Khuyến mại dân vẫn thờ ơ

Bảo hiểm y tế hộ gia đình vẫn chưa thu hút được người dân.

Để tăng diện che phủ của BHYT đến với tất cả các hộ gia đình để hạn chế rủi ro, những năm qua, ngành y tế đã làm rất nhiều việc, như mời chào rất nhiệt tình, có khuyến mại hẳn họi nhưng người dân vẫn không mặn mà tham gia BHXH, ông Nguyễn Văn Tiên – Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho biết. Chỉ khi dân gặp bất trắc, BHYT mới được người dân quan tâm.

Một trong những nguyên nhân khiến BHYT chưa đến được với các hộ gia đình theo ông Tiên đó là chính quyền cấp xã vẫn chậm trễ trong việc rà soát số người mua BHYT. Theo đó, hiện nay, ngành y tế đã giao UBND cấp xã xác định và lập danh sách nhưng rất ít người mua BHYT hộ gia đình. Ở xã có vài ba đại lý BHYT nhưng chỉ ở văn phòng UBND cấp xã, do cán bộ xã kiêm nhiệm bán theo lịch, nên dân muốn mua BHYT cũng khó.

Ông Vũ Xuân Bằng – Phó Trưởng ban Ban thực hiện chính sách BHYT (Bảo hiểm xã hội Việt Nam) cho biết, đầu năm 2015 vẫn có trường hợp cán bộ bắt người dân photo giấy tờ để lên danh sách mua BHYT hộ gia đình. Nhưng thường sau 1 tháng, thậm chí có nơi phải 1 quý mới được cấp thẻ khiến “người dân thấy khó khăn nên nản không tham gia”. Muốn nhiều người mua BHYT thì phải có đội ngũ cộng tác viên đến vận động từng nhà, nhất là trong các dịp lễ, Tết, nhưng hiện các đoàn thể ở địa phương gần như không vào cuộc vì coi đó là hoạt động mua bán theo cơ chế thị trường nên dân cũng khó tiếp cận.

Một nguyên nhân nữa khiến BHYT hộ gia đình chưa được triển khai để đạt mục tiêu BHYT bao phủ toàn diện là vì chưa xác định rõ BHYT hộ gia đình ở xã là “việc của y tế hay bảo hiểm xã hội” nên bị “bỏ mặc” cho UBND. Trong khi đó, UBND cấp xã cũng chỉ triển khai bằng việc lập danh sách, họp, chỉ đạo như vừa qua.

Để diện bao phủ BHYT rộng hơn, phải dứt khoát có cán bộ chuyên trách, quản lý, theo dõi việc mua BHYT hộ gia đình, có thể hưởng phụ cấp bằng tỉ lệ % BHYT bán ra chứ không thể bán BHYT theo kiểu “chờ khách đến mua chứ không đi vận động tại nhà” như hiện nay, ông Nguyễn Văn Tiên nói.

Còn theo Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển cộng đồng (thuộc Liên hiệp các Hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam), qua thí điểm mô hình quản lý đối tượng BHYT hộ gia đình tại Sóc Sơn (Hà Nội) và Phủ Lý (Hà Nội), chính quyền cấp xã hoàn toàn đủ khả năng quản lý BHYT hộ gia đình nếu phân định rõ chức năng, nhiệm vụ của tuyến xã với tuyến trên, tuyến xã và tuyến thôn, có hướng dẫn kịp thời và nâng cao kỹ năng cho cán bộ trực tiếp làm và quản lý BHYT. Vấn đề ở chỗ cán bộ xã có được trích % từ bán BHYT giống các đại lý hay không, trong khi ngành y tế đang dành một khoản hoa hồng không nhỏ chi cho các đại lý bán BHYT.

Cùng với việc chưa vận động, tuyên truyền sát với đối tượng, đa số các chuyên gia y tế đều nhận thấy, giá dịch vụ BHYT cũng ảnh hưởng đến sự quan tâm của người dân đến chính sách BHYT hộ gia đình. Hiện giá dịch vụ BHYT còn thấp, nhiều bệnh viện chỉ được BHYT chi trả nên phần thiếu phải thu của người dân. Trong khi đó, đầu tư ít thì chất lượng khám chữa bệnh khó đáp ứng yêu cầu nên BHYT bị thường bị “ghẻ lạnh” khi so với khám chữa bệnh dịch vụ (thu 100%). Do đó, giá dịch vụ BHYT phải dần được điều chỉnh phù hợp với chất lượng khám chữa bệnh để áp dụng chặt chẽ BHYT hộ gia đình.

“Nếu giá dịch vụ BHYT được “tính đúng tính đủ”, thì người dân không bị “phụ thu” thì BHYT sẽ có tính hấp dẫn hơn” – Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội nhận định. Nhất là “BHXH phải đổi mới cơ chế cấp thẻ BHYT ở xã, cấp phôi thẻ BHYT ngay sau khi người dân thanh toán phí BHYT, đừng bắt dân đợi đến 1-2 tháng”.