Ám ảnh Khởi Luông: Vì sao chậm xử lý?

Dòng sông Khởi Luông đục trắng và ô nhiễm.

Trong loạt phóng sự trước đây, báo Đại Đoàn Kết đã từng phản ảnh cụ thể sai phạm nghiệm trọng của Công ty da Nguyên Hồng khi xả thẳng chất độc hại ra dòng sông Khởi Luông, gây bức xúc cho nhân dân không chỉ xã Tân Mỹ, Huyện Văn Lãng, tỉnh Lạng Sơn.

Tuy nhiên, báo cáo sau đó của Sở TNMT tỉnh Lạng Sơn (tháng 8/2016) đã khẳng định “không hề có sự xả thải”, thậm chí cũng không cung cấp thông tin các số liệu đã quan trắc cho cơ quan báo chí. Công ty da Nguyên Hồng tiếp tục hoạt động, mở rộng sản xuất. Người dân tiếp tục khiếu kiện vượt cấp.

Chúng tôi có mặt tại xã Tân Mỹ, huyện Văn Lãng ngày 22/9 vừa qua. Vẫn ập vào mắt mũi một mùi hôi thối lợm giọng, bất chấp cửa kính xe ô tô ngăn cách.

Công ty da Nguyên Hồng, so với thời điểm năm 2016 khi báo Đại Đoàn Kết phản ánh, đã mở rộng quy mô sản xuất 3 đến 4 lần. Nhà xưởng, bể hóa chất, bãi chứa hóa chất đã kéo dài theo trục đường vùng biên hơn 4km, tường rào nghiêm cẩn. Luật bất thành văn ở đây vẫn là ngoại bất nhập và phóng viên chỉ được người dân hướng dẫn đi đường làng mới nhãn tiền được quy mô rộng lớn của công ty này.

Một người dân thôn Nà Lòong, tên Dẩn cho hay, mới đây nhất cá nổi chết trắng sông Khởi Luông, nước sông trắng đục và có mùi hôi khó chịu. Dân tiếp tục khiếu kiện và chính UBND huyện Văn Lãng đã thừa nhận “do Công ty da Nguyên Hồng sơ ý khiến 50m3 nước thải chưa qua xử lý xả ra môi trường”.

“Sự thừa nhận của lãnh đạo huyện chỉ khi có bằng chứng cụ thể, vậy còn 13 năm nay thì sao. Mùi hôi thối chỉ cần vào làng là có thể ngửi được. Hoa màu queo quắt, khi sản lượng hàng năm tụt giảm trông thấy. Trẻ em người già mắc bệnh. Rửa chân xuống sông về mắc bệnh ngoài da. Dân làng ngày thêm người mắc bệnh ung thư. Vì sao sự việc nghiêm trọng như vậy cứ lần lữa từng năm chìm xuồng?”- ông Dẩn đặt câu hỏi.

Trước việc xả thải của Công ty da Nguyên Hồng (được nhân dân chụp ảnh và ghi hình), ông Bùi Văn Côi- Giám đốc Sở TNMT tỉnh Lạng Sơn cho biết, bắt đầu từ ngày 19/9, đoàn thanh tra của Sở TNMT tỉnh tiến hành thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về lĩnh vực đất đai, bảo vệ môi trường, tài nguyên nước của công ty da Nguyên Hồng, Đoàn thanh tra sẽ trưng tập đơn vị tham gia đo đạc, lấy mẫu và phân tích mẫu để xác định hành vi vi phạm.

Ông Côi khẳng định, phản ánh của người dân xã Tân Mỹ về việc môi trường hủy hoại trong thời gian dài là có thật, vụ sông đục trắng và cá chết hàng loạt mới đây là có thật. “Qua công tác thanh tra, nếu phát hiện vi phạm của Công ty da Nguyên Hồng, các cơ quan chức năng sẽ xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”.

Trước đó, Chủ tịch UBND huyện Văn Lãng Nguyễn Đình Trường cho biết, việc người dân tại xã Tân Mỹ bị mắc các bệnh về hô hấp, hay ung thư là có thật. Song, chưa thể kết luận những căn bệnh nguy hiểm này có nguyên nhân từ việc có hay không việc gây ô nhiễm của công ty da Nguyên Hồng.

“Đơn thư của người dân xã Tây Mỹ phản ánh Công ty da Nguyên Hồng gây ô nhiễm là có thật”- ông Trường thừa nhận.

Liệu vụ việc lại tiếp tục chìm xuồng? Bài ca “không có gì” liệu tiếp tục được tái diễn, bởi lợi ích kinh tế hay bởi những đối phó “đã được báo trước”? Những “có thật” ấy vẫn tồn tại, hiện hữu tại vùng núi rừng ven biên. Hiểm họa từ một con sông như Khởi Luông, sẽ không dừng ở Lạng Sơn, khi dòng chảy ngược lên nhiều nguồn.