Ngập sân bay, chìm trách nhiệm

Sân bay Tân Sơn Nhất bị ngập trong mưa lớn. nguồn: vietnamnet.vn.

Thiệt hại gây ra bởi tình trạng ngập nghiêm trọng sân bay Tân Sơn Nhất và nguyên nhân do đâu là chuyện không khó khăn để tìm ra. Điều nổi bật là trách nhiệm do ai, và từ bao giờ trách nhiệm này rơi vào tình trạng “biết mà không làm hoặc không thể làm” tới nơi tới chốn.

Người dân Sài Gòn trước đây không ai không biết, khu vực ngoại vi sân bay Tân Sơn Nhất toàn là ruộng lúa, không có kiến trúc xây dựng nào. Cảnh quan bảo vệ được duy trì nghiêm ngặt “đồng không mông quạnh”, bảo đảm an toàn, chưa một lần xảy ra tình hình sân bay sũng nước như bây giờ.

Còn hiện nay, bao quanh sân bay là đường xá, nhà cửa san sát như một khu đô thị mới mọc lên. Kiến trúc này được các giới chức thành phố cho biết không phải là quy hoạch nhưng các nhà làm quy hoạch cũng như chính quyền rất lúng túng, và dường như “bó tay” thả nổi cho việc lưu vực sân bay bị gặm nhấm trong thời gian qua. Điều lạ là những kiến trúc này giờ đều được cấp giấy tờ theo luật định.

Hiện nay, vấn đề là giải pháp nào xóa ngập cho sân bay Tân Sơn Nhất? Câu hỏi đặt ra với sự bất lực của hệ thống thoát nước đã trở nên quá tải do lấn chiếm, chia cắt đường thoát nước làm nhiều khúc, ngập cục bộ khiến ngập 1/10 sân đậu máy bay. Thế nhưng, không chắc rằng tỷ lệ ngập của sân bay chỉ chịu dừng lại như mức hiện tại.

Ngày 16/9, Sở Giao thông - Vận tải TP.Hồ Chí Minh đã họp bàn với các đơn vị liên quan giải pháp chống ngập cho khu vực Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất. Và một chi tiết nhỏ nhưng hậu quả lớn được nêu ra là, hệ thống thoát nước bên trong sân bay Tân Sơn Nhất được chia làm 3 lưu vực, tương ứng với 3 hướng thoát nước phía Bắc, phía Đông Nam và phía Nam.

Trong đó, tình trạng ngập nước chủ yếu xảy ra ở hướng phía Nam có diện tích 82ha là sân đậu máy bay. Lưu vực thoát nước này chảy ra kênh A41 hiện bị lấn chiếm, có đoạn kênh nay chỉ còn chiều rộng vỏn vẹn 0,5m. Trong khi con kênh này ngày xưa rộng 8m, sâu 4m. Vấn đề là ngày xưa rộng là thế và hiện nay hẹp thắt là thế! Từ “ngày xưa” đến “hiện nay” là một thời gian dài buông lỏng quản lý trật tự đô thị, trong đó trách nhiệm đã thả nổi.

Trong vấn đề này còn cho thấy chưa có sự đồng bộ trong quản lý môi trường, trật tự đô thị cho cái “yết hầu” giao thông này. Theo Giám đốc Trung tâm điều hành chương trình chống ngập thì đoạn kênh A41 nói trên “đã thay một số đoạn cống nhỏ”. Vẫn theo vị này, “dự án căn cơ là mở rộng kênh do UBND quận Tân Bình thực hiện”.

Mang tiếng “nhiều cha con khó lấy chồng”, việc xử lý thoát nước cấp bách cho sân bay Tân Sơn Nhất cần phải được giao cho đơn vị chuyên trách chịu trách nhiệm chính! Tuy nhiên, đại diện UBND quận Tân Bình cho biết Dự án mở rộng kênh A41 (lắp cống hộp và mở rộng mặt đường 20m trên cống) sẽ thực hiện trong giai đoạn từ 2017 đến 2019 mới xong.

Trong khi đó, để giải quyết tình hình ngập trước mắt, Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất dự kiến xây hồ điều tiết giảm ngập khoảng 1,3ha nhưng do khu vực này đã có dự án xây dựng văn phòng nên dự án hồ điều tiết không triển khai được.

Một giải pháp khác được đề xuất sẽ nghiên cứu lắp đặt hệ thống bơm phía hạ lưu của tuyến kênh này để hút nước hỗ trợ khi có mưa lớn gây ngập sân bay Tân Sơn Nhất.

Đáng chú ý là, trong tình hình “nước đến chân” tại sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất hiện nay, Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước TP Hồ Chí Minh đề nghị cần có khảo sát đánh giá hệ thống thoát nước bên trong sân bay vì trước nay chưa có đánh giá đầy đủ về hiện trạng thoát nước này. Nguyên nhân do hệ thống thoát nước bên trong sân bay có nhiều đơn vị quản lý, việc vào kiểm tra rất khó khăn.

Như vậy, cho đến thời điểm này, việc chống ngập cho sân bay Tân Sơn Nhất dường như chỉ mới đạt tới mức nêu nguyên nhân ngập, tình trạng ngập. và những dự kiến chống ngập. Sở Giao thông - Vận tải TP Hồ Chí Minh cho rằng cần ưu tiên các giải pháp thoát nước cho tuyến kênh A41 và đề nghị việc duy tu nạo vét toàn bộ tuyến kênh này nên tập trung giao cho một đầu mối là Trung tâm Điều hành chương trình chống ngập nước thành phố.

Cần quy vào một đầu mối và kết nối với hệ thống thoát nước bên ngoài chưa tốt để có giải pháp kết nối đồng bộ. Đối với giải quyết một số trường hợp lấn chiếm, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh phê bình, dù đã có Dự án từ năm 2013 nhưng đến nay chưa thực hiện được.

Nguyên nhân do chưa xác định được ranh quy hoạch. Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh không khỏi băn khoăn, chuyện nhỏ như thế mà để kéo dài 3 năm và yêu cầu các đơn vị liên quan phải chấn chỉnh ngay.

Nhìn hiện trạng sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất bị ngập nghiêm trọng, xin đừng liên tưởng và lý giải theo hướng bị tác động bởi biến đổi khí hậu. Vấn đề đặt ra là cần một tầm nhìn và cách ứng phó thống nhất, đồng bộ, ứng phó từ xa để tránh “nước đến chân vẫn chưa chịu nhảy”. Cần xác định rõ trách nhiệm trong việc để cho sân bay rơi vào cám cảnh ngập ngụa vì nước bao gồm trách nhiệm buông lỏng quản lý gây hiện trạng ngập và trách nhiệm chống ngập cấp bách hiện nay.