Kinh tế - xã hội 8 tháng đầu năm: Tiếp đà khởi sắc

1.Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8/2022 ngày 6/9, Chính phủ đã tập trung thảo luận về: Tình hình kinh tế-xã hội tháng 8 và 8 tháng năm 2022, tình hình thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội, tình hình phân bổ, giải ngân vốn ngân sách nhà nước, các khó khăn, vướng mắc và giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng còn lại của năm 2022, tình hình triển khai 03 Chương trình mục tiêu quốc gia. Các ý kiến tại phiên họp thống nhất đánh giá, tình hình kinh tế-xã hội tháng 8 và 8 tháng đầu năm tiếp tục ổn định và khởi sắc trên hầu hết các lĩnh vực.

Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu những bài học kinh nghiệm quan trọng: phải bám sát, cụ thể hóa kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; càng khó khăn, phức tạp càng phải giữ vững đoàn kết, thống nhất, phát huy dân chủ, kiên trì đường lối nhưng linh hoạt trong điều hành; giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương hành chính, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai quyết liệt, bài bản, tập trung, bình tĩnh, kiên định, sáng tạo, thực chất, lấy hiệu quả làm trọng, có trọng tâm, trọng điểm, bám sát tình hình thực tiễn, biến động nhanh trên thế giới để có giải pháp linh hoạt, phù hợp.

Không chỉ tháng 8 mà 8 tháng đầu năm kinh tế vĩ mô đã ổn định, lạm phát được kiểm soát. Năm cân đối lớn được bảo đảm tốt, gồm thu-chi ngân sách (thu ngân sách 8 tháng ước đạt 85,6% dự toán, tăng 19,4% so với cùng kỳ năm 2021); xuất nhập khẩu 8 tháng đạt gần 498 tỷ USD, tăng 15,5%, xuất siêu 3,96 tỷ USD; lương thực-thực phẩm (xuất khẩu nông sản khoảng 36,3 tỷ USD, trong đó có khoảng 5 triệu tấn gạo); bảo đảm đủ điện, năng lượng dù sản xuất tăng cao; doanh nghiệp phát triển nhưng cung-cầu lao động bảo đảm, thị trường lao động phục hồi tốt.

Vốn đầu tư toàn xã hội tiếp tục xu hướng tăng. Vốn đầu tư thực hiện từ ngân sách nhà nước 8 tháng đạt trên 285,4 nghìn tỷ, bằng 51% kế hoạch, tăng 16,9% so với cùng kỳ. Vốn FDI thực hiện 8 tháng đạt 12,8 tỷ USD tăng 10,5%, cao nhất từ năm 2018 đến nay. Số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động 8 tháng là gần 150.000 doanh nghiệp (gấp 1,43 lần số doanh nghiệp rời khỏi thị trường). Tổng số vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế trong 8 tháng là gần 3,64 triệu tỷ đồng, tăng 36,1% so với cùng kỳ. Đặc biệt, tỉ lệ nợ công, nợ Chính phủ tiếp tục xu hướng giảm. Tỉ lệ nợ công/GDP năm 2020 là 55,9%, năm 2021 là 43,1%, năm 2022 dự kiến 42-43%; tỉ lệ nợ Chính phủ/GDP năm 2020 là 49,9%, năm 2021 là 39,1%, năm 2022 khoảng 40-41%, dưới trần Quốc hội và Nghị quyết Đại hội Đảng XIII cho phép, tạo dư địa để thực hiện chính sách tiền tệ. Một vài con số nêu trong báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư là minh chứng rõ ràng cho nhận định của người đứng đầu Chính phủ.

Ngân hàng Thế giới dự báo GDP của Việt Nam tăng trưởng 7,5% năm 2022. Nikkei xếp Việt Nam đứng thứ 2 trên thế giới về Chỉ số Phục hồi Covid-19 (tăng 12 hạng so với tháng trước). Đặc biệt, Tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế Moody's, ngày 6/9, đã nâng tín nhiệm quốc gia Việt Nam từ Ba3 (triển vọng tích cực) lên Ba2 (triển vọng ổn định).

2.Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, phải xác định khó khăn, thách thức nhiều hơn cơ hội và thuận lợi; tuyệt đối không chủ quan, lơ là, thỏa mãn với kết quả đạt được; tiếp tục thực hiện đồng bộ, toàn diện, tổng thể, quyết liệt, hiệu quả các nghị quyết, kết luận của Đảng, Quốc hội, Chính phủ; đồng thời, bám sát tình hình thực tiễn, phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt, hiệu quả.

Người đứng đầu Chính phủ cũng nhấn mạnh đến việc giữ cho chắc "4 ổn định" (ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; ổn định các loại thị trường, giá cả hàng hóa, dịch vụ; ổn định và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; ổn định chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội) và 3 "tăng cường" (tăng cường nắm tình hình, phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt, hiệu quả; tăng cường bảo đảm an sinh xã hội và công tác y tế, nhất là y tế cơ sở, y tế dự phòng, tiêm phòng vaccine Covid-19; tăng cường kỷ luật, kỷ cương, nhất là trong hệ thống hành chính nhà nước); cũng như "2 đẩy mạnh" (đẩy mạnh sản xuất kinh doanh, phát triển doanh nghiệp và tạo công ăn việc làm; đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công và công tác quy hoạch); "1 tiết giảm" là tiết kiệm triệt để, giảm mọi khoản chi tiêu không cần thiết và "1 kiên quyết không" là không điều hành giật cục, chuyển trạng thái đột ngột.

Theo Thủ tướng, chúng ta cần giữ vững nền tảng kinh tế vĩ mô ổn định, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn; phối hợp hài hòa, hợp lý, đồng bộ, chặt chẽ, linh hoạt, hiệu quả giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách vĩ mô khác. Xây dựng các kịch bản dự báo về tăng trưởng, lạm phát, các cân đối lớn. Đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, triển khai chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và 3 chương trình mục tiêu quốc gia. Cương quyết cắt giảm các thủ tục rườm rà, các dự án dàn trải, điều chuyển vốn từ những dự án chậm, kém hiệu quả sang các dự án bảo đảm tiến độ. Cùng với đó cần tiếp tục triển khai hiệu quả Chương trình phòng, chống dịch Covid-19; theo dõi sát tình hình, không lơ là, chủ quan, mất cảnh giác. Đẩy nhanh tiến độ tiêm vaccine an toàn, khoa học, hiệu quả; khắc phục bằng được tình trạng thiếu thuốc, vật tư, trang thiết bị y tế.

Nhìn vào những chỉ tiêu trong báo cáo, có thể thấy, đà phục hồi đang trở lại với chúng ta. Tất cả các chỉ số đều ổn định hoặc nhích nhẹ theo chiều tích cực. Một mặt là do các nền kinh tế lớn đang dần phục hồi sau Covid-19 và khả năng giao thương giữa các nền kinh tế cũng đang có dấu hiệu phục hồi. Mặt khác, nhờ chính sách mở cửa trong khi vẫn nỗ lực kiểm soát chặt Covid-19 của Chính phủ đã giúp cho nền kinh tế của ta có độ mở nhất định, tạo điều kiện tốt cho giao thương, buôn bán và trao đổi hàng hóa xuất nhập khẩu.

3.Bên cạnh những kết quả đạt được, các thành viên Chính phủ cho rằng, nước ta còn không ít khó khăn, thách thức phải đối mặt. Trong đó nổi lên là: Sức ép lạm phát cao. Tốc độ giải ngân vốn đầu tư công chậm được cải thiện. Thu hút vốn FDI chưa được như kỳ vọng. Hoạt động sản xuất kinh doanh trong một số lĩnh vực còn khó khăn, số doanh nghiệp rút lui và giải thể còn cao. Đời sống một bộ phận người dân còn khó khăn, nhất là tại vùng sâu, xa, biên giới, hải đảo và những người yếu thế. Dịch Covid-19 tiếp tục diễn biến phức tạp trong khi còn tâm lý chủ quan; tiêm vaccine tại một số địa phương chưa đạt yêu cầu...

Riêng về kiểm soát lạm phát, tại cuộc họp báo Chính phủ, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết, chúng ta đang không phải là nguy cơ mà đang tích cực ngăn chặn lạm phát, chống lạm phát. Theo nguyên lí như các nước đã và đang triển khai thì rõ ràng việc chống lạm phát là tăng lãi suất để hạn chế đầu tư. Đấy là nguyên lý và giải pháp của các nước phát triển nhất trên thế giới. Chúng ta cũng đang thực hiện giải pháp đó.

Ông Tú khẳng định: Đối với Việt Nam, lạm phát cũng là câu chuyện rất được quan tâm và Chính phủ đang chỉ đạo rất nhiều biện pháp để ngăn chặn lạm phát. Chúng ta tiếp tục duy trì được mức lạm phát 2,88%.

“Từ năm 2021, kể cả năm 2022 này, đáng lẽ các nước phải tăng lãi suất rất cao, nhưng ngân hàng Trung ương vẫn duy trì ổn định lãi suất điều hành, không thay đổi. Điều này nếu xét về mức tốc độ tương đối của đất nước thì rõ ràng Việt Nam đang giảm giá, giảm lãi suất so với các nước đang tăng nhanh”, ông Tú nói.

Vừa kiểm soát lạm phát; vừa hỗ trợ việc tăng trưởng kinh tế cũng như đảm bảo khôi phục nhanh nền kinh tế, nhất là sau dịch; nhiệm vụ vô cùng khó khăn nhưng rõ ràng bằng các biện pháp điều hành tiền tệ linh hoạt, thời gian qua chúng ta đã kiểm soát tốt lạm phát và điều hành giá các mặt hàng thiết yếu trong đó có xăng dầu đã góp phần không nhỏ trong ổn định kinh tế. Đây là tiền đề tốt cho nền kinh tế về đích ấn tượng trong những tháng còn lại của năm 2022.