‘Sống mòn’ bên những mỏ đá – Bài cuối: Nhiều vi phạm cần làm rõ

Đu mình trên vách đá

Trong 3 ngày liên tục ghi nhận tại 3 mỏ khai thác đá của Công ty CP sản xuất và thương mại Tự Lập (DN Tự Lập), Công ty TNHH Hoàng Nhân (DN Hoàng Nhân), Công ty TNHH Anh Tuấn (DN Anh Tuấn), chúng tôi nhận thấy một thực tế rằng: Vấn đề an toàn lao động của công nhân khi làm việc không được đảm bảo. Qua quan sát, dù là nhóm công nhân làm việc ở dưới núi hay nhóm người ở trên núi, trang bị đồ bảo hộ lao động của họ thường rất sơ sài.

Ghi nhận tại mỏ đá Anh Tuấn vào chiều ngày 14/3, nhiều lao động làm việc dưới thời tiết nắng nóng, bụi từ các giàn máy xay, nghiền đá bay mù mịt. Một số công nhân phải leo trèo lên vách núi dựng đứng cao cả chục mét để khoan lỗ nhồi thuốc nổ. Công việc vất vả, nguy hiểm là vậy nhưng việc trang bị bảo hộ lao động cho những công nhân này lại rất sơ sài. Có chăng chỉ là những chiếc mũ bảo hộ lao động bằng nhựa và những sợi dây móc kéo vào vách núi không chắc chắn.

Thông tin từ UBND xã Cẩm Quý cho biết, hiện tại, khu vực mỏ đá Hoàng Nhân có từ 7 - 10 công nhân, khu vực mỏ đá Anh Tuấn có từ 5 - 6 công nhân, còn mỏ đá Tự Lập là đông nhất, khoảng 12 - 13 người. Số lao động tại các mỏ đá này, theo ông Dương Văn Hồng - Phó Chủ tịch UBND xã Cẩm Quý thì đa phần lao động tại đây không ký hợp đồng lao động, không đóng bảo hiểm theo quy định. “Trong thời gian các mỏ khai thác đá hoạt động, đã xảy ra nhiều tai nạn khiến nhiều người bị thương, có cả người chết. Tuy nhiên, do là lao động thời vụ nên khi xảy ra sự cố thì chủ mỏ họ lo cả, từ tiền đền bù cho đến chi phí trong bệnh viện”- ông Hồng nói.

Tại 3 mỏ đá trên, theo quan sát, các đơn vị này cũng chưa thực hiện việc lắp đặt trạm cân tại vị trí đưa khoáng sản nguyên khai ra khỏi khu vực khai thác.

Xây dựng công trình không phép

Ngày 8/11/2022, đoàn công tác của Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) phối hợp với Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh Thanh Hóa tiến hành đo đạc khu vực mỏ đá của DN Anh Tuấn để xác định hiện trạng khai thác trong và ngoài ranh giới được cấp phép. Qua kiểm tra, cơ quan chức năng đã xác định vị trí, diện tích khu vực khai thác trong mốc giới là 8.933m2 được giới hạn bởi các điểm góc: M1, M2, M3, M4, M5 và M6. Vị trí, diện tích khu vực khai thác ngoài mốc giới nằm ở phía Nam khu vực mỏ có diện tích là 8.022m2 được giới hạn bởi các điểm góc: M2, M7, M8, M9 và M10.

Qua các tuyến cắt, mặt cắt đã xác định khối lượng đá vôi còn lại tại thời điểm đo vẽ là 354.578m3; khối lượng đá vôi làm vật liệu xây dựng thông thường đã khai thác là 96.422m3. Theo Sở TNMT tỉnh Thanh Hóa, nguyên nhân việc chưa xác định được khối lượng khai thác ngoài mốc giới là do trong công tác thăm dò trước đây, đơn vị tư vấn chỉ thực hiện đo đạc địa hình trong khu vực được cấp phép, không đo đạc địa hình khu vực ngoài mỏ nên không có cơ sở tính toán.

Theo UBND xã Cẩm Quý, ngoài việc vi phạm về mốc giới, tại mỏ đá của DN Anh Tuấn còn có một khu nhà xây dựng kiên cố, lợp mái tôn trên đất nông nghiệp.

Ghi nhận tại mỏ đá của DN Tự Lập, so với thời điểm tháng 4/2022 đến nay, doanh nghiệp này đã tháo dỡ trạm nghiền đá để chuyển sang vị trí mới. Tại khu vực thường xuyên nổ mìn để khai thác đá trước kia, nay cũng đã dừng hẳn để chuyển sang khai thác vị trí cao hơn trên đồi. Người dân địa phương cho biết, những sự việc này diễn ra sau khi đoàn kiểm tra của Sở TNMT về làm việc vào cuối năm 2022.

Với trách nhiệm quản lý Nhà nước trên địa bàn và là đơn vị kiểm tra gần nhất với các mỏ đá, ông Trương Đình Phong - Chủ tịch UBND xã Cẩm Quý thừa nhận: Việc khai thác tại các mỏ còn nhiều bất cập, tuy nhiên, địa phương cũng gặp nhiều khó khăn khi không có công cụ, phương tiện để đo đạc, tính toán cũng như cán bộ cấp xã thường không chuyên về mảng này.

Thời gian tới, chúng tôi sẽ cố gắng tăng cường kiểm tra các vấn đề phát sinh tại mỏ đá, nhưng cũng mong có thêm sự giúp đỡ, hỗ trợ từ phía huyện cũng như Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh.