của hơn 1.000 nhà nghiên cứu đến từ 20 quốc gia. Và những nhà khoa học giành giải Nobel Vật lý 2017 đều có sự thành công nhất định trong dự án LIGO.

Các nhà khoa học đi đầu trong dự án này, Rainer Weiss và Kip S.Thorne, cùng với Barry C. Barish - nhà khoa học và người đã giúp hoàn thiện dự án trên - đã chứng minh rằng nỗ lực kéo dài nhiều thập kỷ qua trong việc nghiên cứu sóng hấp dẫn cuối cùng đã đạt kết quả.

Trong những năm 1970, Rainer Weiss đã đóng góp trong việc thiết kế một thiết bị thu sóng hấp dẫn, dựa trên giao thoa laser, từ đó giúp giảm tiếng ồn trong các biện pháp đo lường lúc bấy giờ. Cả Kip Thorne và Reiner Weiss cuối cùng nhận ra rằng sóng hấp dẫn có thể được thu lại và mang tới một cuộc cách mạng mới về tầm hiểu biết của con người về vũ trụ.

Sóng hấp dẫn lan tỏa với vận tốc ánh sáng, tràn ngập vũ trụ, như Albert Einstein đã mô tả trong Thuyết Tương đối. Chúng luôn được tạo ra khi một vật kích thước lớn tăng tốc. Einstein lúc bấy giờ tin rằng không có cách nào có thể đo lường được chúng. Nhưng dự án LIGO đã sử dụng một cặp Giao thoa kế laser khổng lồ để đo lường được sóng hấp dẫn khi chúng đi qua Trái Đất.