Rác thải nhựa đe dọa nhân loại

Rác thải nhựa đang trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với loài người. Nguồn: AP.

Thảm họa nghiêm trọng

Loại ô nhiễm do rác thải nhựa và túi nilon gây ra chính là thảm họa do chính con người tự gây nên cho chính bản thân mình, cho đồng loại và giờ đây đang trở thành vấn đề cấp thiết toàn cầu và được xem là thách thức môi trường lớn thứ hai thế giới, sau biến đổi khí hậu.

Tháng 6 vừa qua, Liên hợp quốc đã công bố một báo cáo về môi trường với những con số khiến không ít người choáng váng. Hiện có tới 5.000 tỷ chiếc túi nhựa đã được sử dụng trên thế giới mỗi năm. Nếu xếp chúng cạnh nhau có thể bao trùm một khu vực rộng gấp đôi diện tích nước Pháp. Mỗi phút, toàn thế giới tiêu thụ 1 triệu chai nhựa. Tổng cộng, mỗi năm, thế giới thải ra khoảng 300 triệu tấn rác thải nhựa, gần tương đương với trọng lượng của toàn bộ dân số toàn cầu.

Loại chất dẻo này chiếm 10% tổng lượng chất thải hiện đang tác động tiêu cực đến môi trường, kinh tế và sức khỏe con người. Chỉ tính riêng năm 2018, các nhà sản xuất trên thế giới đã sản xuất ra 360 triệu tấn nhựa.

Hiện thế giới đang phải đối mặt với khoảng hơn 9,1 tỷ tấn rác thải nhựa tích tụ trên Trái đất. Chất thải nhựa kể cả được thu gom đưa đi chôn lấp lẫn vào đất vẫn tồn tại hàng trăm năm, làm thay đổi tính chất vật lý của đất, gây xói mòn đất, làm cho đất không giữ được nước, dinh dưỡng, ngăn cản ôxy đi qua đất, ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây trồng...

“Ô nhiễm trắng” với túi nilon và rác thải nhựa đã và đang để lại những hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường cũng như sức khỏe của con người trên khắp hành tinh. Theo các chuyên gia, phải mất hàng trăm, thậm chí hàng nghìn năm, các chất thải từ nhựa và nilon mới bị phân hủy.

Nhiều loại túi nilon được làm từ dầu mỏ nguyên chất khi chôn lấp sẽ ảnh hưởng tới môi trường đất và nước, còn đốt chúng sẽ tạo ra khí thải có chất độc dioxin và furan gây ngộ độc, ảnh hưởng tuyến nội tiết, gây ung thư, giảm khả năng miễn dịch,… Bên cạnh đó, việc dùng túi nilon đựng đồ ăn nóng sẽ sinh ra nhiều chất độc hại cho cơ thể. Những túi nilon nhuộm màu xanh, đỏ, chứa các kim loại như chì, cadimi, nếu đựng thực phẩm đã chế biến sẽ gây hại cho sức khỏe con người.

Nhiều nước hành động

Những năm qua, nhiều quốc gia, châu lục đã dần tỏ ra quan ngại trước thảm họa này khi lần lượt ra tuyên bố đanh thép nói không với rác thải nhựa và túi nilon.

Châu Âu được xem là khu vực đi đầu trong nỗ lực này khi Liên minh châu Âu (EU) ngày 28/5/2018 đã đề xuất cấm các sản phẩm bằng nhựa dùng một lần, đồng thời kêu gọi thu gom hầu hết các loại chai nhựa vào năm 2025.

Từ ngày 1/7 vừa qua, các nhà bán lẻ của New Zealand như siêu thị, cửa hàng và nhà hàng sẽ không được phép bán hay phát cho khách hàng những chiếc túi nhựa dùng một lần, phạt nặng các nhà bán lẻ cung cấp loại túi này với mức phạt có thể lên tới 67.000 USD.

Những chiếc túi nhựa dùng một lần được xác định là bất kỳ loại túi nhựa nào có quai xách và có độ dày ít hơn 70 micromet. Trong khi đó, các loại túi mua hàng bằng nhựa ở khu vực trái cây và rau củ cùng 1 số khu vực nhất định trong siêu thị là loại túi duy nhất được miễn trừ. Các công ty vi phạm lệnh cấm trên sẽ bị phạt nặng, trong đó có mức tiền phạt lên tới 100.000 đô la New Zealand (67.000 USD).

Theo Chương trình môi trường Liên hợp quốc, cho đến nay hơn 80 quốc gia đã đề xuất các lệnh cấm túi nhựa tương tự New Zealand.

Tại châu Mỹ, Chile đã trở thành quốc gia Nam Mỹ đầu tiên thông qua lệnh cấm dùng túi nilon sử dụng 1 lần. Kể từ ngày 3/2/2019, điều luật cấm các siêu thị, trung tâm mua sắm và cửa hàng bán lẻ sử dụng túi nilon, bắt đầu có hiệu lực toàn phần tại Chile. Một số quốc gia khác tại Mỹ La tinh như Costa Rica và Panama cũng đã có những hạn chế khá ngặt nghèo về việc sử dụng các sản phẩm nhựa và túi nilon.

Bộ Môi trường Hàn Quốc từ năm ngoái đã thông báo sẽ bắt đầu đăng công báo dự thảo sửa đổi Luật Thúc đẩy tái sử dụng và sử dụng tiết kiệm tài nguyên. Nhật Bản đã ban hành riêng một luật về rác thải. Indonesia huy động quân đội tham gia “cuộc chiến” chống rác thải nhựa với cam kết tới năm 2025 giảm 70% lượng chất thải nhựa trên biển.