Thủ tục vẫn cản trở doanh nghiệp

Các quy định trong kinh doanh vẫn chưa thật sự thông thoáng.

Chồng chéo trong quản lý

Chỉ tính riêng trong quý 3/2019, VCCI đã tổng hợp được 333 kiến nghị của DN. Trong đó hầu hết liên quan đến giải thích luật, phần còn lại liên quan đến yêu cầu sửa đổi chính sách. Kết quả này cho thấy các quy định của pháp luật trong lĩnh vực kinh doanh còn mâu thuẫn, chồng chéo. Trong 333 kiến nghị nêu trên cho đến nay các bộ, ngành cũng mới chỉ giải quyết được 176 kiến nghị, cho thấy sự chậm trễ của các bộ, ban ngành trong việc tháo gỡ vướng mắc cho DN.

“Thời gian qua, Chính phủ rất quyết liệt trong việc yêu cầu các bộ, ngành cắt giảm điều kiện kinh doanh, tuy nhiên, điều kiện kinh doanh vẫn là trở ngại lớn với các DN. Khảo sát cho thấy, 18% DN than phiền về thời gian giải quyết hành chính trong kinh doanh. Cụ thể, DN chờ mất hơn 1 tháng mới được giải quyết các thủ tục liên quan đến sản xuất, kinh doanh. Bất ngờ hơn, tình trạng này có xu hướng tăng trong những năm gần đây” - ông Nguyễn Văn Đức, Phó Phòng Pháp chế VCCI chia sẻ.

Bà Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh, Viện Nghiên cứu kinh tế trung ương nhận định, điều kiện kinh doanh còn nhiều trở ngại với DN. Trên thực tế có nhiều điều kiện kinh doanh vô nghĩa đã được cắt bỏ (khoảng 2.900/6.000 điều kiện kinh doanh đầu mục) bởi các bộ, ngành. Thế nhưng, thực tế lại đang có xu hướng gia tăng các văn bản phân chia quyền quản lý giữa các bộ ngành. Điều này gây khó khăn hơn cho DN.

Bà Thảo dẫn chứng, hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động trước đây chỉ do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội quản lý nhưng từ năm 2016 đến nay lại phải chịu sự quản lý của 9 bộ ngành. Điển hình như việc kiểm định an toàn lao động đối với thiết bị nâng. Cùng với quy chuẩn, tiêu chuẩn áp dụng nhưng đối với thiết bị nâng là cần trục tháp thì do Bộ Xây dựng quản lý; thiết bị nâng vận hành xếp dỡ tại cảng do Bộ Giao thông vận tải quản lý; thiết bị nâng cầu trục do Bộ Lao động – Thương Binh và Xã hội quản lý. Đáng chú ý, dù các quy chuẩn, quy trình, biểu mẫu về kiểm định an toàn lao động giống nhau nhưng các Bộ lại không thừa nhận kết quả của nhau.

Tần suất kiểm tra chuyên ngành không đổi

Liên quan đến môi trường kinh doanh, đặc biệt là công tác kiểm tra chuyên ngành, Ban Nghiên cứu Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh khẳng định, kiểm tra chuyên ngành chậm cải cách. Chưa kể tình trạng, văn bản mới được ban hành đi ngược lại chỉ đạo của Chính phủ hoặc chỉ thế thiện cải cách hình thức, thiếu thực chất. Đơn cử, trước đây Bộ Lao động – Thương Binh và Xã hội không thực hiện kiểm tra chuyên ngành. Sau khi Chính phủ yêu cầu các Bộ rà soát, sửa đổi các quy định nhằm cắt giảm 50% danh mục hàng quản lý kiểm tra chuyên ngành và minh bạch quản lý đối với danh mục các mặt hàng phải quản lý kiểm tra chuyên ngành thì Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã ban hành quy định danh mục hàng hóa với nhiều mặt hàng nằm trong danh mục do Bộ này quản lý.

Một ví dụ khác, Bộ Công thương cắt giảm kiểm tra chuyên ngành với hàng trăm mặt hàng sắt thép và sản phẩm dệt may. Tuy nhiên, trên thực tế các mặt hàng này chỉ chuyển từ kiểm tra trong giai đoạn thông quan sang kiểm tra sau thông quan. Như vậy, về hình thức kiểm tra khác nhau nhưng vẫn giữ nguyên tần suất kiểm tra.

Ngoài các vấn đề nêu trên, nhiều ý kiến cho rằng, thanh tra, kiểm tra vẫn là nỗi lo của doanh nghiệp. Trong khi theo chỉ đạo của Chính phủ, mỗi năm các cơ quan chỉ thanh, kiểm tra DN một lần nhưng trên thực tế các cơ quan quản lý thường không kết hợp với nhau để thanh, kiểm tra dù các nội dung thanh, kiểm tra tương tự.

Kết quả khảo sát của VCCI cho thấy, có khoảng gần 55% doanh nghiệp vẫn phải trả các chi phí phi chính thức. Mặc dù tỷ lệ này có giảm hơn so với năm trước nhưng vẫn cao.