Nhận cổ tức bằng cổ phiếu cũng bị đánh thuế

Theo Nghị định 126 quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý thuế, công ty chứng khoán phải kê khai và khấu trừ tại nguồn phần thuế thu nhập cá nhân 5% đối với nhà đầu tư nhận cổ tức bằng cổ phiếu hoặc cổ phiếu thưởng.

Các nhà đầu tư nhận định rằng sắc thuế này sẽ ảnh hưởng đến công tác huy động vốn của doanh nghiệp, đến tính thanh khoản & ổn định của thị trường chứng khoán và cũng là lực cản cho nỗ lực giảm lãi suất cho vay đối với nền kinh tế .

Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Vafi phân tích rằng, trả cổ tức bằng cổ phiếu hay trả cổ phiếu thưởng là để giúp doanh nghiệp hạn chế trả bằng tiền mặt, để doanh nghiệp dành nhiều khoản lợi nhuận được giữ lại đầu tư mở rộng sản xuất, khi doanh nghiệp phát triển, doanh thu lợi nhuận tăng lên thì các loại thuế nộp cho nhà nước ngày càng gia tăng.

Như vậy nếu có thuế đánh vào cổ tức cổ phần và cổ phiếu thưởng thì đông đảo nhà đầu tư giảm bớt nhiệt tình với hình thức này vì sợ thiệt đơn thiệt kép: Thua lỗ do giá cổ phiếu giảm và bị đánh thuế lớn.

Giới chuyên gia chứng khoán phân tích, trả cổ tức bằng cổ phiếu không phải là hình thức phân phối lợi nhuận sau thuế hay chia tiền mặt cho cổ đông. Việc này không làm thay đổi vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại thời điểm chia, không làm giảm lợi nhuận chưa phân phối của doanh nghiệp như chia cổ tức bằng tiền mặt và cũng không làm tăng giá trị cổ phiếu về mặt sổ sách và thị giá.

Theo quy định hiện hành, cổ tức bằng tiền mặt hoặc bằng cổ phiếu đều phải nộp 5% thuế thu nhập cá nhân. Thông thường, cổ tức bằng tiền mặt sẽ bị khấu trừ luôn tại nguồn (tức doanh nghiệp chi trả). Cổ tức bằng cổ phiếu, được coi là thu nhập của nhà đầu tư, nhưng trong nhiều trường hợp nhà đầu tư không được hưởng gì. Sự thực là khi doanh nghiệp chia cổ tức bằng cổ phiếu, bản thân các chỉ số tài chính của doanh nghiệp như quy mô vốn, tài sản không thay đổi, chỉ có số lượng cổ phiếu lưu hành tăng thêm, nhưng giá trị giảm đi.

Việc đánh 5% thuế vào cổ tức khi nhận cổ phiếu thưởng và cổ phiếu theo nhận định của một số nhà đầu tư là tận thu, thuế chồng thuế.

Về vấn đề này, ông Lưu Đức Huy - Vụ trưởng Vụ Chính sách, Tổng Cục Thuế phân tích đối với cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán; cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán thì tổ chức có trách nhiệm khai thuế thay và nộp thuế thay cho cá nhân đối với thu nhập từ đầu tư vốn khi cá nhân chuyển nhượng chứng khoán cùng loại…”.

Như vậy, Nghị định số 126 quy định chỉ thay đổi chủ thể khai, và nộp thuế TNCN (từ đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn). Nghĩa là thay vì cá nhân tự khai thì quy định tổ chức có trách nhiệm khai thay, nộp thuế thay cho cá nhân nhận cổ tức bằng chứng khoán; cá nhân là cổ đông hiện hữu nhận thưởng bằng chứng khoán, cá nhân được ghi nhận phần vốn tăng thêm do lợi tức ghi tăng vốn.

Ông Đặng Ngọc Minh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế phân tích thêm, mỗi một nhà đầu tư khi nhận cổ tức phải nộp 5% cổ tức thu được. Còn trong trường hợp nhà đầu tư mua bán chứng khoán, phát sinh thêm thu nhập từ kinh doanh chứng khoán thì cũng phải nộp thuế, do đó, đây là 2 khoản thuế khác nhau, “không nói là thuế chồng thuế được”.