Làng gốm Phù Lãng: Thổi hồn cho đất 'nở hoa'

Xuân Ngọc - Đình Khoa• 13/03/2023 10:35

Về thăm làng gốm Phù Lãng để được thấy lại một nét Kinh Bắc xưa, từ đó thêm hiểu, thêm yêu về truyền thống văn hóa và giá trị của một làng nghề thổi hồn cho đất nở hoa trong suốt gần 800 năm qua.

Có hình ảnh thân thương của cha và con gội đầu bên giếng nước. Có mảnh chiếu nhỏ và chiếc chõng tre một góc sân hè cả gia đình ba thế hệ quây quần bên nhau. Có chiếc võng đay mắc trên thân mít thân cau, em nhỏ đong đưa hồn nhiên cười nói. Có không khí náo nức như ngày hội khi bà con đón Trạng Nguyên sinh ra từ làng giờ trở về làng…

Tất cả những hình ảnh rất đỗi thân thuộc và bình dị ấy là một góc ký ức, một góc văn hóa trong tâm hồn người dân Việt nơi mỗi làng quê, nhắc nhở mỗi người dù đi đâu, làm gì cũng luôn biết hướng về gia đình, nguồn cội. Và chúng đã được thổi hồn khắc họa một cách tinh tế qua tình đất, tình người nơi miền quê nhỏ mang tên Phù Lãng ở Quế Võ (Bắc Ninh).

Địa danh Phù Lãng có từ cuối thời Trần, đầu thời Lê. Vào thời kỳ này, Phù Lãng có 3 thôn: thôn Trung, thôn Thượng, thôn Hạ,và được biết đến với nghề gốm truyền thống.

Hiện nay, gốm Phù Lãng tập trung vào ba loại hình: Gốm dùng trong tín ngưỡng (lư hương, đài thờ, đỉnh...), gốm gia dụng (lọ, bình, chum, vại…), gốm trang trí (bình, ấm hình thú, chậu hoa…).

Một sản phẩm không thể bỏ qua khi đến với Phù Lãng, đó chính là dòng tranh gốm. Nhờ sự khéo tay, tinh tế và tỉ mỉ của người thợ gốm đã tạo nên những bức tranh vô cùng sống động. Dòng tranh gốm được sáng tác với nhiều chủ đề đa dạng, đậm chất mộc mạc, giản dị, màu không quá sặc sỡ. Hơn nữa, chủ đề trong tranh gốm luôn mang nhiều ý nghĩa với người Việt, gợi nhớ về nguồn cội, quê hương.

Sản phẩm gốm Phù Lãng được phủ một lớp men có hoa văn màu da lươn trông vừa thanh nhã vừa bền đẹp. Thêm nữa, nét đặc trưng nổi bật của gốm Phù Lãng là sử dụng phương pháp đắp nổi theo hình thức chạm kép, màu men tự nhiên, bền và lạ; dáng của gốm mộc mạc nhưng chứa đựng vẻ đẹp nguyên sơ của đất với lửa, và rất đậm nét của điêu khắc tạo hình

Điều trăn trở nhất hiện nay của người dân Phù Lãng là làm sao để đẩy mạnh thương hiệu, giá trị của sản phẩm gốm thủ công Phù Lãng, cũng như lan tỏa rộng rãi hơn nữa tình yêu dành cho gốm Việt ở mọi lứa tuổi, ngành nghề, thế hệ - trong vòng xoay của xã hội hiện đại, với sự tiện lợi và giá thành rẻ của nhiều sản phẩm gốm ngoại nhập, sản xuất hàng loạt theo dây chuyền công nghệ.